Þjóðviljinn - 08.04.1982, Side 10

10 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 8. apríl 1982
Reykjavík má ekki lenda :
í höndum andfélagslegra:
i vorblíöunni á mánudag
hitti blaðamaður að máli
Guðrúnu Agústsdóttur,
sem nú skipar 3. sætið á
lista Alþýðubandalagsins
til borgarstjórnar i
Reykjavik. Hún er ein af
þeim, sem hafa tekið virk-
an þátt í stjórn borgar-
innará kjörtímabilinu sem
nú er að Ijúka. Hún er
varaborgarf ulltrúi og
stjórnarformaður Strætis-
vagna Reykjavíkur. Þessi
hressa og glaðlega kona
Uppruninn og leiðin
til sósíalismans
— Já, ég er fædd i gömlu húsi
viö Lækjargötu, sem nú er horfið,
á nýársdag 1947.
— Það mun vera hús afa þins,
sr. Bjarna Jónssonar?
— Já reyndar, og fyrst þú ert
svona vel aö þér i ættfræöinni get
ég bætt þvi við aö auðvitað hafði
hann áhrif á uppeldi mitt eins og
aðrir sem tóku aö sér hið vanda-
sama verk aö ala mig upp. Ég
hlautþvi trúarlegtuppeldi og var
alin upp viö það að Sjálfstæðis-
flokkurinn væri besti kosturinn i
pólitikinni. Hins vegar lögðu
margir þeir sem orðið höfðu undir
i lifsbaráttunni leið sina á heimili
afa og ömmu og fengu þar bæði
andlega uppörvun og einhvern
viðurgjörning. Sumir komu nær
daglega og það fór ekki hjá þvi að
það hvarflaði að mér — þá barni
— að e.t.v. væri nú hægt að skipta
lifsins gæðum réttlátar á milli
fólks.
— Hvenær varöst þú sóslalisti?
— Fram að tvitugu hugsaði ég
fremur litið um stjórnmál, en
þegar ég gekk með annað barn
okkar hjóna og maðurinn minn,
Kristján Arnason, var i námi fór
ég að hugleiöa hvort það yrði mitt
ævihlutverk eingöngu að sitja
heima og ala upp börnin og fann
að þaö myndi engan veginn nægja
mér og að ég yrði aldrei ánægð
með hlutskipti forfeðra minna i
þeim efnum.
Þá vildi svo heppilega til aö
verið var að undirbúa stofnfund
Rauösokkahreyfingarinnar og ég
óskaði eftir að fá að taka þátt i
þeirri vinnu. Eftir að hafa starfað
með rauðsokkum um hrið fann ég
smám saman að hugsjónir okkar
áttu enga samleið með stefnu
Sjálfstæðisflokksins. Seinna,
þegar ég fór að vinna í stéttar-
félaginu minu, Starfsmanna-
félagi rikisstofnana, fann ég það
endanlega að sósialisminn væri
besta leiðin til að koma fram þvi
mannlifi sem ég vil berjast fyrir.
— Og gekkst þá I Alþýðubanda-
lagiö?
— Ég var þegar farin aö kjósa
Alþýðubandaiagiö þegar mér var
boðiö sæti á lista þess til borgar-
stjórnarkosninga i fyrsta sinn
árið 1974.
Fólk opnara
fyrir nýjungum og
breytingum
— Finnst þér eitthvaö hafa þok-
ast á þessum tima og þú sjálf hafa
haft erindi sem crfiöi?
— Mér finnst margt hafa
hefur unnið sér traust og
vinsældir með störfum sin-
um og því löngu orðið
tímabært að eiga við hana
ærlegt viðtal og forvitnast
dálítið um hana sjálfa,
skoðanir hennar og
málefni Reykjavikur-
borgar. Eins og lenska er
hérlendis viljum við fyrst
vita dálitið um uppruna
hennar og spyrjum hvort
hún sé innfæddur Reykvík-
ingur.
stórlagast á þessum 12 árum, en
mikilvægast er aö þaö hefur orðið
töluverð hugarfarsbreyting
meðal fólks.
— Hvernig þá?
— Afstaðan til lifs og starfs
kvenna hefur t.d. breyst mikið á
þessum árum og fólk er opnara
fyrir nýjungum og breytingum.
Þetta er reyndar þróun sem hefur
orðið um öll Vesturlönd eftir
þjóðfélagshræringarnar 1968. Þó
að enn sé langt i það að við séum
búnar að ná jafnrétti þykir nú
orðið sjáifsagt að konur vinni
utan heimilis, það er breyting
sem kom i kjölfar fyrrgreindra
hræringa og einnig auðvitað þess
að laun einnar manneskju nægja
ekki nú orðiö til framfærslu
heimilis. Af þessu hafa konur
orðið sjálfstæðari og einnig hafa
viðhorf til menntunar kvenna
gjörbreyst. Þaö sést m.a. á þvi
hversu margar konur taka nú
stúdentspróf og fara i háskóla-
nám. Þær láta lika stjórnmál og
almenn þjóðfélagsmál æ meira til
sin taka. Hinu megum við
auðvitað ekki gleyma að þrátt
fyrir þetta erum við fyrst og
fremst lágiaunastétt sem fyllir
lægstu launaflokkana og stundum
finnst manni fordómarnir i garð
kvenna vera svo miklir að hugar-
farsbreytingin sé meiri i orði en á
borði. Þetta kemur oft fram þeg-
ar konur sækja um störf og ekki
siður i verkaskiptingu innan
heimilanna.
Málefnagrundvöllur
kvennaframboðsins
nægir mér ekki
— Er þá ekki kvennaframboð
lausnin?
— Ég tel að kvennaframboðið
hafi þegar gert heilmikiö gagn og
á Akureyri sérstaklega hafi
margar konur e.t.v. oröið virkar i
pólitik i fyrsta sinn á langri ævi.
Það tel ég mjög gott. Mér sýnist
karlmenn lika ekkert hæfari til að
stjórna en konur og þurfum við
ekki annað en aö lita t.d. til
Reagans vestur i Bandarikjunum
og hans nóta til aö sjá það. Þaö er
þvi siður en svo vont að sá helm-
ingur mannkynsins, sem hingað
til hefur verið meira og minna
óvirkur i pólitisku starfi, risi upp
og láti til sin taka. Hins vegar
nægir málefnagrundvöliur
kvennaframboösins mér ekki og
þess vegna er ég ekki i starfi með
þeim.
— Hvað áttu viö meö þvi?
— Ég er I Alþýðubandalaginu af
þvi að ég tel mig vera sósialista
og jafnréttisbarátta kvenna og
stéttabaráttan fari saman. Ég
held að konur verði að horfast i
augu við þaö aö viö eigum ekki
allt sameiginlegt þó að til séu ein-
Guðrún Agústsdóttir viö heimili sitt aö Artúnsbletti 2
hver sérmál kvenna. Við lifum i
kapitalisku þjóðfélagi, þar sem
fáir hirða aröinn af vinnu
margra. Lágstéttarkonan lendir
neðst allra af þvi aö konur hafa
ekki jafna stöðu á viö karlmenn.
Hún býr við tvöfalda kúgun. Ég
get ekki horft fram hjá þvi að
kvennabaráttan verður ekki slitin
úr tengslum við stéttabaráttu.
Alþýðubandalagiö hefur mest
látið málefni kvenna til sin taka
og get ég þar nefnt baráttuna fyr-
ir byggingu dagheimila og
ýmsum félagslegum úrbótum —
ni^ og þaö er skemmst að minnast
að núverandi félagsmála-
ráðherra beitti sér fyrir þvi að
allar konur fengju fæðingarorlof
og er þaö ekki litill áfangi. Svo
eru önnur mál sem skipta mig
miklu máli og á ég þar við sjálf-
stæðismálin. Ég vil vera i flokki
sem berst gegn hernum og veru
okkar i Nató. Alþýöubandalagið
er lika eini flokkurinn sem stend-
ur gegn yfirgangi og aröráni
erlendra auðhringa hér, svo að
nærtækt mál sé nefnt.
Við erum ekki
upp á punt
— Hafa konur fengið einhverju
að ráða innan Alþýðubanda-
lagsins?
— Ef við tökum borgarstjórn
Reykjavikur sem dæmi hafa þær
verið mjög virkar á þessu
kjörtimabili; t.d. eru af 5 borgar-
fulltrúum okkar 2 konur og 4
konur úr okkar hópi eru formenn
stórra nefnda. Adda Bára Sigfús-
dóttir er formaður stjórnar
sjúkrastofnana, Guðrún Helga-
dóttir, formaður stjórnar dag-
vistar i Reykjavlk, Alfheiður
Ingadóttir formaður Umhverfis-
málaráös og ég formaður
stjórnar SVR. Þess má lika geta
að það er ekki bara i Reykjavik
sem konur i Alþýðubandalaginu
eru virkar i stjórnmálum, heldur
út um allt land og öllum valda-
stofnunum flokksins jafnframt.
Viö erum alls ekki upp á punt og
einhverjar skrautfjaörir eins og
ýmsir vilja halda fram heldur
erum við fyrst og fremst i vinnu,
bullandi vinnu eins og aðrir
flokksmenn. I þessum efnum hef-
ur orðið mikil breyting á siðustu
árum. Hins vegar tel ég að við
vinnum svolitið öðru visi en
margir karlar, við leitum meira
eftir samráöi og samstarfi til aö
koma góðum málum fram —
erum e.t.v. ekki mjög valda-
gráðugar. Mér finnst að pólitíkin
mætti aö skaölausu breytast —
hún á ekki aö vera einn allsherjar
hanaslagur, og ég held aö við
kærum okkur fæstar um aö
standa i pólitisku þrasi bara
þrasins vegna og tii þess aö láta á
okkur bera.
— Svo að ég skjóti nú aðeins inn
i; Hvert er þitt aðalstarf utan
heimilis?
— Ég hef unnið sem ritari
skólastjóra Hjúkrunarskóla
tslands frá 1971 að undanteknum
þremur árum, en við hjónin
bjuggum i Skotlandi um tveggja
ára skeið og ég var heima i eitt ár
þegar þriðja barnið bættist i fjöl-
skylduna.
Lýðræðið er virkara
en þegar einn
flokkur réði öllu
— Nú heyrast þær raddir að lit-
ið hafi breyst i stjórn borgarinnar
eftir umskiptin 1978. Hvað vilt þú
segja um þá skoðun?
— Hún er alröng, þvi aö mikil
breyting hefur á orðið. Viö erum
sennilega bara ekki nógu dugleg
við að koma þvi á framfæri sem
við höfum gert. Aður en þessu
verður svaraö megum við þó ekki
gleyma þvi, að við höfum unnið
með Alþýðuflokknum og
Framsóknarf1okknum i
samstarfi. Vinnubrögðin á þessu
kjörtimabili hafa verið allt öðru
visi en var á hinum þunglama-
lega valdatima Sjálfstæöisflokks-
ins. Nú eru t.d. góðar tillögur
samþykktar, hvaðan sem þær
koma, en i tið Sjálfstæðisflokksins
voru allar tillögur frá minni-
hlutanum felldareða þá teknar og
orðalaginu breytt til þess að
Sjálfstæðisflokkurinn gæti eignaö
sér þær.
— Attu þá við að lýöræðið sé
virkara núna?
— Já mun virkara. Þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn var viö völd réði
einn flokkur öllu i borginni meö
borgarstjórann — efsta mann á
þeirra lista — i fararbroddi. Allir
æðstu embættismenn borgar-
innar voru lika i eöa tengdir Sjálf-
stæðisflokknum. Nú er hins vegar
samstarf þriggja flokka og
borgarstjórinn er embættismaður
allra Reykvikinga, en ekki jafn-
framt oddviti neins eins flokks.
Það má ennfremur nefna að
starfsmenn borgarinnar eiga nú
fulltrúa I nefndum og ráöum fyr-
irtækja sinna. Embættismennirn-
ir eru þó enn flestir tengdir Sjálf-
stæðisflokknum, en nú er ekki
lengur nauðsynlegt að framvisa
flokksskirteini til að komast i hóp
æðstu embættismanna borgar-
innar. En af þvi að þú minntist á
lýöræöi, þá olli það okkur miklum
vonbrigöum að stjórnkerfisbreyt-
ingar, sem Alþýöubandalagiö
vildi aö komið yrði á laggirnar,
voru felldar i borgarstjórn fyrir
skömmu, en i þeim tillögum voru
mjög góðir hlutir sem miðuðu að
þvi aö gera ibúana mun virkari en
þeir eru nú og aö engar
ákvaröanir yrðu teknar um
breytingar án þess aö fólk i
viðkomandi hverfi hefði þar hönd
i bagga.
— Af hverju voru þessar
tiilögur felldar?
— Sjálfstæðisflokkur og
Alþýðuflokkur voru á móti og
neituðu að ræða þær á þeirri for-
sendu að það væru aö koma kosn-
ingar. Ég get hins vegar ekki séð
að neinn timi sé betri til að ræða
stjórnkerfisbreytingar en einmitt
fyrir kosningar.