Þjóðviljinn - 07.06.1984, Qupperneq 5

Fimmtudagur 7. júní 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
Hin
nýja
stefna
Á síðustu vikum hefur
komið glögglega í Ijós að
blikureruálofti í
menntamálum. Morgunblaðið
talaræoftarum
„stefnubreytingu í
menntamálum" undirforystu
Ragnhildar Helgadóttur
menntamálaráðherra. Þessi
stef na er hins vegar ekki
skýrð giska djúpt í
Morgunblaðinu eða annars
staðar þar sem hennar er
getið.
Hins vegar má segja að
hún birtist skólafólki einkum í
tvennu:
- Kennarasamtökin eru
hundsuð og álits þeirra
annaðhvort ekki leitað
(Námsgagnastofnun) eða
ákvarðanirteknar um
mikilvæg mál sem ganga
þvertáviljaþeirra
(samræmduprófin).
-Markaðshyggja er leidd til há-
sætis: foreldrar skulu sjálfir kosta
menntun barna sinna (niður-
skurður til Lánasjóðs), lagt er til
að kostnaði af námsbókum verði
velt yfir á foreldra eða sveitarfé-
lög og jafnframt eru uppi tillögur
um að einkaaðilum verði gert
kleift að græða á menntakerfinu
eftir bestu getu (útboð á náms-
efni, sala Skólavörubúðarinnar
sbr. tillögu Alberts Guðmunds-
sonar).
Vegiö aö Náms-
gagnastofnun
Hin nýja markaðshyggja sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur leitt
til hásætis birtist að líkindum
skírast í tillögum um framtíð
mikillar nauðsynjastofnunar,
Námsgagnastofnunar. Tillögurn-
ar voru nýlega lagðar fram í
skýrslu sem unnin var á vegum
menntamálaráðuneytis og Ragn-
hildur Helgadóttir veltir vöngum
sínum yfir þessa dagana.
í skýrslunni er margt sem
kennurum finnst aðfinnsluvert en
þrjú atriði eru þar sem margir líta
á sem hálfgerð helgispjöll.
Hið fyrsta er tillaga um að
leggja niður Skólavörubúðina í
núverandi mynd og gera hana í
staðinn að pöntunarþjónustu
fyrir skólana. En Skólavörubúð-
in hefur notið mikilla vinsælda
hjá kennurum jafnt sem náms-
fólki og foreldrum þess, einsog
sést líklega best á því að hún
skilaði í fyrra hartnær þriggja
miljón króna bókfærðum hagn-
aði.
Misrétti aukiö
í skýrslunni er líka lagt til að
kostnaður við námsbókagerð
verði fjármagnaður annaðhvort
með því að sveitarfélögin taki á
sig kostnaðinn í auknum mæli,
eða með því að foreldrar greiði
námsbókagjald. Þessu hafa
kennarar mótmælt harðlega,
ófært sé að leggja á herðar for-
eldra enn meiri byrðar, og á
Kennaraþingi um síðustu helgi
var bent á, að smærri sveitarfélög
einfaldlega orkuðu ekki að taka á
sig þennan kostnað.
Afleiðingin yrði hreinlega sú
að sveitaskólarnir myndu ekki
hafa efni á því að kaupa jafn gott
námsefni og skólar í þéttbýli.
Þarmeð myndi enn aukast sá
munur sem nú þegar er milli að-
stöðu námsfólks í höfuðborginni
og á landsbyggðinni. Misréttið
myndi því aukast.
Lögmál
markaðarins
Skrifar Ragnhildur Helgadóttir
menntamálaráðherra uppá tillögur
sem gera ráð fyrir að samning
námsefnis verði boðin út „í til-
raunaskyni"?
aðshyggjan í þeirri tillögu nefnd-
arinnar, að „gerð verði tilraun
með að bjóða út námsefnis- og
námsgagnagerð, svo og fram-
leiðslu þeirra... “. Þetta þýðir ein-
faldlega að útgáfufyrirtækjum í
einkaeigu á að gefast kostur á að
Ásgeir Guðmundsson forstöðu-
maður Námsgagnastofnunar átti
sæti í nefndinni sem vann hina
umdeildu skýrslu. Þar mun hann
hafa barist gegn villtustu útboðs-
hugmyndum markaðshyggju-
manna.
maka krókinn á skólabókamark-
aðnum eftir bestu getu, en það er
ein hugmyndanna úr frjáls-
hyggjubanka Sjálfstæðisflokks-
ins.
Yfir þessum tillögum eru kenn-
arar, vægast sagt, mjög uggandi
Lárus Jónsson þingmaður Sjálf-
stæðismanna mun hafa verið elnn
ötulasti talsmaður þess að
leiða markaðshyggjuna til önd-
vegis innan Námsgagnastofnun-
ar, bjóða út gerð námsgagna á
frjálsum markaði og leggja niður
Skólavörubúðina í núverandi
mynd.
einsog kom fram í ályktunum og
umræðum á Kennaraþinginu um
helgina. Bent er á, að gerð nám-
sefnis er afar flókið og vandasamt
ferli, ákveðin kennslufræðileg
forvinna er mjög nauðsynleg og
felst meðal annars í því að nám-
sefnið er tilraunakennt í smáum
hópum nemenda uns nægilega
háu gæðamarki er náð. Eftir
þessa ströngu undirbúningsvinnu
er námsbókin endanlega sam-
þykkt til útgáfu.
Og spurt er: hvaða tök hafa að-
ilar á hinum frjálsa bókamarkaði
á því að hafa um hönd hina
nauðsynlegu forvinnu? Hver á að
borga brúsann ef gefin er út
kennslubók af forlagi, sem kenn-
arar dæma síðan óhæfa? Er rétt-
lætanlegt að ætla að bókaforlög
sem eðlilega hafa hagnað að
leiðarljósi fyrst og fremst, geri
nægilega strangar kröfur til
námsefnis sem samið yrði á veg-
um þeirra?
Átök
í nefndinni
Það hefur vakið furðu, að í
nefndinni áttu sæti tveir ágætir
skólamenn, þeir Ásgeir Guð-
mundsson forstöðumaður sjálfr-
arNámsgagnastofnunar og Hörð-
ur Lárusson deildarstjóri í
menntamálaráðuneytinu.
Hvernig stendur á því að þessir
menn stóðu að samþykkt tillagna
á borð við þessar? var spurning
sem heyrðist varpað fram á
Kennaraþingi.
Samkvæmt heimildum Þjóð-
viljans munu þeir hins vegar hafa
litið svo á, að hlutverk þeirra í
nefndinni væri að sporna af
megni gegn villtustu markaðs-
hugmyndum nefndarmanna, en
mestur postuli frjálshyggjunnar í
henni mun hafa verið Lárus Jóns-
son alþingismaður Sjálfstæðis-
flokksins. Heimildir Þjóðviljans
greina frá því að þeim hafi til að
mynda tekist að útvatna mjög
ýmsar tillögur sem komu fram. I
því sambandi er bent á Skóla-
vörubúðina, sem ýmsir vilja
koma alfarið í hendur einkaaðila
en tókst þó að hindra. Jafnframt
mun þeim hafa tekist að koma því
inn í tillögur um útboð á samn-
ingu námsefnis að „gerð verði til-
raun“ með það, í stað þess að
gera útboðshugmyndina að meg-
intillögu. En með því orðalagi
sem nú er inni er það nánast í
sj álfsvaldi forráðamanna Náms-
gagnastofnunar hvernig útboð-
inu verði háttað, og í hversu mikl-
um mæli sú leið verður farin.
Þessar tillögur eru að sjálf-
sögðu ættaðar úr vopnabúri
þeirra frjálshyggjumanna sem nú
ráða ferð í Sjálfstæðisflokknum.
Skólavörubúðina á að selja af
þeirri einu ástæðu að hún er vel
rekið ríkisfyrirtæki sem skilar
hagnaði uppá margar miljónir,
enda var hún á hinum fræga lista
sem Albert Guðmundsson fjár-
málaráðherra lagði fram um
gróðavænleg ríkisfyrirtæki sem
átti að leggja í hendur einkafram-
taksins. Þetta er þeim mun nötur-
legra þegar haft er í huga að upp-
haflega var nefndin stofnuð til að
ráða bót á fjárhagsvanda Náms-
gagnastofnunar!
Sama hugmynd er að baki því
að bjóða út gerð námsbóka.
Markaðurinn er stór og mun
aldrei hverfa, þarmeð er að dómi
markaðshyggjumanna sjálfsagt
að leyfa einkaaðilum að spreyta
sig á því að nota hann í fjáröflun-
arskyni. Þeir munu líka verða
hinir einu sem munu græða, verði
tillögurnar samþykktar af Ragn-
hildi. Hópur þeirra sem munu
tapa á þessum hugmyndum er
hins vegar allmiklu stærri: ne-
mendur framtíðarinnar og skóla-
fólk.
Össur
Skarphéðinsson
skrifar
Skólavörubúðin. Forraðamenn hennar hafa gert sig seka um þá höfuösynd aö reka hana
nægilega vel til að bókfæröur hagnaður var af henni uppá hartnær þrjár miljónir króna á
síðasta ári. Af þeim sökum vlldi Albert Guðmundsson fjármálaráðherra selja hana í hendur
einkaaðíla og nú eru uppi hugmyndir að loka sjálfri búðinni en setja upp pöntunarþjónustu
í staðinn. Hversvegna? Til að einkaaðilar geti grætt á henni - en ekki ríkið! (Ljósm.: Atli).
Einna gleggst birtist þó mark-
Fréttaskýring
Menntakerfið
boffið út
• Vegið að Námsgagnastofnun
• Verður Skólavörubúðin seld?
• Lendir útgáfa námsbóka í höndum einkaaðila?