Þjóðviljinn - 26.05.1984, Blaðsíða 14

14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 26.-27. maí 1984
Það var í Keflavík, sem Guðmundur
byrjaði það hugsjónastarf sitt og liggur því
beint við, að forvitnast um dvöl hans þar.
Já, þegar ég byrjaði í Keflavík, það er nú
saga að segja frá því sem má eiginlega ekki
fara, og þó. Við vorum að spila þarna á
mestu búllu sem hefur nokkru sinni verið
rekin á íslandi og hét Bíókjallarinn, ég og
Maggi heitinn P., Einar trommari og Óli
Gaukur. Við fórum þangað á hverju kvöldi
og spiluðum og svo vann ég á Éyrinni á
daginn. Ég fór alltaf með vegalögreglunni á
milli. Svona gekk þetta fyrir sig þar til mað-
ur var orðinn svo þreyttur, þótt maður væri
ungur og frískur, að við hættum að fara
heim einn og einn dag og þá var bara hangið
yfir spili og kjaftað saman.
Karlakór stofnaður
Þá datt einhverjum manni í hug að láta
okkur gera eitthvað, eins og t.d. að stofna
karlakór. Við tókum þetta ekkert alvarlega
fyrst, en svo sagði ég við Magga að ég vissi
alveg hvernig við ættum að fara að því,
hann skyldi teikna auglýsingar, síðan
skyldum við tala við helstu framámenn
bæjarins, prestinn, kirkjuorganistann og
bæjarstjórann. Nú, það var ekkert verið að
hika við það, Maggi teiknaði voða fínan
rósaramma og við límdum vélritað blað inn
í þann ramma. Þvínæst hengdum við þetta
út um allt, fengum hús og þar mætti fullt af
fólki, bara 40-50 karlar. Þannig varð Karl-
akór Keflavíkur til. Þetta er eiginlega eini
kórinn sem hefur orðið til bara út af leiðind-
um. Á fundinum var kosin stjórn og við
byrjuðum að æfa. Þetta var heljar mikil
starfsemi og hefur haldist síðan, alveg óslit-
ið. Þetta hefur verið um 1950.
Svo var ómögulegt að standa í þessum
eilífu ferðalögum og ég var ráðinn, þótt
ólíklegt sé að segja frá því, verslunarstjóri, í
líklega einni síðustu krambúð íslands. Hún
var þá ein af aðalbúðunum í Keflavík og hét
Þorsteinsbúð. Það var nú ekki nein smá-
verslun í dentid, seldi steinolíu og
karlmannafatnað, alla matvöru og vefnað
og allt milli himins og jarðar. Þarna var ég í
eitt ár en þá breyttist líka spilavesenið.
Ég var alltaf að spila á böllum og gerðist
nú hússtjóri, tók eiginlega sjálfur Ungó á
leigu í eitt ár. Það var drifið af svo miklum
krafti að það þýddi ekkert fyrir aðalhljóm-
sveitinaá íslandi, K.K. sextettinn, að koma
þarna. Það var alltaf öllu aflýst hjá svoleiðis
fólki en alltaf úttroðið hjá okkur í Ungó og
ég held að allir spilarar á íslandi hafi verið
búnir að spila í þeirri hljómsveit. Seinna
svo, 1957, þá, ja þetta eru allt svo viðkvæm
mál að það má nú eiginlega ekki segja frá
svona hlutum, en ég hugsaði það mál úti í
Moskvu, jæja hvað um það, þá stofnuðum
við tónlistarskóla.
En semsagt, 1956 var ég í Moskvu. Þegar
ég kom heim þá var nú kalda stríðið í al-
gleymingi og þessir Moskvufarar voru ekki
hátt skrifaðir, tala nú ekki um þarna í Kefla-
vík. Sjálfur vann ég nú hjá toppnum, Þor-
grími S. Jónssyni. Hvað um það, tónlistar-
skóla stofnuðum við og formaður stjórnar
var kosin afbragðskona, Vigdís Jakobsdótt-
ir, ritari Helgi S. Jónsson heitinn, og Krist-
inn Reyr var gjaldkeri.
Fyglinum stolið
Svo var það að White, hershöfðingi á
flugvellinum gaf mér eitt skipti flygil, sagði
„name your price young man“ og ég svaraði
„one dollar“. Það var búið að ákveða allt
fyrirfram. Það urðu miklar sviptingar þá,
miklir fundir og ógurlegir flokkadrættir,
sem ekki er óhætt að rifja upp ennþá, þegar
ég stal flyglinum frá ameríska hernum, eða
því var haldið fram. Ég man að einn samn-
ingafundinn klofnaði karlakórinn út af
þessu.
Þetta byrjaði allt með því að ég hélt helj-
armikinn konsert með Karlakórnum í Nýja
bíó. Það var byrjað á því að kaupa kjólföt á
alla karlana og afþví við máttum ekkert
vera að því að fara að máta fengum við
Andrés gamla til að koma með sitt lið á
æfingu til Keflavíkur og máta á heiia dótið,
svo voru allir klæddir í kjólföt. Svo var hald-
inn geysilegur konsert og afþví að þá þekkti
ég háttsettan mann á flugvellinum, Ragnar
Stefánsson, þá fékk ég lánaðan flygil sem
var uppi á velli.
Ragnar var að fá nýjan flygil frá Þýska-
iandi og hann gaf mér þann gamla að því
leyti að það varð að heita eitthvað. Það var
talað við Sölunefnd varnarliðseigna og búið
að búa til pappíra og ég varð að fara til
Reykjavíkur um nótt og sitja með lögfræð-
inga við að útbúa afsölin. Fyrst varð herinn
að selja bænum flygilinn og svo varð bærinn
að selja mér hann. Eftir það átti ég að
stofna tónlistarskóla. Þessvegna kom þetta
með name your price young man og ég átti
að svara one dollar. Svona gerðist þetta, en
þetta skildu menn náttúrlega ekki, allt
þetta baktjaldamakk og það urðu geysilegir
flokkadrættir og kórinn klofnaði út af
þessu, eins og ég sagði.
Inn í þetta allt blandaðist svo Karlakórs-
húsið, því að einu sinni var komið svo langt
að búið var að stofna geysilega mikið félag,
halda allskonar tónleika og safnanir, og
prenta einhverskonar skuldabréf eða gjaf-
abréf og safna þó nokkrum aurum, auk þess
að fá lóð hjá ríkisskipulagi, sem við kölluð-
um fokkuna. En svo fokkaðist allt upp.
Skúli nokkur Norðdahl var búinn að gera
frumdrætti að tónlistarhúsi sem átti líka að
vera fyrir skólana og enn þann dag í dag er
það besta teikning sem hefur verið gerð að
slíku húsi. En í staðinn fyrir að byggja þetta
hús var allt í einu farið að byggja fógetahús-
ið. Upp frá því urðu miklir árekstrar og ég
flutti í Garðahrepp.
Mikið ógurlegt barn ertu
Já, eins og ég var að segja þá er Tónlist-
arfélagið í Keflavík skipulagt í Moskvu af
öllum stöðum. Þangað fór ég með kór árið
1956 og túlkur minn þar var Árni Berg-
mann. Eg verð nú að segja þér eina sögu frá
Moskvu.
Við áttum að syngja í radio Moskva eitt
sinn. Ég kem með hópinn inn í geysilegan
stóran sal og þar er allt fullt af hljóðfæra-
leikurum, heil symfóníuhljómsveit. Þá
kemur allt í einu karl sem ég kannaðist við,
hann bara rennur beint á mig, faðmar mig
og kreistir. Þar var þá kominn Katchaturian
sem ég þekkti bara úr Gúttó í Reykjavík.
Hann hafði verið hér árið áður. Þá stendur
einhvernveginn þannig á að þessi symfóníu-
hljómsveit átti að fara í upptöku, en það var
ekkert mál, við vorum drifin beint inn, og
karlarnir í symfóníuhljómsveitinni, þeir
máttu bara bíða tvo til þrjá tíma.
Jæja, við förum í þessa upptöku og síðan
er ég beðinn að koma að hlusta og leggja
blessun mína yfir þetta. Ég heyrði náttúr-
lega að þetta var allt ómögulegt og það var
farið að skera niður. Með okkur í radíóinu
var rússnesk stelpa sem túlkaði fyrir okkur
og hún var alltaf að sparka í legginn á mér.
Ég skildi ekkert í þessu og það var skorið
niður og skorið niður þar til ég var orðinn
sáttur við þetta. Svo á eftir fer ég að spyrja
hana hvað hafi gengið á fyrir henni. „Mikið
ógurlegt barn ertu“, sagði hún „þeir út-
varpa þessu aldrei, en það er borgað svo og
svo mikið fyrir hverja mínútu". Þrátt fyrir
þetta fengu allir í kórnum helvíti mikinn
pening, ég tala nú ekki um stjórnandinn, ég
var alveg forríkur eftir þetta.
Við háborð með
ráðherrum og fínu fólki
Jú, í Moskvu, það gerðist nú margt í Mos-
kvu. Ég verð að segja þér eina sögu af vini
mínum, Árna Bergmann. Ég var með smá-
hóp uppi í háskóla að syngja og Árni vildi
endilega sýna okkur háskólann sinn. Síðan
fórum við að labba um götur og torg og leita
að stað til að fá okkur eitthvað að borða.
Árni var að leita að einhverjum stúdenta-
matstað, en hann var lokaður. Nú, það var
nóg til af aurum eftir radioævintýrið og
þurfti ekkert að vera að spara.
Svo komum við að einhverju torgi ,og
stóru húsi og við þar inn, þetta var voða fínt
hótel. Það skiptir engum togum, við erum
teknir þar á tröppunum og boðnir inn,
leiddir upp tröppur og inn í stóran sal og
settir þar við borð. Á leiðinni sagði Árnil
„Þetta er eitthvað skrýtið, við látum þá ekk-
ert vita að ég kunni eitthvaö í rússnesku.“
Svo erum við komnir þarna við háborð með
ráðherrum og fínu fólki í veislu sem stóð
tímum saman með endalausum sýningum
og dönsum. Ég dansaði þarna einhverja
kósakkadansa við rússneska stelpu og á öllu
gekk.
En svo komst nú upp um strákinn Tuma,
en þá bara hlógu Rússarnir og þetta gekk
enn betur. Svo þegar veislan var loksins
búin, kom í ljós að einhver íslensk iðnaðar-
nefnd, þetta var eitthvað í sambandi við
iðnaðarráðuneytið, var einhversstaðar í
öðrum sal, langt úti í horni. Við vorum
ryiaui aHoianijomsvenin i uaroanreppi, veiurinn
Sl&asta danabandlð sem Gu&mundur splla&l í, árlð 1983, og samanetó&af nokkrumtónlistarkennurumlS-Þlngeylarsýslu.tall&frávlnstrl:
Robert, Ulrlk, Gu&mundur, Ragnar og Bjöm.
Gvendar grunlaust einkenni
grobb og misjafnt líferni
stopult andans stórmenni
stefnulítill ofviti.
Vísur á borö við þessa má finna hjá
flestum þeim sem kynnast hafa Guö-
mundi Norödahl. Maöurinn meötúbu-
röddina og lífsglaða hláturinn sigldi á
unga aldri til New York þar sem hann
uppgötvaði Oscar Peterson, ári áöur
en Oscar varö heimsfrægur, spilaöi
Poker viö Ellu Fitzgerald í sömu ferö og
lék seinna meir á klarinett fyrir Cleo
Lane í samkvæmi íLondon, hefurvariö
ævi sinni í aö byggja grunninn í ís-
lensku tónlistarlífi, þ.e. aðhelgatónlist-
arkennslu í barnaskólum krafta sína.
Stopult
andans
stórmenni