Þjóðviljinn - 07.10.1983, Blaðsíða 5

Föstudagur 75 október .1983 ÞJÓÐVILJINN A- SÍÐA 5
Jóhann J.E.Kúld svarar aðstandendum fræðslumyndar:
í Reykjavíkurhöfn liggja nú tvö
frönsk herskip, birgðaskip og kaf-
bátur með samtals 209 manna
áhöfnum. Erindið er að færa
Reykjavíkurborg veglega styttu að
gjöf frá franska ríkinu og verður
hún afhjúpuð á Hagatorgi n.k.
sunnudag.
Skipin komu hingað til lands 30.
september s.l. og munu dvelja hér
fram til 25. október. Að sögn
Helga Gíslasonar, fulltrúa í utan-
ríkisráðuneytinu er þetta óvenju-
löng heimsókn, því venjulega
standa slíkar heimsóknir aðeins
viku eða 10 daga.
Styttan er að sögn Gunnars
Eydals, skrifstofustjóra borgarst-
jórnar, vináttugjöf frá franska rík-
inu og er hún eftir frægan mynd-
höggvara Frakka, Lipsi, að nafni.
-ÁI
Þá er rétt að taka það fram að
rannsókn Rannsóknastofnunar
Háskólans í Tromsö er aðeins
byggð á línufiski úr tveimur
róðrum þar sem 100 flök úr róðri úr
■m/s Sjáviknes voru tekin til rann-
sóknar af sérfræðingum norska
ríkismatsins, sem töldu að svipuð-
um árangri mætti ná og með hefð-
bundinni blóðgun, ef fiskurinn
væri látinn veltast í hinn sérhönn-
Fiskurinn þyrfti að velkjast í amk. 20 mínútur í sérhannaðri þvottavél um
foorð í skipunum ef aðferðin í fræðslukvikmyndinni á að jafnast á við'
hefðbundna blóðgun, segir Jóhann J.E. Kúld í athugasemd sinni.
Þyrfti sérhannaða
þvottavél í skipin
- ef aðferðin sem kvikmyndin sýnir á
að jafnast á við hefðbundna blóðgun
„Við ætlum ekki að búa til neina glansmynd af á-
standinu“, segja þeir. Og svo í næstu setningu: „Myndin
er ekki gerð til að kenna sjómönnum, heldur til að
minna á vandaða meðferð sjávarafla“.
En það er einmitt það sem þeir
ekki gera, þegar þeir brjóta gild-
andi reglugerðarákvæði um blóðg-
un á fiski. Það stenst heldur ekki,
þegar þeir segja að seinni tíma
rannsóknir hefðu sýnt að aðferðin
serh sýnd sé í myndinni væri í engu
verri en hin. Þau skilyrði voru
nefnilega ekki fyrir hendi, í kvik-
myndinni sem slík rannsókn
byggðist á. Þessi rannsókn var gerð
við Rannsóknastofnun. sjávarút-
vegsins í Tromsö síðari hluta árs
1982 við allt aðrar aðstæður heldur
en sýnt er í myndinni. Hönnuð var
sérstök tvístæðu-þvottavél og fisk-
urinn látinn veltast í henni í minnst
20 mínútur til að fá sambærilegan
árangur við fisk sem blóðgaður var
með hefðbundinni aðferð og síðan
látinn liggja á þilfari þar til hann
var dauður áður en slægt var.
Samanburður var hinsvegar ekki
gerður við fisk sem er blóðgaður
niður í vatn með hinni hefðbundnu
aðferð fyrir slægingu. En það er
tvímælalaust besta aðferðin sé
hægt að koma henni við.
uðu tvístæðu-þvottavél í 20 mínút-
ur í minnsta lagi.
Það vantar ekki að um þennan
árangurhafi verið skrifað í sér-
fræðirit í Noregi, Danmörku og
hér, og þetta er talinn mikill árang-
ur. En hinsvegar hef ég hvergi séð
getið hinnar tvístæðu sérhönnuðu
þvottavélar sem þurfti til þess að ná
þessum árangri.
í Noregi þar sem þessi rannsókn
var fyrst gerð deila menn nú um
þessa aðferð og þykir mörgum
vafasamt að hún sé framkvæman-
leg um borð í veiðiskipunum, þar
sem sami fiskur þarf að veltast um í
minnst 20 mínútur í þessari sér-
hönnuðu þvottavél svo sambæri-
legum árangri verði náð á við fisk
sem blóðgaður er með gömlu að-
ferðinni og látinn liggja á þilfari
fyrir slægingu. Með þeim vinnu-
hraða sem nauðsynlegur er um
borð í íslenskum fiskiskipum væru
slík vinnubrögð eins og Rannsókn-.
arstofnun sjávarútvegsins í Tromsö
viðhafði algjörlega útilokuð og
ekki framkvæmanleg.
Vinnubrögðin í kvikmyndinni
eru því eins og ég sagði í Fiskimála-
þætti mínum 6. þ.m. algjörlega for-
kastanleg og ekki hægt að afsaka
þau með neinum frambærilegum
rökum.
Og að síðustu þetta: Treystir nú-
verandi sjávarútvegsráðherra
Halldór Ásgrímsson sér til þess að
bera ábyrgð á þessum vinnu-
brögðum undirmanna sinna? Ég
tel hann ekki öfundsverðan af því
hlutverki ef hann gerir það.
6.10. 1983.
Það verður nógur tími fyrir sjóliðana að snurfusa herskipin í mánaðarlegu
í Reykjavík.
Frakkar færa borginni styttu
V ináttuheimsókn
í heilan mánuð!
200 sjóliðar á tveimur herskipum
franska flotans í Reykjavíkurhöfn
William Golding hlaut Nóbelsverðlaun:
Djöfullinn spilar í oss
Rúmlega sjötugur breskur
höfundur, William Golding,
„sem kannaði hið illa í mann-
legu eðli í dularbúningi œvin-
týrasagna fyrir börn”, - hefur
hlotið bókmenntaverðlaun Nó-
bels. Eins og oft dður er for-
múla sœnsku akademíunnar
fyrir verðlaunaveitingunni
bœði lœrð og hún óskiljanleg -
en þar er talað um skdldsögur
Goldings sem lýsi stöðu manns-
ins í dag með skarpskyggni
raunsœislegrar frdsagnarlistar
í tengslum við algildi og fjöl-
breytileika goðsagnarinnar.
William Golding er fæddur
árið 1911 og kemur fremur seint
inn í bókmenntir. Hann las ensku
og engilsaxnesku í Oxford og
fékkst við ýmislegt að námi loknu
- á stríðsárunum var hann í
breska sjóhernum, og þau ár eru
sögð hafa haft úrslitaáhrif á við-
horf hans. Áður en hann tók þátt
í að sökkva þýska herskipinu
Bismarck eða fylgjast með land-
göngunni í Normandie hafði
hann trúað því, að maðurinn gæti
bætt sjálfan sig. Síðar skrifaði
hann: „Ég verð að taka það fram,
að hver sa sem upplifði þessi ár án
þess að skilja að maðurinn fram-
leiðir hið illa eins og býfluga hun-
ang hlýtur annað hvort að hafa
verið blindur eða ruglaður”.
Þessi bölsýni skilningur á „mann-
legu eðli” hefur síðan einkennt
flest verk hans. Einn
gagnrýnandi tekur svo til orða:
„Sífelld áhersla á vald hins illa og
vonleysi mannsins skapa áhrif
sem eru þegar til lengdar lætur í
ætt við uppgjöf’.
Langsamlega þekktasta bók
Williams Goldins og sú eina sem
þýdd hefur verið á íslensku er
Flugnahöfðinginn - „Lord of the
Flies”, sem fyrst kom út árið
1954. Sú bók er meðal annars
staðfesting á því, að bækur
spretta af bókum - hún er grimm
skopstæling á vinsælli drengja-
sögu frá fyrri öld, „Kóraleyjan”,
sem lýsir því að strákar, sem urðu
skipreka á eyðieyju byggðu upp
fljótt og vel dyggðugt og breskt
samfélag á þeirri eyju sem þeir
fundu. „Flugnahöfðinginn” segir
líka sögu af skólakrökkum sem
hafna á eyðieyju (vegna flug-
slyss) - en með þeim former-
kjum, að hinir ungu „Róbin-
sonar” taka fljótlega eftir að yfir
þá gengur gleðivíma frjálsrar
náttúru - til við grimmt valdatafl,
sem sendir flesta þeirra niður á
við í villimennsku. Þegar í þessari
skáldsögu kom það fram, sem
síðan hefur einkennt flestar
skáldsögur Williams Goldins:
djúpstæð bölsýni á nútíma siðm-
enningu og um leið vantrú á að
hægt sé að finna leið út úr víta-
hringnum. Golding mun hafa svo
að orði komist um „Flugnahöfð-
ingjann”, að af þeirri sögu megi
ef til vill draga þá ályktun, að „ás-
igkomulag samfélags er háð sið-
ferði hvers og eins - en ekki pólit-
ískum kerfum - hve rökrétt sem
þau sýnast vera”.
í þeirri framfarabjartsýni sem
hófst undir ýmsum formerkjum
ekki löngu eftir að William Gold-
ing (þá 45 ára gamali) kemur á
bókmenntavettvang, hafa margir
orðið til að ýta hans bókum og
þeim spumingum sem þær vekja
til hliðar: þær eru óþægilegar -
hvort sem menn trúa á marxíska
byltingu eða gæfulegar hagtölur
kapítalismans.
Þegar William Golding nú fær
Nóbelsverðlaun í bókmenntum
er það meðal annars vitnisburður
um að menn lifa nú í eins konar
ráðleysisþögn milli spámanna,
sem væru sannfærðir um að þeir
viti hvað gera skuli.