Þjóðviljinn - 16.01.1982, Qupperneq 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 16,— 17. janúar 1982.
kvihmfndir
Sá sterkari?
áhorfendur fá að vita um Tom
Horn i upphafi myndarinnar um
þessa hetju vestursins — eina af
fjöldamörgum, sem ástæða hef-
ur þótt til að gera ódauðlegar á
kvikmynd. Myndin fjallar um
baráttu Toms við nautgripa-
þjófa i Wyoming, en þangað er
hann fenginn af félagi nauta-
bænda, sem gremst afföllin á
hjörðinni. Tom er heimilað að
beita hvaða brögðum sem vera
skal á þjófana, og honum er
jafnframt gert ljóst, að félagið
getur ekki kannast við þessa
iðju hans opinberlega. En laun-
in fyrir ómakið eru auðvitað rif-
leg.
Tom hefst þegar handa, og
veröur vel ágengt. Þar kemur
þó aö nautabændunum finnst
hann orðinn helst til aðgangs-
haröur og þeir taka að óttast að
þaö kvisist út, að Tom karlinn
N hafi ekki aðeins drepið hvern
nautaþjófinn á fætur öðrum af
hugsjónaást heldur vinni verkið
að beiðni þeirra. Og þeir ákveða
að losa sig við Tom, og beita
lúabrögðum til þess. Og þannig
fer á endanum, að hetjan Tom
Horn hengdur lyrir morð á
pilti nokkrum, sem ekkert hafði
komið nálægt nautaþjófnaði —
en flest þykir þó benda til þess
aö hann sé saklaus af þvi moröi.
Kvikmyndin fylgir i flestu
þeirri formúlu, sem hefur orðið
til kringum villta vesturs hetju-
myndirnar: Tom er hinn ein-
mana útlagi, sem viö áhorfend-
ur finnum til með, af þvi þrátt
fyrir alla lögleysu er hann Iag-
anna megin. Hann er „sterki
maöurinn”, sem aðstæður
krefjast að haldi uppi merki
réttlætisins. Gamalkunnugt stef
i bandariskum kvikmyndum —
og reyndar fjöldamörgum öör-
um, ef þvi er að skipta. Og það
skiptir ekki svo miklu máli, þótt
illa fari fyrir Tom undir lokin,
samúðin er öll hans megin, þótt
hagsmunir nautabændanna hafi
um stundarsakir vegið ivið
þyngra á metunum en lif hans.
Tom Horn er settur á stall og sú
hugmyndafræði, sem stjórnar
gerðum hans sömuleiðis.
Það væri að sönnu fróölegt að
fjallaýtarlegarum einmitt þetta
fyrirbæri, sem einkum ber á i
bandariskri kvikmyndagerð:
hvernig ákveðin hugmynda-
fræði „sterka mannsins” birtist
I myndum eins og þessari um
Tom Horn og fjöldamörgum
viðlika myndum. En það gerist
þvi miður ekki i stuttri kvik-
myndaumfjöllun og verður að
biða betri tima.
Eins og vænta mátti, er Tom
Horn ágætlega gerö hvað alla
tækni snertir, kvikmyndataka
er sömuleiðis með mestu ágæt-
um. Landslagið i Wyoming er
ósköp fallegt, og þaö nýtur sin
vel, og nautgripirnir eru mestu
kostaskepnur, sem og hrossin.
Ljóst er, að Steve McQueen á
sér trúan aödáendahóp, vafalit-
ið hérlendis sem annars staðar.
Hins vegar verður að segjast
eins og er, að þaö er út i hött að
tala um leik af hans hálfu. En
þar sem þess eins er krafist að
hann komi fyrir sem sæmilega
geröarlegur kúreki á miðjum
aldri, tekst það bærilega. Um
aöra leikara er ósköp svipaö að
segja, þeir standa sig ekkert
óskaplega illa, en gera um leið
ekkert sérstaklega vel, sem
undirstrikar að leikstjórinn,
William Wiard, kann illa til
verka.
En ekki þar fyrir: ef maður
treystir sér til að horfa framhjá
þeim göllum, sem ég hef tint til
og nokkrum til viðbótar, er
kannski óþarfi aö sjá eftir þeim
tima sem fer i aö berja augum
kvikmyndina um Tom Horn.
— jsj.
Jakob
Jónsson
skrifar
Kvikmynd: Tom Horn
Leikstjóri: William Wiard
Handrit: Thomas McGuane og
Bud Shrake (byggt á
sjálfsævisögu Tom Horn)
Tónlist: Ernest Gold
Meðal leikenda: Steve
McQueen,
Linda Evans,
Richard Farnsworth, Billy
Green Bush.
Sýningarstaður: Austurbæjar-
bió.
Tom Horn mun hafa
verið garpur mikiil,
sem uppi var á siðari
hluta siðustu aldar
vestur i Bandarikjun-
um og alist upp i þeim
hlutanum, sem lög-
gæslu gætti litt á þeim
timum. Hann var
stjórnarmegin í strið-
inu við indiánana og
var siðar i riddarasveit
Teddy nokkurs Roose-
velts, sem siðar varð
forseti Bandarikjanna.
Riddarasveit þessi
barðist á Kúbu i
spænsk-ameriska
striðinu og varð fræg
fyrir harðfengi sina.
Þetta er i stuttu máli það sem
Steve McQueen i hlutverki Tom Horn
Þessi kvikmynd var næstsfö-
asta mynd leikarans.
Kuiton Mackay.Richard Beckinsale og Christopher Godwin fara ailir meö veigamikil
hlutverk i Eiliföarfanganum.
Ronnie Barker og Peter Vaughan I hlutverkum Fletchers eiliföarfanga og Grout
guöfööur.
Grinaktugur leikur og margar skrýtlur
Kvikmynd: Eilifðarfanginn
(Porridge).Bresk, 1980.
Leikstjóri: Ilick Clement
Handrit: Dick Clement
og Ian LaFrenais
Kvikmyndataka: Bob Huke
Meðal leikenda: Ronnie Barker,
Richard Beckinsale, Fulton
Mackey, Brian Wilde,
Peter Vaugl.an.
Sýningarstaöur: Regnboginn
Bretar ætla seint að
þreytast á gerð laufléttra
gamanmynda um marg-
víslegustu efni og er það
að mörgu leyti vel. Aldrei
er of mikið af húmor á
þessum siðustu og verstu
tímum, og víst er ósköp
notalegt að geta horft á
elskulegar gamanmyndir
Breta, til mótvægis við
þau tækniviðundur, sem
mest ber á hjá frændum
þeirra hinum megin við
Atlantshafið.
Hinu er þó ekki að leyna, að
bresku gamanmyndirnar eru
ærið misjafnar, og svo dæmi sé
tekið: heldur voru nú
Afram-myndirnar margfrægu
orönar laslegar, þegar á leið.
En samt tekst Bretum vel upp
af og til, og þaö veröur varla
annað sagt en að Eiliföar-
fanginn heyri til skárri gaman-
mynda enskra, og ber þar ýmis-
legt til.
Eilifðarfanginn er kvikmynd
sem sýnir allar sömu helstu
aðalpersónur og voru i sjón-
varpsleikriti nokkru, „Prisoner
and Escort”, sem skrifað var af
sömu mönnum, er geröu svo
handritiö að kvikmyndinni.
Ekki hef ég séð sjónvarpsleikrit
þetta, og get þvi ekki gert neinn
samanburð á hvernig hefur tek-
istaö koma hugmyndinni áfram
á hvita tjaldið. Um hitt er mér
kunnugt, að mörgu var breytt
og ýmsum persónum bætt i
kvikmyndina, sem skipa veiga-
mikinn sess. Og trúlegt þykir
mér, að þær breytingar hafi
verið til bóta. Auk þess varð
ekki betur séð en handrits-
höfundarheföu markvisst stefnt
að þvi að skrifa tilgerðarlitið
handrit meö einföldum
söguþræöi, og gefa um leið færi
á grinaktugum leik og býsna
mörgum skrýtlum — og það
tekst þeim þokkalega. Leik-
stjóri og leikarar fá þannig
ágætisefni að moða úr.
Ronnie Barker leikur sjálfan
eiliföarfangann, Fletcher, og
ferst það mætavel úr hendi.
Hann er milli tveggja elda,
annars vegar fangelsisyfirvalda
og hins vegar guðföðurins
(Peter Vaughan), og tekst
ávallt aö sigla milli skers og
báru þannig að báðum likar vel.
Ekki er samt vert að rekja
söguþráö myndarinnar of náiö,
hann er þess eölis, eins og oft
vill verða þegar gamanmyndir
eiga i hlut að varast ber að segja
of mikið — en ég get ekki stillt
mig um að hrósa aðstandendum
myndarinnar fyrir að láta
Fletcher og vin hans, Lennie
(Richard Beckinsale) enda á
þvi að brjótast inn i fangelsiör
eftir á að hyggja er þaö liklega
eina rökrétta lausnin, þegar þar
er komið sögu.
En til aö gera langt mál stutt:
Eilifðarfanginn er ágætis
gamanmynd, og þaö er vissu-
lega vel þess viröi að sjá hana —
að minnsta kosti ef menn telja
sig ekki hafa neitt þarft við
timann aö gera og vilja drepa
hann leiðindalaust. — jsj.