Þjóðviljinn - 21.06.1984, Qupperneq 14

mannlíf
Fyrirdráttur í Héraðsvötnum
Miklar göngur af sjóbirting og Ijósnál fylgdu áður ísaleysingum á Héraðsvötnum
og með fyrirdrætti veiddust stundum mörg hundruð fiskar á dag, sumir 15 til 16 punda slápar.
En núeru þessirveiðihættir aflagðir í Skagafirði
Skórnir þola salt og bleytu, vegna
sérstakrar meðhöndlunar leðursins.
Ánanaustum
Sími 28855
Ýmist höfðu menn þann hátt á aö draga fyrir á tveimur bátum eins og hér
sést eöa úr einum bát og af landi eins og frá greinir í viðtalinu.
um og mun vera sjóbleikja, og
svo sjóbirtingurinn sem er urriði
genginn úr sjó. Urriðinn var
ævinlega yfirgnæfandi í aflanum.
Eitt vorið fengum við á einum
degi í fyrirdrætti um 170 silunga
af ölium stærðum. Daginn eftir
fluttum við okkur lengra fram í
hérað og þar fengum við í einum
drætti um 200 silunga. í öðrum
drætti sama dag fengum við 137
silunga, og alla stóra, frá þetta
fjórum og uppí tólf pund. Það
kom fyrir að við fengum upp í 15
til 16 punda fiska en það var óal-
gengt að fá slíka slápa.
Þessi fiskur sem við fengum var
að langmestu leyti nýrunninn sjó-
birtingur, spegilgljáandi og alveg
spikfeitur“.
Viðburður að fá lax
„í þessum afla var það við-
burður að fá lax. Sennilega hefur
hann gengið ennþá hraðar yfir,
því hann fór þarna um, einsog má
sjá af því að það veiddist töluvert
af laxi fram í héraðinu.
Það var merkilegt að yfir
sumarið, eða raunar frá því mán-
aðamótin apríl/maí virtist mjög
lítill fiskur vera í Héraðsvötnun-
um á svæðinu kringum Eyhildar-
holt. Menn voru samt með lagnet
til að fá smá bragð. Það var þó
ekki nema reytingur sem fékkst.
Ég man eftir að við vorum með 4
til 5 lagnet í Eyhildarholti yfir
vorið og sumarið og vitjuðum um
kvölds og morgna. Ætli við höf-
um þá ekki verið með um 10 til 12
silunga á sólarhringinn, stundum
minna en sjaldan meira. Og fyrir-
drátturinn á þessum tíma gaf al-
veg sáralítinn afla.
Svo kom aftur önnur ganga á
haustin og stundum var þá farið í
fyrirdrátt, en með miklu minni
árangri en á vorin. Menn töldu að
fiskurinn væri þá á leið til sjávar
og hann var ekki alveg eins vel
útlítandi“.
Reykt og saltað
„En í kringum 1940 dró úr
þessari veiði og síðar þvarr afli
enn meir. Ætli það hafi ekki verið
ofveiði. Fyrir utan fyrirdráttinn á
bæjunurri þá drógu Sauðkræking-
ar fyrir við Borgarsandinn og
sópuðu silunginum upp. En nú er
þetta ekki lengur leyfilegt, síðan
að veiðifélag var stofnað um
vatnasvæði Héraðsvatna.
Eiginlega ekki neitt úr aflanum
var selt. Það var margt í heimili,
stundum 20 til 30 manns yfir
háannatímann, sem þýddi að
maður gat sparað sér fiskkaup.
Að öðru leyti var aflinn saltaður
og stærstu fiskarnir voru reyktir
og þóttu mikið hnossgæti".
-ÖS
Sjóbirtingurinn er af enskum
lávöröum kallaður konungur fisk-
anna. Þeir taka hann framyfir lax-
inn og telja þá íþrótt besta að
draga sjóbirting á stöng. Um
þennan ágæta fisk hafa verið
skrifaðar merkar bækur erlendis,
en hér á landi er tiltölulega lítið
um hann vitað, rannsóknarátak
hefur fyrst og fremst beinst að
laxinum, enda hann nytjafiskur
meiri.
Ljósnál og
stórir slápar
„Þetta voru tvær tegundir sem
við veiddum af silungi, Ijósnáiin
sem við köllum svo í Skagafirðin-
Svo virðist sem sjóbirtingurinn
hafi áður fyrr verið töluvert al-
gengari í íslenskum ám en um
þessar mundir, megi marka frá-
sagnir bænda og veiðimanna. Á
sumum stöðum var hann veiddur
bæði í lagnet og fyrirdráttur var
líka notaður þegar sjóbirtinga-
göngur fóru um. I Skagafirði var
þannig dregið fyrir göngurnar
sem fóru um HéraíJSvötnin þegar
ísa leysti, og aftur á haustin þegar
sjóbirtingurinn hélt á ný til sjávar
að lokinni æxlun í ferskvatninu.
Magnús H. Gíslason frá
Frostastöðum í Skagafirði sem
lesendum Þjóðviljans er að góðu
kunnur stundaði fyrirdrátt í Hér-
aðsvötnum áður fyrri og féllst
fúslega á að gefa stutta lýsingu á
þeim veiðiskap.
Hér gera menn aö og hafa nóg viö eftir fyrirdrátt. Það var ekki amalegt aö geta dregið þá biörg í bú sem
silungurinn er.
Silungurinn fylgdi
ísaleysingum
„Ég ólst upp í Eyhildarholti
sem er í rauninni þrjár eyjar í
Héraðsvötnum. Frá því ég man
eftir mér var dregið fyrir sjóbirt-
ing bæði þar og á bæjunum í
kring. Það var notuð varpa,
eitthvað 18 til 20 faðmar á lengd
og um tveggja faðma djúp. Yfir-
leitt voru þrír menn við fyrir-
dráttinn, einn réri smákænu og
annar sat í skut og gaf vörpuna út
og gætti þess að hún flæktist ekki.
Þriðji maðurinn var svo í landi og
hélt í svokallað landreipi.
Veiðin byrjaði ævinlega um
leið og ísa leysti, því það brást
varla að þá komu göngur. Það
gerði stundum fyrirdráttinn erf-
iðari, að þá sátu oft ísjakar eftir á
eyrunum, en þar drógum við
vörpuna gjarnan á land. Veiðin
stóð yfirleitt ekki meira en í viku,
því silungurinn virtist renna
framá mölina inní héraði, og ekki
standa við útá sandinum hjá okk-
ur nema stutta stund. Og þetta
var oftast ekki nema ein mikil
ganga, þó kom fyrir að þær voru
tvær“.
Efnið og munstriö í
sólanum eru bylting
í framleiðslu á sígl-
ingaskóm.
BROGA
skór fyrir siglingamenn
Verö: 1.360 kr.
Stærðir: 38—45
Litir: hvítt
blátt
brúnt
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 21. júní 1984