Þjóðviljinn - 02.09.1982, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 2. september 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5 'i
Ákvörðun ríkisstjórnarinnar:
10 míljóiilr
króna tíl að
fækka sauðfé
Kikisstjórnin sainþykkti á fundi
sinum þann 31. ágúst ályktun
varöandi erindi Framleiðsluráös
landbúnaöarins um sérstaka að-
stoð stjórnvalda við aðgerðir til
fækkunar á sauðfé i haust. Sam-
þykkti rikisstjórnin að verja til
stuðnings við fyrirætlanir Fram-
leiðsluráðs, allt að 10 milj.kr. á
þessu ári, er greiðist i byrjun
desember.
Þá mun rikisstjórnin beita sér
fyrir þvi að inn á fjárlög næsta
árs verði tekin til viðbótar áður-
nefndu framlagi fjárhæð til að
tryggja þeim, sem fækka eða
farga fé sinu samkvæmt frjálsu
samkomulagi við Framleiðsluráð
nú i haust, fullt grundvallarverð
fyrir kjöt af fullorðnu fé, sem er
umfram eðlilega slátrun. Endan-
legar ákvarðanir um fjáröflun i
þessu skyni á næsta ári verða
teknar þegar fyrir liggja niður-
stöður um fjármagnsþörf og and-
virði seldra afurða, sem koma til
lækkunar framlögum rikissjóðs.
Framlög þessi eru háð þeim
skilyrðum, að Framleiðsluráð
færi sönnur á að þessar ráðstaf-
anir leiði til raunverulegrar
fækkunar sauðfjár umfram það,
sem verið hefði án fjárframlaga
rikisins, og að sauðfé verði ekki
fjölgað að nýju á hlutaðeigandi
jörðum næstu fimm árin. Hið
sama gildi um fjáreigendur, sem
ekki hafa ábúð á lögbýlum.
Rikisstjórnin telur mikilvægt
að kappkostað verði að taka tillit
til landnýtingar- og landverndar-
sjónarmiða við framkvæmd
málsins, að höfðu samráði við
Landgræðslu rikisins og Skóg-
rækt rikisins.
Jafnframt leggur rikisstjórnin
áherslu á að niðurskurður sýktra
hjarða vegna riðuveiki eða ann-
arra sauðfjársjúkdóma gangi
fyrir öðrum aðgerðum til fækkun-
ar á sauðíé. Samþykkir rikis-
stjórnin að þeir bændur, sem
farga fé sinu af þessum sökum,
án beinna fyrirmæla sauðfjár-
sjúkdómanefndar eigi, auk fyrir-
greiðslu skv. 2. og 3. mgr. kost á
hálfum bótum skv. lögum 23/1956
um varnir gegn útbreiðslu næmra
sauðfjársjúkdóma og útrýmingu
þeirra, að upplylltum eftirgreind-
um skilyrðum.
1. Fyrir liggi úrskurður Sauð-
fjárveikivarna um riðuveiki i
fénu.
2. ölluféábúinuséslátrað.
3. Sauðfjárbúskapur verði ekki
tekinn upp að nýju á þvi búi án
leyfis Sauöíjárveikivarna og
Framleiðsluráðs næstu 3-5 ár.
Bændur, sem slátruðu fé sinu
vegna riðuveiki sl. haust og enn
hafa ekki íengið úrskurðaðar
bætur frá Sauðfjárveikivörnum,
fáibótagreiöslur samkv. þvi, sem
að framan greinir.
Rikisstjórnin mun láta kanna
hvort mögulegt sé að nýta það
kjöt, sem til íellur vegna þessara
aðgerða, að einhverju leyti sem
framlag lslands til þróunarlanda,
en einnig hvort nýtanlegir mark-
aðir finnast erlendis. Að svo
miklu leyti sem þetta tekst ekki,
er kjötið og ráðstöfun þess á veg-
um Framleiðsluráðs.
Við endurskoðun reglugerðar
við lög um Framleiðsluráð land-
búnaðarins o.fl. munu verða
rýmkaðar heimildir til verð-
skerðingar á sauðljárafurðum,
sem framleiddareru utan lögbýla
eða af sauðljáreigendum, sem
hafa lullar tekjur af öðru starfi.
Sauðljárbúskapur á rikisjörðum
verður tekinn lil athugunar eítir
þvi sem aðstæður gefa tilefni til.
Þá mun rikisstjórnin taka til at-
hugunar hvort nauðsynlegt sé að
breyta lagaákvæðum, sem fjalla
um heimildir fyrir sveitastjórnir
til að takmarka sauðfjárhald i
þéttbýli.
Rikisstjórnin leggur áherslu á
að þessar aðgerðir sem byggjást
á frjálsu samkomulagi framleið-
enda og Framleiösluráðs, leiði
ekki til byggðaröskunar i þeim
sveitum þar sem afkoma bænda
er að verulegu leyti háð sauðfjár-
framleiðslu.
—mhg
Staða fræðslustjóra
í Reykjavík:
Umsögn enn
ókomin
Uinsögn fræðsluráðs Reykja-
vikur vegna ráðningu nýs
l'ræðslustjóra i Keykjavik lætur
enn á sér standa. Umsóknarfrest-
ur uin stöðuna, sem Kristján
Gunnarsson heldur til 1. október
næslkoinandi rann út 16. ágúst
siðaslliðinn og scndi Mennta-
inálaráðuneytið þá uinsóknirnar
fræðsluráði til unisagnar. Káðið
hcfur cnn ekki skilað áliti sinu.
Eins og kunnugt er þá voru um-
sækjendur þrir talsins, Bessi Jó-
hannsdóttir kennari, Aslaug
Brynjólfsdóttir yfirkennari og
Sigurjón Fjeldsted skólastjóri.
1 samtali sem Þjóðviljinn átti i
gær við Birgi Thorlacius ráöu-
, neytisstjóra i Menntamálaráðu-
neytinu, kom íram að búist væri
við umsögn íræðsluráðs alveg á
næstunni.
—hól.
sjónarhorn
„Og þótt ótrúlegt sé trúum við
þvi að í þjóðfélaginu sem við
búum í, ríki mikið jafnræði og að
stéttaskiptingin sé bara fyrir
verkalýðsforingja til að tala um
á hátíðisdögum verkalýðsins”
Vinnuslys —
aöbúnaöur —
stéttaskipting
A.S.I. hefur ákveðiö aö gera
árið 1982 að sérstöku vinnu-
verndarári. En umræða um
vinnuverndarmál hefur ætíð ver-
ið ofarlega á baugi í verkalýðs-
hreyfingunni. Samband bygging-
amanna hélt t.a.m. á árinu 1980
sérstaka vinnuverndarviku en þá
voru þessi nrál rædd á vinnu-
staðafundum og þótti þessi ný-
breytni takast vel. í mínu verka-
lýðsfélagi, T résmiðafélagi
Revkjavíkur, hefurveriðunnið
markvisst að þessunr málum og á
árunum 1969og 1973 vorugerðar
aldursdreifingarrannsóknir
innan félagsins auk þess sem svo
kölluð Launarannsókn var gerð
árið 1977 en hún var mun víðtæk-
ari en nafnið bendir til. Niður-
stöður þessara rannsókna urðu
kveikjan að umræðu um gerð víö-
tækari rannsóknar meðal félaga í
Trésmiðafélagi Reykjavíkur. Á
árinu 1980 beittu svo verkalýðs-
félög í málm- og byggingaiðnaði
sér fyrir því að Iðnaðarrannsókn-
in 1981 vargerð. Égtelniður-
stöður þessara rannsókna og
fleiri renna styrkum stoðum
undir þá skoðun mína að stétt-
askipting á íslandi er ekki minni
en annars staðar í hinum vest-
ræna heimi.
Hærri dánartíðni
Eins og öllum er kunnugt hefur
meðalaldur fólks í hinum
iðnvædda heimi stöðugt hækkað.
Er þá nokkur þörf á að ræöa um
vinnuvernd ef allir hafa það
svona gott'? Viö skulum athuga
þettasvolítiðnánar. I Verkefni
vinnuverndar (1981) kemur fram
að dánartíðni 40 ára karla hefur
hækkað um 20% síðasta áratugí
Danmörku. Sömuleiðishafa
franskar rannsóknir sýnt að
dánartíðni vegna krabbameins er
næstunr því þrisvar sinnum hærri
meðal ófaglærðs verkafólks en
meðal t.d. kennaraeinsogfram
kemuríþessu sama riti.
Hér á landi hafa félög í málm-
iðnaði og byggingaipnaði sýnt
málefnum vinnuverndarsérstak-
an áhuga. Árið 1981 létu þaugera
vinnuverndarrannsókn (Iðnaðar-
mannarannsóknin I.M.R.).
Jóhann
Guðmundsson
skrifar
Niðurstöður hennar sýna að
vinnuslys eru mjög tíö rneðal
iðnaðarmanna. ogmargfalt tleiri
en skráð vinnuslys hjá Vinnuelt-
irliti ríkisins, en um helmingur
allra skráðra vinnuslysa hjá vinn-
ueftirlitinu eru í þessum starts-
greinum.
Ljóst er að ýmsir þættir hafa
áhrif á tíðni vinnuslysa s.s. vinn-
uálag, slæm vinnuskilyröi, meng-
un á vinnustað ogstreita. Þá er
áberandi í niöurstööum ofan-
greindrar rannsóknar aö vinnu-
slyseru mun tíðari hjá þeim sem
vinna eftir afkastahvetjandi
launakerfum en 26% þeirra
höfðu lent í vinnuslysum á móti
19% hjá þeim sem aðallega vinna
tímavinnu. Samkvæmt þessu
stuðlar afkastahvetjandi launa-
kerfi samfara míklum vinnuhraða
aö aukinni slysatíðni ogeinnig
vinnusliti. Aðbúnaöur er víða
mjög slæmur í þessum starfs-
greinum. Oft er kaffi- og matar-
aðstaöa engin eða mjög léleg, sal-
erni og handlaugareru talin til
munaðar, og meðal okkar iön-
aðarmanna er salernispappír
kallaðurskrifstofumannapappír.
Samkvæmt l.M.R. (Aöbúnaö-
urogheilsufar, 1981)eruað-
búnaðarvandamál af ýmsum
toga. Eftirfarandi einkenndi t.d.
vinnustaðina stundum eða oft:
hávaði, kuldi, trekkur, hita-
sveiflur, slæm lýsing, titringur og
hiti frá vélum. Éinnig varmeng-
un loftsáberandi svosem ryk,
sterk lykt, uppgufun efna og
reykur. Samkvæmt I.M.R. eru
skýrtengsl á milli aðbúnaðar á
vinnustað og tíðni vinnuslysa og
heilsufars almennt. Þetta kenrur
fram íeftirfarandi tötlu:
Fjöldi Hlutfall-
aðbúnaðar- - starfsmanna sem
vandamála lenda í vinnuslysum
0 2.3%
1-3.......................13.6%
4-5.......................20.5%
6-7....................22.7%
8_9....................24.3%
ískyggilegar niður-
stöður
En þetta hefur áhrif á fleiri
þætti í lífi okkar en í tljótu bragöi
sýnist. Má í því snmbandi minna á
rannsókn Sigurjóns Björnssonar
sálfræðings sem gefin var út undir
nafninu Börn í Reykjavík, 1980.
Þeir sem þátt tóku í þessari rann-
sókn voru 1 lOObörn í Reykjavík
á aldrinum 5-15 ára. Markmið
rannsóknarinnar var m.a. að
ganga úr skugga um tíöni sál-
rænna vandamála og reyna að
varpa einhverju ljósi á tengsl
þeirra viö hugsanlega áhrifaþætti
í uppeldi ogfélagslegu umhverfi.
Niöurstöður þessararrannsóknar
benda til þess að starf föður ráði
miklu um velgengni barna þeirra,
t.d. bæðiervarðar geðheilsuog
námsái'angur. Til aö mynda
gengur börnum sem eiga föður í
efri stétt betur í skóla en börnum
erfiðisvinnumanna þó svo að
gáfnapróf þeirra séu sambærileg.
Um þetta segir Sigurjón Björns-
son í bók sinni: „Þessar niður-
stöður eru vissulega aðrar en bú-
ist hafði verið við í upphafi þess-
arar könnunar. Ljóst er, að ís-
lenski skólinn er ófær urri að jafna
þann aðstöðumun barnaj, sem
fólginn erí mismunandi félags-
legri aðstöðu þeirra og tengdur er
starfstétt föður" (bls. 135).
Og þótt ótrúlegt sé trúum við
því að í þjóðfélaginu senr við bú-
um í ríki mikið jafnræði ogað
stéttaskiptingin sé bara fyrir
verkalýðsforingja til að tala um á
hátíðisdögum verkalýc^sins. En af
ofangreindu má sjá aðlsú barn-
atrú okkar á ekki við mikil rök að
styðjast. Niðurstöðurþessara
rannsóknaeru ískyggilegar,
aðstæðurnar sem við búum
erfiðisvinnufólki eru til skammar
fyrirokkuríslendinga. 1
Reykjavík 22/8 1982