Þjóðviljinn - 07.05.1983, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 07.05.1983, Blaðsíða 6
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 7. - 8. maí 1983 Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf ingar og þjóðfrelsis Útgefandi: Útgáfufélag Pjóöviljans. Frarnkvæmdastióri: Guörún Guömundsdóttir Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson. Umsjónarmaður Sunnudagsblaös: Guöjón Friðriksson. Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir. Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson. Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristfn Pétursdóttir.— Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson. íþróttafréttaritari: Víöir Sigurðsson. Útlit og hönnun: Helga Garöarsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason. Handrita- og profarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson. Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson. Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir. Húsmóðír: Bergljót Guðjónsdóttir. Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir. Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson. Ólafur Björnsson. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir. Karen Jónsdóttir Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333. Umbrot og setning: Prent. Prentun: Blaðaprent h.f. ritstjjórnargrein ur almanakínu Fokið í flest skjól fyrir Reagan • Meðan Morgunblaðið heldur áfram að taka undir söng Reaganliðsins um nauðsyn þess að auka vígbúnað í Evrópu til að mæta meintum yfirburðum Sovétmanna á ýmsum sviðum vopnabúnaðar, gerast eftirtektarverð- ir hlutir í Bandaríkjunum sjálfum sem stefna í allt aðra átt. Kaþólskir biskupar landsins samþykkja fordæm- ingu á hverskonar beitingu kjarnorkuvopna og þeir mæla með því að „frysting“ taki gildi þegar í stað - m.ö.o. að hætt verði framleiðslu þessara vopna og til- raunum með ný. Og fulltrúadeild bandaríska þingsins tekur í sama streng - samþykkir stuðning við frystingu nú á dögunum með 278 atkvæðum gegn 178. • Það er athyglisvert, ekki síst í sambandi við þá áráttu Morgunblaðsins að vera kannski reagansinnaðra en Reaganliðið sjálft, að skoða einmitt þetta: hve fáa for- mælendur sú stefna á, að nauðsyn sé að „efla varnirnar“ eins og það heitir - til þess að geta kannski afvopnast seinna. Röksemdir af því tagi hafa verið á kreiki ára- tugum saman og hafa engum árangri skilað í afvopnun- armálum, og jafnvel þeir áfangar sem áður náðust um takmarkanir á vígbúnaði og a.m.k. fræðilegan niður- skurð á vissum sviðum skildu til þessa eftir opna mögu- leika til að byggja upp ný vopnakerfi. • f»að er t.a.m. athyglisvert að maður eins og William Colby, fyrrum yfirmaður CIA, bandarísku leyniþjón- ustunnar og einatt talinn ábyrgur fyrir ýmsu því sem Bandaríkjamenn gerðu verst í Vietnam, skuli nú mæla afdráttarlaust með frystingu vígbúnaðar. Má segja, að þá er fokið í flest skjól fyrir liði Reagans ef hann missir af stuðningi manna eins og Colby, sem draga enga dul á það, að þeir vilji halda áfram að slást við kommúnism- ann. En Colby segir, að það verði ekki gert með nýjum vopnum, heldur með samkeppni á hinu pólitíska og félagslega sviði - samkeppni sem enginn ætti að hafa neitt á móti, sem treystir á réttmæti síns málstaðar. • Þegar fyrrverandi yfirmaður bandarísku leyniþjón- ustunnar mælir með frystingu sem veigamiklum áfanga til seinni afvopnunar, þá setur hann fram svofelld rök: Frysting kemur í veg fyrir að smíðuð verði ný og ná- kvæmari vopnakerfi, sem gætu, ýmissa hluta vegna, aukið líkur á því að til styrjaldar kæmi fyrir mistök eða slysni. í annan stað segir hann, að það sé engin þörf á viðbótarvígbúnaði af þeirri einföldu ástæðu að Sovét- menn hafi ekki neina þá yfirburði í vígbúnaðf sem mark er á takandi. Þótt þeir eigi meira en Bandaríkjamenn af sumum tegundum vopna, þá geti þeir ekki notfært sér þann mun - auk þess sem Bandaríkjamenn séu þá öflugri á ýmsum öðrum sviðum. • í þriðja lagi mótmælir Colby því, að ekki sé hægt að semja um frystingu vígbúnaðar við Sovétmenn vegna þess að það sé ekki hægt að hafa eftirlit með fram- kvæmd slíks samnings. Hér er komið að því sem fyrrum yfirmaður öflugrar leyniþjónustu á að vita flestum öðr- um betur: hann segir afdráttarlaust að það sé hægt að leysa öll vandamál sem varða eftirlit með þeim samn- ingi um frystingu vígbúnaðar sem er mikil nauðsyn heiminum í dag. Tímaskekkja í tilverunni Stundum er afskaplega leiöin- legt að vera blaðamaður, þó aldrei leiðinlegra en síðustu vik- urnar fyrir kosningar. M er öllu sem heitir fréttir ýtt til hliðar nema einhver pólitísk iykt sé af og við sem ekki fjöllum um póli- tíkina á blöðunum verðum eins og hálfvegis utangátta. Okkur líður ekki ósvipað og atvinnu- lausum mönnum, okkar er varla þörf meðan á ósköpunum stend- ur. Þetta á ekki bara við hér á f’jóðviljanum, heldur flokks- blöðunum öllum, DV, Tímanum og Mogganum. Svo kemur kjör- dagur og eftir að búið er að fjalla um úrslit kosninganna, kemur betri tíð með blóm í haga fyrir okkur, því þá hefst afar skemmti- legur tími, það er nefnilega líka býsna gaman að vera blaðamaður á stundum. Ég var svo heppinn að fá það verkefni að fylgjast með stjórnarmynduninni nú eins og síðast og sannast sagna er það með skemmtilegustu blaða- manna-verkum sem hægt er að hugsa sér. Mð hvílir dulúð yfir öllu og maður reynir að haga sér eins og slyngur skákmaður sem rýnir í flókna stöðu og reynir að gera sér grein fyrir næstu leikjum. Vakri skjóni... Þegar maður tekur að sér svona verkefni er ágætt að byrja á því að fara yfir það sem foringjar stjórnmálaflokkanna segja að loknum kosningum og jafnvel getur verið gagnlegt að skoða hvað liðþjálfarnir segja líka. Eiginlega þótti mér allir bregðast skynsamlega við kosningaúr- slitum nema Framsóknarmenn, þeirra viðbrögð ski! ég alls ekki. Það er í sjálfu sér auðskilið að mönnum þyki sárt að tapa, það þykir öllum sem eitthvað keppn- isskap hafa. En skýringarnar á tapinu eru furðulegar, kannski jafn furðulegar og tilvera Fram- sóknarflokks með 14 þingmenn. Bændamiðflokkar eru sjálfsagt nauðsynlegir, en þá sem litlir og áhrifalausir flokkar í nútíma- þjóðfélagi. Þess vegna þykir mér Framsóknarflokkurinn á ísiandi tfmaskekkja í tilverunni í þeirri stærð sem hann er í núna og hefur verið sl. 30 ár. En nóg um það. Hitt er vert að ræða aðeins nánar hvernig Framsóknarmenn brugð- ust við kosningaúrslitum. Haraldur Ólafsson annar mað- ur á lista flokksins í Reykjavík (sæti sem tapaðist) segir að verððbólgan hafi orðið flokknum að falli í kosningunum. Hvað þá með Alþýðubandalagið sem fór langleiðina með að halda sínu en hefur þó verið í stjórn með Fram- sókn sl. 3 ár? Hvers vegna tapaði hann ekki á verðbólgunni? Vegna þess að hvorugur flokk- anna tapaði á henni. fslendingar hafa aldrei litið verðbólguna al- varlegum augum, þeir hafa fyrir löngu lært að lifa með henni. Tap Framsóknarflokksins er hinsveg- ar auðskýrt. Niðurtalningarleiðin sem flokkurinn hefur verið að hamra á undanfarið og þá sér- staklega fyrir kosningar hefur gert flokkinn að athlægi. Fólk sá einfaldlega í gegnum þetta „töfr- abragð" og hafnaði því. Samt Sigurdór Sigurdórsso skrifar - sem áður gengur flokkurmn nú til stjórnarmyndunarviðræðna með niðurtalninguna í broddi fylking- ar og segir hana eiga að vera leiðarljós ríkisstjórnar sem Framsókn taki þátt f. Jafnvel þótt þjóðin hafi hafnað henni, þá skal hún lamin ígegn. Þetta þykjamér skrýtin viðbrögð við kosningaúr- slitum. Nánast sama tímaskekkj- an og flokkurinn sjálfur. Svo undrar Framsóknarmenn á því að flokkurinn skuli aðeins eiga 1 þingmann á aðal þéttbýlissvæði landsins, Reykjavík og Reykjan- esi. Mér þykir það hinsvegar kraftaverk að hann skuli eiga þennan eina mann þar. Þjóðar-póker En við vorum að taia um hve skemmtilegt það væri að vera blaðamaður sem fær það verkefni að fylgjast með stjórnarmyndun- arviðræðum. Ég er ekki slyngur í póker, kann varla spilið, en ég veit þó að menn passa vel uppá að enginn sjái hvaða spil þeir eru með á hendinni og eins hitt að láta engin svipbrigði í ljós. Stjórnarmyndunarviðræður eru dálítið líkar póker. Allir flokkar hafa einhver spil á hendinni, mis- góð að vísu en enginn vill láta sjá spilin sín og póker-svipurinn skín af andliti stjórnmálamannanna. Þeir tala í gátum, eða svara spurningum fréttamanna með einskvæðisofðum, jafnvel aðþeir bregði fyrir sig spekimælum, sumir þeirra geta það listavel. Svo eiga fréttamenn að ráða í það sem sagt er og draga áiyktanir. Okkur gengur það að sjálfsögðu misvel, stundum illa, stundum vel. Það er býsna skemmtilegt að glíma við þetta, en um ieið er maður dálítið undrandi á öllum þessum feluleik stjórnmála- mannanna. Fyrir hvern er verið að mynda stjórn? Nú er það svo að fyrir hverjar kosningar koma þingmenn og aðrir frambjóðendur fram fyrir fólkið og segja: Kjósið mig ég (við) er betur (erum bestir). Við munum gera allt fyrir ykkur, við erum ykkar menn, ekkert er of gott fyrir ykkur, bara ef þið kjós- ið okkur. Gott og vel, fólkið lætur glepj- ast og kýs þann eða þá sem því Iíkar best við og telur trúverðug- asta. En um leið og kosningar eru afstaðnar, kemur fólkinu ekkert við hvað stjórnmálamennirnir aðhafast fyrr en kemur að næstu kosningum. Hversvegna fær þjóðin ekki að fylgjast sem nán- ast með gangi stjórnarmyndunar- viðræðna? Fyrir hvern er verið að mynda þessa stjórn? Er það ekki fyrir fólkið? Jú segja allir stjórn- málamenn. Við erum aðeins þjónar fólksins, fulltrúar þess. Þá liggur það líka í augum uppi að fólkið á fullan rétt á að fylgjast með því í smáatriðum hvað er að gerast við stjórnarmyndun. Það á ekki að þurfa að fylgjast með þeim í púsluspilsuppstillingu okkar fréttamannanna, sem erum að reyna að gera okkar besta til að greina fólkinu frá hvað er að gerast á hverjum tíma með því að ráða í gátutal stjórn- málamanna. Mér finnst stundum eins og stjórnmálamenn líti þannig á málin, að þegar fólkið hefur kos- ið þá á þing, þá komi því ekkert lengur við hvað þeir gera, alla vega ekki fyrr en í næstu kosning- um og þá ekki alltaf sagður sann- leikurinn. Hitt er svo annað mál að það væri ekki nærri því eins gaman að vera blaðamaður og fylgjast með stjórnarmyndun ef stjórnmála- mennirnir væru svona heiðar-

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.