Þjóðviljinn - 19.07.1984, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Boðskapur sem hittir í mark
Forystumenn Alþýðubandalagsins hafa að
undanförnu lagt áherslu á samstöðu vinstri-
manna og verkalýðssinna gegn ríkisstjórn mark-
aðsaflanna. Áskoranir þeirra byggjast á afstöðu
síðasta landsfundar Alþýðubandalagsins og
þeirri félagslegu nauðsyn, að ríkisstjórn stór-
auðvaldsins fari frá. Sveitarstjórnarkosningarnar
1982 bentu til þess að ískaldur hægri vindurinn
væri að leggjast að á íslandi eins og sums staðar
annars staðar. Svarið við því hlaut og varð að
vera samstaða allra vinstri manna og verkalýðs-
sinna; þeirra sem aðhyllast mannúðarstefnu og
leggja áherslu á varðveislu sjálfstæðis þjóðarinn-
ar, en hafna markaðskreddum og árásum á þjóð-
frelsið. Núverandi ríkisstjórn hefur með blygðun-
arlausri stefnu sinni, flýtt fyrir kröfum um sam-
stöðu vinstri manna - og gerir bókstaflega kröfu
til nánara samstarfs félagshyggjufólks.
Þessi málflutningur Alþýðubandalagsins hefur
vakið mikla athygli og nær bersýnilega til fólks úr
öllum stjórnarandstöðuflokkunum - auk þess
sem fjöldi samvinnumanna sem hingað til hefur
stutt Framsóknarflokkinn leggur eyrun við boð-
skap samstöðunnar. Það er enda eðlilegt, því
samvinnumenn hafa ævinlega tekið
manngildisstefnu fram yfir auðfíknina sem
Steingrímur Hermannsson og forystumenn
Framsóknarflokksins hafa nú kosið að binda
trúss sitt við. Nú er svo komið að fáir merkja
Hvar eru þeir?
Athygli vekur að fáir forystumanna Framsóknar-
flokksins utan ráðherrastóla eru reiðubúnir að mæla
ríkisstjórninni bót. Meira að segja Þórarinn Þórarins-
son þarf að skrifa gegn betri vitund og skortir allan
sannfæringarþrótt í vörnum sínum fyrir stjórnina. Sú
var áður önnur tíðin. Hvað hefur Eysteinn Jónsson
sagt til stuðnings stjórninni, eftir að honum var vikið úr
forystustofnunum flokksins á síðasta miðstjórnar-
fundi? Hvar eru greinar Ingvars Gíslasonar og Stefáns
Valgeirssonar til varnar ríkisstjórninni? Svo virðist
sem enginn utan Steingríms forsætisráðherra og
auðmannaklíkunnar í SÍS og flokknum sé reiðubúinn
til að standa með þessari ríkisstjórn Framsóknar-
flokksins og Sjálfstæðisflokksins.
nokkurn mun á Framsóknarflokknum og Sjálf-
stæðisflokknum, þeir framkvæma sömu stefnu.
NT, sem nokkrirauðmenn í Framsóknarflokkn-
um eiga, á afskaplega erfitt þessa dagana með
það að horfa uppá samvinnumenn og fjölda
Framsóknarmanna snúa sér frá hinum gamla
flokki. Samvinnumennirnir skilja nauðsyn sam-
stöðu vinstri manna gegn markaðsöflunum - þeir
geta ekki stutt ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins. NT bregst þannig við að
birta óhróður um forystumenn Alþýðubandalags-
ins og skrifa skens um samstöðuhugmyndina.
Þannig segir frá því í NT í gær, að formaður
Alþýðubandalagsins og ritstjóri Þjóðviljans séu
komnir á pólitískan berjamó. Einhvern tíma hefði
gamli Tíminn verið búinn að fá fregnir utan af
landsbyggðinni um að það er útlit fyrir mikla
berjasprettu í ár.
í Ijósi aðfarar ríkisstjórnar Framsóknarflokks-
ins að landsbyggðinni, að launafólki og bændum,
er víst að Framsóknarflokkurinn má óttast um sitt
gamla fylgi. Boðskapur forystumanna Alþýðu-
bandalagsins og annarra stjórnarandstöðuflokka
um víðtæka samvinnu og samstarf gegn ríkis-
stjórninni hittir greinilega beint í mark.
Ég, ég, ég
Nú í vetur efndu nemendur í
Hamrahlíð til umræðufundar þar
sem meðal annars var rætt um
unglinga ársins 1984 og framtíð
þeirra og þeir með ýmsum hætti
bornir saman við þá kynslóð sem
kennd er við 1968. En það er orð-
in töluverð tíska, að útmála með
sem herfilegustum hætti barna-
skap og gjaidþrot þeirrar kyn-
slóðar - og sumir nota tækifærið
til að bera hana saman við skóla-
kynslóð okkar daga, sem sé raun-
sæ og marksækin og hlusti ekki á
neina vitleysu.
Sextán ára dönsk stúlka, sem
tók þátt í ritgerðarsamkeppni um
unga fólkið og framtíðina í sínu
landi, er ekki á sama máli. Stúlk-
an, sem heitir Camilla Scavenius,
segir meðal annars á þessa leið:
„ÉG-ið er komið í þungamiðju
og er það líklega niðurstaða af
kreppu okkar níunda áratugar.
Nú er allt annað uppi en í sam-
stöðuhyggju sjöunda áratugsins,
nú er um það að ræða fyrir hvern
og einn að pota sjálfum sér áfram
til að sýna og sanna að hann eða
hún muni lifa af. Þetta sjálfhverfa
hugarfar birtist meðal annars í
líkamsdýrkun okkar áratugar
með mikilli aðsókn að vöðvaupp-
byggingarstassjónum og háfjall-
asólum. Dario Fo komst einu
sinni svo að orði: „Við vitum vel
að við erum á kafi í skít upp í háls
og það er þessvegna að við
göngum hnakkakertir“.
24 rásir
Camilla skrifar mikið um
tölvudýrkunina og hæpnar hliðar
þess „upplýsingaþjóðfélags" sem
allir spá að sé að hvolfast yfir seka
sem saklausa:
„Þegar á næsta ári verða tutt-
ugu og fjórar erlendar sjónvarps-
rásir á sveimi yfir Danmörku. Frá
þeim mun einkum fara íþrótta-
efni, hasarmyndir, afþreying
önnur og auglýsingar og maður
verður að vona að þær auknu
frístundir sem tækniþjóðfélagið
hefur í för með sér, verði notaðar
til einhvers annars en eilífðar-
sjónvarpsgláps.
Mér sýnist það liggja ljóst fyrir,
að það verður að skipta vinnunni
- eða vinnuskortinum - á milli
allra. Annars getur maður gert
ráð fyrir því, að í framtíðinni þró-
ist tæknikrataþjóðfélag undir
ströngu eftirliti og í því starfandi
yfirstétt og atvinnulaus öreiga-
stétt (en það mundi leiða til nýs
KLIPPT OG SKORIÐ
skilnings á sjálfu hugtakinu
starf). Það er hugsanlegur mögu-
leiki að aukinn frítími gefi okkur
fleiri möguleika á því að vera
veitendur og þiggjendur í mann-
legum samskiptum. En í reynd
verðum við líklega höll undir það
að láta fjölmiðla, einkum sjón-
varpið, fýlla út í tímann“.
Tíminn og vinnan
Það er reyndar eftirtektarvert,
að sextán ára unglingur hefur
ekki hugann mest við væntanlegt
ævistarf, heldur fyrst og tremst
það, hvort takast muni að glæða
frístundir eða tímann utan launa-
vinnu lífi, gera „eigin tíma“ að
einhverju öðru og meira en tíma-
drápi.
Þetta minnir á niðurstöður
bókar eftir André Gorz, sem var
til umfjöllunar í blaðinu hér um
helgina, en þar er því spáð, að
launavinnan muni ekki framar
verða þungamiðja eða veiga-
mesta atriði í lífi manna, en at-
hyglin beinast þeim mun meira
,að „eigin tíma“, og hvað úr hon-
um verður. Það má í þessu sam-
hengi benda á nýlega athugun
sænska: launafólk í því landi var
spurt að því hvort það vildi held-
ur, hærri laun eða styttri vinnu-
tíma. Nú búa Svíar yfirhöfuð við
styttri vinnutíma en við íslend-
ingar, en engu að síður urðu nið-
urstöður þær, að 60% af þeim
sem nú eru í fullu starfi við sænsk
fyrirtæki og stofnanir kjósa held-
ur styttri vinnuviku en
kauphækkanir. Þegar tekið er til-
lit til þess, að við höfum um hríð
búið í velferðarþjóðfélögum við
það ríkjandi viðhorf að maðurinn
sé - í eigin augum og annarra —
fyrst og síðast það sem hann getur
keypt fyrir tekjur sínar, þá er hér
bersýnilega um að ræða meiri-
háttar tilfærslur í mati á því hvað
máli skiptir. Hér má við bæta, að
fimmti hver maður, sem spurður
var, gat sætt sig við að saman færi
styttri vinnutími og þá minni tekj-
ur. Þess má og geta, að Svíar hafa
ekki sérstöðu í þessum efnum,
svipaðra hneigða gætir í Þýska-
landi og Frakklandi, svo dæmi
séu nefnd.
Mamma og ég
En snúum okkur aftur að ung-
lingnum danska, henni Camillu.
Hún kemst svo að orðum um
framtíðina, sem er eitthvað ann-
að en hún áður var:
„Framtíðin hefur aldrei verið
jafn rík að möguleikum, hugsun-
in um Ragnarök hefur heldur
aldrei verið jafn útbreidd. Skiln-
ingur minn á framtíðinni er ein-
hvernveginn á þessa leið, og hann
smitar frá sér til skilnings míns á
nútímanum. Ég veit miklu minna
um framtíðina en móðir mín
gerði á mínum aldri. Og ég kann
vel við þá spennu og það frelsi
sem tengist óþekktu lífi, sem enn
er ekki í föstum skorðum - en á
hinn bóginn þá er mér ómögulegt
að finna öryggi“... ÁB
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufóiag Þjóðviljans.
Rltatjórar: Ámi Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fróttaatjórar: Óskar Guömundsson. Valþór Hlöðversson.
BiaAamann: Áffheiður Ingadóttir, Guðjón Friðriksson, HalkJóra Sigurdórs-
dóttir, Jóna Pátedóttir, Lúðvfk Geirsson, Magnús H. Gíslpson, Möröur
Ámason, Súsanna Svavarsdóttir.Víðir Sigurðsson (íþróttir),össurSkarp-
hóöinsson -
Uðwnyndlr: Atli Arason, Einar Karlsson.
Útlit og hönnun: Svava Sigursveinsdóttir, Pröstur Haraldsson.
Handrlta- og prófarltalaatur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvœmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir.
Skrifstofuatjóri: Jóhannes Haröarson.
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir.
Auglýslngastjóri: Óiafur Þ. Jónsson.
Auglýsingar: Margrét Guömundsdóttir, Ragnheiöur Óladóttir, Anna
Guöjónsdóttir.
Afgralöaiustjórl: Baldur Jónasson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Slmavarsla: Asdis Kristinsdóttir. Sigrföur Kristiánsdóttir.
Húsmóöir: Ðergljót Guöjónsdóttir.
Bflstjórl: Ólöf Siguröardóttir.
Innhalmtumaöur: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson.
Utkeyrsla. afgrelðala, auglýsingar, rltatjórn:
Siöumúla 6, Reykjavik, sfml 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Pjóövlljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verö f lausasölu: 22 kr.
Sunnudagsverö: 25 kr.
Askrlftarverö á mánuði: 275 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN Mi&vlkudagur 18. Júlf 1984