Þjóðviljinn - 16.05.1981, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 16.05.1981, Blaðsíða 6
6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 16. — 17. mai, 1981 MOÐVIUINN Málgagn sósfalisma, verkalýds- hreyfingar og þjódfrelsis Otgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans. Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann. Kitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson. Auglýsingastjóri: Þorgeir Ólafsson. , úmsjónarmaöur sunnudagsbiaðs: GUðjón Friðriksson. Afgreiðsiustjóri: Valþór Hlöðversson Blaöamenn: Alfheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs- son. tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson. Útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson. Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar. Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir. Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson. Afgreiðsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir. Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir. Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns- dóttir. Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siðumúla 6, Reykjavlk, simi 8 13 33. Prentun: Blaðaprent hf.. ritst jornargrci n Sundruð stjórnar- andstaða veikir þingrœðið • Eins og fjallað var um f forystugrein Þjóðviljans í byrjun apríl er það mikil iðja í borgaralegum blöðum að velta fyrir sér þeim háska sem lýðræði er talinn stafa frá vinstri. í samræmi við þetta beitti Ragnhildur Helga- dóttir sér fyrir því haustið 1976 að haldin var sérstök ráð- stefna Norðurlandaráðs um þær hættur sem ógnuðu pólitfsku lýðræði á Norðurlöndum, en Ragnhildur var þá forseti ráðsins. • Þar voru f lutt lærðerindi sem f lest f jölluðu um hætt- ur af völdum hryðjuverkamanna, stúdenta og verkalýðs, sem væri með uppivöðslu í þjóðfélaginu og gripi meira að segja til ólöglegra verkfalla. • Aftur á móti fékk það minni hljómgrunn hjá þessari virðulegu samkundu þegar bent var á þá hættu sem pólitísku lýðræði væri búin af hinu spillta valdi fjár- magnsins, sem með mútustarfsemi og margháttaðri fyrirgreiðslu reyndi að kaupa menn og flokka til fylgis við ákveðin sjónarmið. Fulltrúar hægri aflanna á ráð- stefnunni ætluðu að umhverfast þegar þessi sjónarmið voru sett fram. • Á sama hátt bregst Morgunblaðið við nú, þegar gerð er grein fyrir hættum sem lýðræðinu stafar frá hægri, svo sem herforingjaklíkum sem banna bæði lýðræði og mannréttindi. Þá er málið afgreitt með því einu að segja, takið ekki mark á Þjóðviljamönnum, þeir eru marxistar. Þetta á því miður oftast við þegar Morgun- blaðinu er boðið upp á málefnalegar umræður. • Foringjum Geirsarmsins í Sjálfstæðisflokknum er eins farið. I' stað málefnalegrar umfjöllunar um þýð- ingarmikil þjóðmál hafa þeir sfðustu misserin stundað innantómar upphrópanir útaf engu. Viðbrögð Geirsliðs- ins við efnahagsstefnu rfkisstjórnarinnar hafa til að mynda verið á þann veg, að lengi vel átti ríkisstjórnin enga stefnu að hafa, þar næst að með aðgerðum sínum stefndi hún öllum atvinnurekstri í landinu í voða, stór- fellt atvinnuleysi væri á næstu grösum, gerð væri aðför að öllum einkarekstri og nýjasti boðskapur Geirs er að ríkisst jórnin sé með aðhaldi í verðlagsmálum að koma á lögreglurfki á Islandi. Undir kyrjar svo grátkór atvinnu- rekendasambandsins, sem kosið hefur sér það auma hlutskipti að þjóna undir Geirsklíkuna. • I Sjálfstæðisflokknum ríkir þvf miður hrein upp- lausn. Innan þingf lokksins vinna menn „hver gegn öðr- um, nöldra í eigin barm og kenna öðrum um það sem miður fer", en Morgunblaðið birti þessa lærdómsríku lýsingu á f lokksstarf inu á dögunum. Þar af leiðir að inn- an Sjálfstæðisflokksins fer ekki fram sú málefnalega vinna og stef umörkun sem nauðsynleg er hjá fory^tuaf li stjórnarandstöðunnar. Og þá er gripið til þess ráðs að þylja trúarsetninguna Alþýðubandalagið ræður öllu, í þeirri von að með því sé hægt að hræða fólk f rá fylgi við ríkisst jórnina. • Þetta finnur allur almenningur ákaflega vel. Þessi skilningur þjóðarinnar kemur td. skýrt fram f þeim skoðanakönnunum sem Dagblaðið hefur gengist fyrir í vetur. Það að stjórnarandstaðan skuli aðeins fá um 30% fylgi þeirra sem afstöðu taka sýnir betur en f lest annað hvað upplausnin í Geirsliðinu og hin óábyrgu vinnubrögð þess eru litin alvarlegum augum. • Virk og ábyrg stjórnarandstaða hefur mjög þýðing- armiklu hlutverki að gegna í þingræðisþjóðfélagi. Að- hald og umbótatillögur stjórnarandstöðunnar og réttmæt gagnrýni á störf og stefnu stjórnvalda þurfa að hljóma í þingsölum og koma fyrir eyru alþjóðar. Það er einnig mikil eggjun fyrir ríkisstjórn að vita af þróttmiklu stjórnmálaafli í andstöðunni, sem getur hvenær sem er tekið við ef illa gengur. • Hin sundurþykka og óábyrga stjórnarandstaða sem við búum við um þessar mundir veikir þingræðið f land- inu. Átökin og illdeilurnar í Sjálfstæðisflokknum, upp- hröpanir foringja Geirsarmsins og flagorðaglamur Morgunblaðsins, allt grefur þetta undan þingræðinu og veikir trú almennings á þátttöku í stjórnmálastarfi. Bó úr aimanakínu i Nú nálgast fardagar. Aöur fvrr höföu beir mikla þýöingu i lifi fólks, þá voru vistaskipti, vinnufólk hraktist úr einni vist I aöra, leiguliöar af einu kotinu til annars. Þessir tveir hópar voru raunar obbinn af þjóöinni áöur fyrr og þessir endalausu hrakn- ingar mörkuöu lif fólks frá vöggu til grafar i gamla bænda- þjóöfélaginu. Undirritaöur skal ekki falla I þá gryfju aö gera svo litiö úr llfsbaráttu genginna kynslóöa aö jafna henni viö lif nútima- fólks. En hitt skyldi einnig varast aö hafa hana sem dæmi um aö allt sé harla gott oröiö og enginn hafi þörf aö kvarta, þegar blessuð sólin... Einn er sá þjóöfélagshópur á Islandi sem lifir nánast viö far- daga áriö um kring en þaö eru leigjendur. brátt fyrir nýlega löggjöf um málefni þess fólks er réttleysi þess I Islensku sam- 'félagi þannig aö meö endemum má teljast. Þaö eitt út af fyrir sig aö fyrsta löggjöfin um mál- efni leigjenda á Islandi skuli vera einungis tveggja ára gömul segir sina sögu. En hitt er alvarlegra aö hún er marklaust plagg meöan stefnumörkun i húsnæöismálum okkar er svo fyrir komiö aö vald leigusala er i raun algert yfir leigutökum. Markaöslögmálin sjá fyrir þvi. Þaö þarf ekki aö fjölyrða um það hvernig Islendingar hafa nú um langt skeið fariö aö þvi að koma sér upp húsaskjóli. Menn hafa staðiö I byggingum nótt sem nýtan dag eöa I ööru falli keypt notaö húsnæöi, I báöum tilvikum fyrir upphæöir sem enga merkingu hafa haft. Verö- bólgan hefur einfaldlega séö um aö veröiö hefur aldrei veriö greitt. Fasteignir hafa vaxið i veröi, stundum hraöar en nemur samanlögðum launum eigendanna. Þannig hefur hús- eigandi t.d. getaö haft i laun 6 miljónir fornar á einu ári, meöan húseignin hefur hækkaö um 10 miljónir. Þetta kalla sumir aö spila á veröbólguna og þykir óartugt. Staöreyndin er sú aö fyrir allan almenning hefur þetta verið eini kosturinn sem þjóöfélagiö hefur boðiö upp á. Nú litur út fyrir að þessi draumurinn sé búinn. Gáfaöir menn hafa séö i hendi sér aö hér þyrfti á aö ósi aö stemma, seölaprentun þyrfti aö vera innan hóflegra marka eins og þorskveiöin og togarakaupin. Þvi hefur veriö brugöiö á þaö ráö aö hækka vexti af fjárskuld- bindingum og i mörgum til- vikum verötryggja þær. Til- gangurinn er augljós en fram- kvæmdin hefur I tilvikum eins og húsnæðismálum skapaö vanda sem ekki bólar á neinni lausn á. Sú meginhugmynd aö allir skuli eiga þaö húsnæöi sem þeir búa i eöa heita minni menn ella er enn i fullu gildi. Sú önnur meginhugmynd aö menn skuli greiöa aö meginhluta á 5-10 árum mannvirki sem nýtt veröa 1 mörgum tilvikum af mörgum kynslóöum er lika i fullu gildi. En þetta tvennt til samans veröur aö teljast til sérkenna okkar samfélags. Eftir aö ný lánakjör tóku gildi hefur skapast i öllu falli hér á Reykjavikursvæðinu ástand sem vart á sér hliöstæöur áöur i sögunni. Þeir einir geta keypt fasteignir sem eiga þær fyrir eöa teljast hálauna • menn. Afleiöingin er fljót aö birtast á leigumarkaönum, þvl færri sem geta keypt húsnæöi þvi fleiri veröa aö leigja. Þeir sem staöiö hafa i húsnæöisleit á liönum vetri vita hvaö þetta þýöir. Menn liggja yfir húsnæöisaug- lýsingum slödegisblaðanna og leggja inn tilboö I húsnæöi út i loftiö, bjóöa stórfé I húsnæöi dagar anð um kring Jón Guðni Kristjánsson skrifar sem þeir hafa aldrei séö, vitandi fullvel aö þeir eru i samkeppni viö tugi fólks sem eins eöa verr .» er ástatt fyrir. Fyrirfram- greiðslna er krafist og þær boönar eins og engin lög væru til i landinu til aö vernda fólk fyrir svinarii af þvi tagi. Löggjöfin um leigjendamál er plagg sem menn hafa ekki upp á vasann þegar þeir semja viö leigusala. Inn i þetta blandast persónu- legir hagir fólks á grimmilegan hátt, leigusalar hafa i hendi sér aö velja úr fólki i þeirri stööu sem þeir kjósa. Einn kærir sig ekki um aö vera aö leigja ein- Á 9 f hverjum steipukjánum meö börn, „maöur þekkir nú svo- leiöis fólk, nágrannarnir veröa fyrir eilifu ónæöi, svo allt parti- standið og þeim var nær”. Svo mætti lengi telja. Dæmi þekki ég um karlmann sem hraktist úr húsnæöi vegna þess aö hann bjó þar einn með barni sínu, en þaö var á móti lögum náttúr- unnar aö dómi húseiganda og nágranna. Hrekst fólk svo úr einum staö i annam sumir flytja oft á ári. Þaö eru lika fleiri angar á þessum málum en þeir sem snerta félagslegan og persónu- legan rétt. Þar er raunar engu likara en aö þegar efnahagsmál ber á góma á Islandi, þá gildi ekki lengur almenn lög* mál rökfræöinnar, orsakalög- máliö sé numiö úr gildi og upp- hafiö. Eöa hvernig ber að út- skýra þaö aö I landi þar sem stjórnmálamenn beina and- litum sinum til Mekka oft á dag og lýsa andstyggö sinni á verö- bólgu skuli svo veigamikill þáttur sem fjárfestingar i hús- næöi meö þeim framkvæmdum viö gatnagerð skóla og hvers kyns þjónustu aöra sem fylgir uppbyggingu nýrra hverfa alltaf liggja I þagnargildi? Meöan ástandiö er þannig i heilum borgarhverfum i Reykjavik til að mynda, aö þau eru aö tæmast af fólki, gjarna býr ein til tvær manneskjur viö aldur i stórum Ibúöum sem eng- inn hefur ráö á aö kaupa, ýtir hiö opinbera undir nýbyggingar með lánapólitik sinni. Eftir þvi sem ég kemst næst nema lán til kaupa á eldra húsnæöi einungis heimingi þess sem lánað er til nýbygginga. Er þaö skoöun beirra sem bessum málum stjórna aö gegndarlaus og óþörf fjárfesting, haldi veröbólgu i skefjum. Þaö má segja um þessa hagfræöi aö hún sé i öllu falli þjóöleg þótt varla sé hún mjög fræöilega grunduö. Nýlegri löggjöf um húsnæöis- mál hefur mjög veriö sungiö lof, en ég fæ ekki séö aö hún leysi al- mennan vanda i húsnæöismál- um né marki þar neina nýja stefnu. Hún leysir vanda tiltek- inna þjóöfélagshópa aö ákveönu marki og er góö svo langt sem hún nær en betur má ef duga skal. Lánapólitik rikisins i þess- um efnum er út i hött. Þaö er fáránlegt miöaö viö aöstæður á tslandi i dag aö lána minna hlut- fall til kaupa á eldra húsnæöi en til nýbygginga. Og eigi aö stefna aö þvi aö sem flestir eigi þaö húsnæði sem þeir búa i á aö gera mönnum þaö kleift án þess aö fyrir þaö þurfi aö fórna frum- stæöustu réttindum til fristunda og fjölskyldulifs eins og nú við- gengst vegna þeirra okurkjara sem nú viögangast. Og sé talaö mál sem skilst á hærri stöðum þá er skynsamleg stefna i hús- næöismálum mikilvægt hag- stjórnartæki. Þau kjör sem leigjendur búa viö á tslandi eru svo auövitaö öllum til smánar sem meö þessi mál hafa aö gera. Nú um þessar mundir er dagskipunin frá stjórnvöldum haröar aögerðir i verölagsmálum. Þetta kallar Geir upphaf aö lögregluriki á tslandi. Leigjendur heföu hins vegar ekkert á móti viölika festu i þá átt aö tryggja lög- bundinn rétt þeirra. — j

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.