Þjóðviljinn - 18.08.1981, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 18. ágúst 1981
óskar
Guðmundsson
á dagskrá
Bókhaldsstaða ríkis og borgar skiftir ekki
jafn miklu máli og sósíalisminn.
Fólkið vill pólitískt vald til
ávarðanatektar, það þarf enn að vinna
10-15 tíma á dag sér til viðurværis.
Þýðir „róttækt jafnvægi”
valdatöku millistéttanna?
5)
Oft hef ég lesiö greinar félaga
Þrastar Ólafssonar meö þakklát-
um huga. Þaö er nefnilega svo að
oftar en ekki þarf maöur aö lesa
greinar fólks um pólitik með aö-
ferð dúpsálarfræðinnar. Þess
gerist ekki þörf hjá Þresti, hann
skrifar tæpitungulaust. Samt hef
ég stundum á tilfinningunni að
Þröstur sé ögn hægrisinnaðri i
skrifum sinum en hann er i raun-
inni — en kannski er það bara
óskhyggja undirritaðs.
Þann veg er um grein i siðasta
helgarblaði Þjóðviljans, sem ber
yfirskriftina „Róttækt jafnvægi”.
Mér segir svo hugur að greinar-
höfundur sæki þennan orðalepp i
smiðju gamla flokksins, nefnilega
Sósialistaflokksins, en með ný-
sköpunarstjórn töldu hugmynda-
fræðingar þess tima, að náðst
hefði jafnvægi stéttanna. Án þess
að hætta mér inn á braut þáskil-
dagatiðar um stjórnlist okkar
hreyfingar langar mig til að
benda á, að það sem gert er og
hefur verið gert af hreyfingunni
þarf ekki endilega að hafa verið
rétt sögulega séð.
óþolandi jafnvægi
I hugtakinu „jafnvægi” hlýtur
það að felast aö mati þeirra sem
það hugtak brúka, aö stéttirnar
hafi náð hinu maximala (há-
marki þess náanlega) út úr sinni
baráttu. Erum við þeirrar skoð-
unar að verkalýður og launþegar
á Islandi hafi náö þvi sem hægt er
að sætta sig við? „Menningarleg
festa” virðist vera það menning-
arlega ástand sem er þegar jafn-
vægi stéttanna er komið á. Held
ég að slik lognmolla sé leiðigjörn.
Menning getur vart veriö frjó og
lifandi nema hún sé á hreyfingu,
— og það verður hún fyrst og sið-
ast vegna baráttu stéttanna og
hræringa i þjóðfélaginu almennt.
„Menningarleg festa” og róttækt
jafnvægi er þá samþykki við stat-
us quo — sáttfýsi viö ástandið eins
og það er — og ég held að þorri
okkar geti tekið undir meö hús-
næðislausu einstæðu móöurinni
meö Iðjulaunin um að núverandi
ástand sé óþolandi. Þar með sætt-
um við okkur ekki við róttæka
jafnvægið eða menningarlegu
festuna.
Það ætla ég nú rétt að vona að
sú skoöun um nauösyn á jafnvægi
eigi ekki eftir að marka samninga
verkalýðsfélaganna á hausti
komanda. Astandið er þannig, ef
einhver ekki veit, að félagar i
verkalýðsfélögum einsog Iðju,
Dagsbrún, Sókn, Framsókn og
verslunarmarmannafélaginu
hafa umsamin laun, sem eru
langt frá þvi aö nægja til fram-
færslu. Launin eru slik, að flest
fólk i þessum félögum þarf að
ofurselja sig vinnuþrælkun til aö
geta komist af. Fyrir alla muni,
látið róttækt jafnvægi hvergi
koma nærri næstkomandi samn-
ingum. Flokkur okkar og verka-
lýöshreyfingin hafa staöið og
standa i dialektiskum samskipt-
um hvað varðar kröfugerö eins og
annað. Okkur stendur þvi næst að
styöja við bakið á þessum verka-
lýðsfélögum fyrir raunverulega
mannsæmandi launum og lifi,
miöað við 40 vinnustundir að há-
marki. Það væri að hafa góð áhrif
— en það heitir ekki jafnvægi eöa
sáttfýsi við óbreytt ástand.
Samanburðurinn við íhald-
ið
Það er næsta hvimleið lenska
þeirra sem sitja með pólitiskt
vald i umboði flokksins, i bæjar-
félögum og riki, að bera árangur
starfs sins sifeílt við stjórnartlð
ihaldsins. Sjálfstæðisflokkurinn
stjórnaði eingöngu með hagsmuni
sinnar stéttar 1 huga — eðlilega
liggur mér við að segja. En mæli-
kvarði pólitisks starfs okkar
flokks er ekki sá sami og
borgarastéttarinnar. Heldur mun
frekar, hvort unnið hafi verið með
hagsmuni almennings i huga,
hvort völdin hafi þokast nær fólk-
inu, hvort samfélagslegur veru-
leiki hafi færst nær draumsýn
sósialista um meira jafnréttis-
þjóðfélag. Við höfum erjað kyn-
slóð eftir kynslóð fyrir þetta
markmið, viö höfum meira að
segja þokkalega stefnuskrá til að
auðvelda okkur starfið fyrir
drauminn. Ég vona þvi að menn-
ingarleg festa og róttækt jafnvægi
— sáttfýsi við núverandi ófremd-
arástand sé einkaskoðanir og
sérhyggja greinarhöfundar — en
ekki viðtekin viðhorf flokks-
félaga. Það er sjálfsagt að
ástandið i riki og i borg sé skárra
en hjá ihaldinu. Þó það nú væri.
En meðan það þokast ekki nær
hugsjónum okkar en raun ber
vitni, þá hljótum við að vera
óánægð með ástandið.
Allir eiga að stjórna
Það er máske óréttmætt gagn-
vart hagspaklega sinnuðu fólki að
setja fram eftirfarandi skoðun en
ég get ekki stillt mig um þann
lúxus; Þaö brennur næsta litið á
mér og minum hvort rikissjóður
eða borgarsjóður sýnir minus eða
plús 3 milljarða i rekstraraf-
ganga i bókhaldi meðan pólitiskt
vald, þar með taldar upplýsingar
og ákvarðanatekt.er ekki komið i
hendur fólksins, meðan það er
húsnæðislaust og meðan það þarf
að vinna 10-15 tima á dag sér til
viðurværis. Það er áframhald-
andi vinnuþrælkun i landinu hvað
sem „styrkri stjórn Alþýðu-
bandalagsmanna” liður!
Það er nú eitt með öðru. Ef til
vill kallar einhver lesandi það
„orðaleik” en þetta sifellda tal og
skrif um ábyrga stjórn, styrka
stjórnarforystu og þar fram eftir
götunum virkar ævinlega hroll-
vekjandi á mann. Við erum I
flokki sem stendur fyrir vaid-
dreifingu og á þá hugsjón að fólk-
ið eigi aö stjórna sér sjálft.
Hvernig væri nú að þoka sér af
traustum stalli stjórnræðisins og
mæla i anda samvinnumannsins
og sósialistans. Það erum við öll
en ekki bara þeir sem eiga að
stjórna.
Sá víöi heimur
A einum stað i greininni sem
hér er til umfjöllunar stendur að
það heyri til viöum hugmynda-
heimi, að hugmyndafræði sé
greind frá stjórnmálum og bók-
legur visdómur frá mannlegri
skynsemi. Nú er það svo i mæltu
máli að sósialismi er nefndur
hugmyndafræði og pólitik
borgarastéttarinnar fer eftir
ákveðinni hugmyndafræði. Til
hvers þá að aðskilja hugmynda-
fræði og stjórnmál? Bóklegur vis-
dómur og mannleg skynsemi fara
vel saman. Auðvitað fer best á
samtvinnun þess lesna og tillærða
af höndum og hug. Það liggur við
að votti fyrir menntamannahatri
i þessari framsetningu greinar-
höfundar eða til hvers að sundur-
skilja bóklegan visdóm frá mann-
legri skynsemi? Af hverju er
mönnum svo illa við bækur og
hugmyndafræði?
Hvort ihaldsmanninn sem
gegndi embætti fjármálaráð-
herra i siöustu hægri stjórn hafi
skort „manndóm og vit” eins og
greinarhöfundur segir vil ég ekki
fjölyrða. En auðvitað er munur
sósialista og ihaldsmanna i
stjórnarsætum sem annars stað-
ar fyrst og fremst sá að menn að-
hyllast ólik viðhorf, andstæðar
skoðanir.
Er millistétt að taka völd-
in?
An þess að vilja varpa nokkurri
rýrð á ljóma þeirra Alþýðu-
bandalagsmanna sem sinna
stjórnunarstörfum fyrir okkur
um þessar mundir þá langar mig
til að itreka eftirfarandi: Meðan
við höfum ekki af meiru að státa.i
dagvistunarmálum, húsnæðis-
málum, vinnutima verkafólks,
samgöngumálum, valddreifingu,
þá höfum við ekki ástæðu til að
hælast um. Á meðan heildsalar,
prangarar, auðfyrirtæki, og
hringamyndun halda áfram að
blómgast og eflast megum við
ekki sitja sáttfúsum huga i stjórn-
arsætum. Meðan borgarastéttin
heldur áfram að efla vald sitt
sættum við okkur ekki við status
quo. Meðan vinnuþrælkun er
ástunduð i landinu er óbreytt
ástand eitur i beinum okkar.
Svo væri ekki úr vegi að þeir i
stjórnum, ráðum og nefndum at-
huguðú hvort ekki væri hægt aö
ástunda betri og itarlegri upp-
lýsingamiðlun af þeim vettvangi.
Það gæti hjálpað til við valdatöku
fólksins I landinu.
Það hefur oft verið bent á ýms-
ar hættur sem eru þvi samfara að
sitja langtímum saman við
stjórnvölinn eins og kallað er.
Okkar fólk lendi ósjálfrátt inni i
þankagangi og vinnubrögðum
andstæðum hugsjónum okkar
sem sósialista. Aldrei verður nóg-
samlega varað við sætleika
valdsins. Getur verið að sá timi sé
upp runninn með öllum þeim
fjölda tæknikrata, skrifblóka og
valdamanna — sem stéttarlega
eru millistétt og bera uppi starf
Alþýðubandalagsins i kerfinu —
að þeir telji sig vera með vöidin I
Þjóöfélaginu? Og vilji ekki sleppa
þeim?
—óg
Norræn samtök um umönnun aldraðra
Stórsókn tU bættra
kjara aldraðra 1982
■
■
I
■
I
■
B
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
B
■
B
■
B
■
B
■
1
• • y m
Onnur alþjóðlega rallý-keppnin á Islandi:|
Bílaleikur fyrlr |
börn á öllum aldri i
Aöalfundur norrænna sam-
taka um umönnum aldraðra,
NORSAM, var haldinn í Varma-
hlfð I Skagafirði dagana 8.—9.
ágúst og sóttu hann 30 manns
frá Danmörku, Finnlandi, Nor-
egi og Sviþjóð auk 10 frá isiandi.
Aöilar að NORSAM eru mörg
félagasamtök sem hafa á
stefnuskrá að vinna að hags-
muna- og menningarmálum
aldraöra Norðurlandabúa.
Rauði kross íslands hefur frá
upphafi tekið þátt i samstarfi
við NORSAM af íslands hálfu,
fyrst með þvi að senda
áheyrnarfulltrúa til funda, siðar
með fullri aöild. í fyrra gerðist
ellimálanefnd þjóðkirkjunnar
aðili að NORSAM. Undanfarin
ár hefur sr. Sigurður H.
Guðmundsson, ritari stjórnar
RKI, verið af Islands hálfu aðal-
fulltrúi I stjórn NORSAM.
Formaður NORSAM er dr.
Arne Brusgaard læknir frá
Noregi og stjórnaði hann fund-
inum i Varmahlið þar sem voru
flutt erindi um öldrunarmál á
öllum Norðurlöndum, hlutverk
sjálfboðaliða i öldrunarþjón-
ustu, menningartengsl milli
kynslóða, brýnustu úrlausnar-
efni i öldrunarmálum og sam-
vinnu Norðurlanda innan
NORSAM. Miklar og fróðlegar
umræður urðu um alla erinda-
flokkana. Var þar m.a. vakin
athygli á nauðsyn þess að leita
aukins samstarfs við aldraða
um leiðir til farsælla úrlausna i
vandamálum þeirra.
Þátttakendur skoruðu á öll
félagasamtök sem eiga aðild að
NORSAM og aðra sem vinna að
öldrunarmálum á vegum rikja
og sveitastjórna aö hefja nú
þegar undirbúning þess að á ári
aldraðra, 1982, verði hafin stór-
sókn til þess að bæta kjör
aldraðra á öllum sviðum uns þvi
takmarki er náð að allir aldr-
aðir Norðurlandabúar njóti
mannsæmandi lifskjara.
A næsta aðalfundi NORSAM i
Helsinki I mars 1982 á einkum
að ræða um sveigjanleg aldurs-
mörk á rétti og skyldum til
greiöslna á eftirlaunum. Meðal
200 þátttakenda sem sitja munu
ráðstefnuna i Helsinki verða
margir stjórnmálamenn og
forystumenn i öldrunarmálum.
Ljóma-Rallý 81, önnur
alþjóðlega rally-keppnin, sem
haldin hefur verið hér á landi,
fer fram dagana 21.—23. ágúst,
eða um næstu helgi.
Þegar hafa tólf keppendur
skráð sig til þátttöku i bilaal-
gleyminu. Fyrsti billinn i
Ljóma-Rally ’81 verður ræstur
frá Austurbæjarskólanum
föstudagsmorguninn 21. ágúst
kl. 06:00, og koma bilarnir aftur
þangað á föstudags kvöld. A
laugardagsmorgun halda bil-
arnir aftur á stað kl. 05:00 frá
skólanum og koma I bæinn um
kvöldið.
A sunnudag, sem er siðasti
keppnisdagurinn, halda bilarnir
af stað kl. 08:00, en eru væntan-
legir að Austurbæjarskólanum ■
um kl. 17:30 og þá verða úrslitin ■
væntanlega kunn, eins og segir i Z
fréttatilkynningu frá B.l.K.R. |
Að lokum má geta þess
virðingarvottar, sem þessir
áhugamenn um bifreiðar og
aksturþeirra (rally-menn) urðu
aðnjótandi af hendi nýskipaðs
forseta Islands, Vigdisar Finn-
bogadóttur i fyrra, er hún lét
það verða sitt fyrsta embættis-
verk að ræsa tryllitæki kepp-
enda. Ein af stóru spurningum
vikunnar hlýtur þvi að vera sú,
hvort Vigdis ræsi rallý-ið i ár, en
þess er i engu getiði fréttatil-
kynningu B.Í.K.R.
—h
Aukaverðlaun í áskrif-
endaþraut Þjóðviljans
Vikuverðlaunin I áskrifenda-
þrautinni voru dregin út i gær.
Eftirtaldir hlutu verðlaun, plötu
aö eigin vali frá Steinum h.f.:
Birna Oddsdóttir,
Kleppsvegi 26, Reykjavik.
Sigriður Másdóttir,
Hjallavegi 60, Reykjavik.
Þórhildur Halla Jónsdóttir,
Hlyngerði 7, Reykjavik.
Þorleifur Hauksson,
Leifsgötu 13, Reykjavik.
Arni Ragnarsson,
Hjallavegi 3, Reyðarfirði.
Verðlaunahafar eru vinsam-
legast beðnir að gera vart við
sig hjá blaöinu.
Fjölmargar lausnir hafa
borist og þeir sem enn hafa ekki
skilað úrlausn eru minntir á að
mánaðarverðlaunin veröa dreg-
in út 25. ágúst n.k.
| Þeyr heldur norður í land
! ÞE YR um landið !
| A miðvikudaginn heldur (Sjallinn).
■ hljómsveitin Þeyr af stað i Akureyri, föstud. 21.
| hljómleikaferö norður um ÍDynheimar)
J landiö og mun skemmta fólki á Húsavik, laugard. 22.
Ieftirtöldum stöðum: Akureyri, sunnud. 23. (Iþrótta-
Borgarnesi, miðvikud. 19. kl. 21. skemman).
J Akureyri, fimmtud. 20. kl. 20 Sauðárkróki, mánud. 24.
B
■
B
■
B