Þjóðviljinn - 18.12.1982, Blaðsíða 17

Mörg er
matarholan
Lárus Ágúst Gíslason, bóndi í
Miðhúsum í Hvolhreppi, hefur nú
samið bók þar sém skráðar eru
hlunnindajarðir á Islandi. Jafn-
framt er frá því greint, hvaða
hlunnindi fylgi hverri jörð.
Bókina byggir Lárus að mestu á
fasteignamötum frá árunum 1932,
1942 og 1970, en bætir við þeim
jörðum, sem hann hafi vissu fyrir
að fylgdu hlunnindi, enda þótt þess
sé ekki getið við gerð fasteigna-
mats.
Bókin er þannig unnin, að byrj-
að er á Gullbringusýslu og síðan
haldið hringinn og endað á Árnes-
sýslu. Pau hlunnindi, sem höfund-
ur tilgreinir eru: æðavarp, sel-
veiði, laxveiði, silungsveiði, hrogn-
kelsi, fuglatekja, eggjataka,
skógur, jarðhiti, reki, malartekja,
hellar og útræði. Verður þetta að
teljast allýtarlegt framtal.
Mér telst svo til að það séu
eitthvað um 4700 býli, sem teljast
hafa hlunnindi, samkvæmt yfirliti
Lárusar. Mörg þeirra eru ekki í
byggð nú um stundir og á það jafn-
vel við um heilar sveitir, svo sem
Sléttuhrepp. Eru hlunnindi þeirra
jarða ýmist nýtt eða ekki. Lárus
skráir 485 býli, sem hafa æðarvarp.
Selveiði er á 402. Laxveiði og/eða
silungsveiði á 2471 jörð. Hrogn-
kelsaveiði á 445. Fuglatekja á 281.
Eggjataka á 298. Hlunnindi af
skógi hafa 696 jarðir. Jarðhiti er á
465. Reki á 1274. Malartekja á 95.
Hellar á 32. Útræði á 1057. Engin
ein jörð hefur allar þessar greinar
hlunninda, en fjölmargar fleiri en
eina.
Gera má ráð fyrir að hlunninda-
jarðir séu eitthvað fleiri en fram
kemur í bókinni, enda segir höf-
undur svo í formála: „Við gerð
fasteignamatsins 1970 var sú regla
Ungkomm-
inn sem
missti trúna
Út er komin ný skáldsaga eftir
Ólaf Ormsson. Nefnist hún Boðið
upp í dans, og útgefandi er Al-
menna bókafélagið. Bókin er
kynnt þannig á bókarkápu:
„Skáldsagan segir frá lífi Unnars
Steingrímssonar til 34 ára aldurs.
Unnar er frá blautu barnsbeini
alinn upp í Stalínsdýrkun og pólití-
skri öfgatrú og mótar það mjög
hegðun hans og sálarlíf. Hann á sín
menntaskóla- og háskólaár og þau
einkennast af ástarmálum,drykkju-
skap, skæruhernaði Ungliða-
hreyfingarinnar og öðru slarki sem
Kvenna-
framboðsbók
Guðmundar
Bókaútgáfan Örn og Örlygur hf.
hefur gefið út bókina „Storm-
sveipur í stjórnmálum" eftir
Guðmund Sæmundsson á Akur-
eyri. Bókin fjallar unt kvenna-
framboðin 1982, aðdraganda
þeirra, framkvæmd, árangur og-
hugsanleg áhrif í framtíðinni.
1 kynningu forlagsins á bókar-
kápu segir m.a. að bókin „Storm-
sveipur í stjórnmálum“ sé nánast
fréttaskýringabók á kvennafram-
boðunum s.l. vor og kvennabarátt-
unni, innlegg í þá sögu sem er að
gerast og bókin svipti hulu af
rnörgu, eins og t.d. hvers vegna
jarðvegur fyrir slík framboð var
svo frjór sern raun ber vitni.
Höfundur bókarinnar „Storm-
sveipur í stjórnmálum" Guð-
ntundur Sæmundsson á Akureyri,
þekkti mjög vel til framboðsins á Ak-
Lárus Ág. Gíslason
viðhöfð að bóndinn gaf mats-
mönnurn upp í krónutölum þær
tekjur af hlunnindum, sem jörðin
gaf, þá upphæð skyldi síðan ntarg-
falda með tíu, en sleppa skyldi ef
upphæðin næði ekki kr. 1000. Það
er því mjög hætt við því, þar sem
hlunnindi voru þá í lágu verði, hafi
þau verið laklega talin hjá ýmsum
og að á mörgum jörðum, þar sem
hefur verið vísir að hlunnindum,
komi engin hlunnindi fram“. En
hvað um það, bókin er byggð á
þeim traustustu gögnum, sem til
eru um þessi efni og meira er ekki
hægt að heimta. Nokkrar góðar
myndir prýða bókina og aftast í
henni er skrá yfir veiðifélög á
landinu, samkvæmt tölum frá
1977, og töldust þau þá vera rúm-
lega 130.
Lárus í Miðhúsum hefur unnið
gott verk og gagnlegt nteð samn-
ingu þessarar „Handbókar" um
hlunnindajarðir á {slandi“, eins og
hann nefnir hana. - mhg
allt er framið í nafni hinnar pólit-
ísku trúar.
Loks kemur að því að grundvell-
inum er kippt undan þessari trú
Unnars sem allt líf hans hafði
byggst á. Hvað er þá til bragðs að
taka?“
ureyri af eigin raun og safnaði
heimildum um það og fram-
boðin í Reykjavík og á Selfossi. {
bókinni rekur hann ýtarlega sögu
kosningabaráttunnar, segir frá á
hvaða nótum kvennaframboðin
ráku hana og síðan fjallar hann urn
kosningaúrslitin og hugsanleg á-
hrif kvennaframboðanna í íslenskri
pólitík.
Eldhússtörfin verða
leikur einn með
KENWOOD
Komið og skoðið
úrval okkar af
KENWOOD
heimilistækjum
HEKLA HF
LAUGAVEG1170- 172 SÍMAR 11687 - 21240
Gjöfin
sem gefur arð
Sodastream tækið er tilvalin
jólagjöf fyrir alla fjölskylduna
Gerið sjálf gosdrykkina og
sparið meira en helming.
Sól hf.
Þverholti 19. simi 91-26300