Þjóðviljinn - 09.12.1984, Blaðsíða 8

ER SKIRTEINI
ÞIITUR
GILDIGENGID?
ökuleyfið á hverjuari vegna vanrækslu við endur-
nýjun. Slík vanræksla getur kostað það, að taka
þurfi ökupróf að tiýju.
í tilefni 5 ára afmælis Passamynda bjóðum við
15% afslátt í desember á öllum passamyndatökum.
Við endurnýjun öku
skirteinis þarf að
hafa eftirfarandi
handbært:
• Nýjarskírteinisinyndir
Gamla ökuskírteinið
• Læknisvottorð
11315
PASSAMYNDIR í ALLA PASSA
Á HLEMMI
Veislusalir
Veislu- og fundaþjónustan
Höfum veislusali fyrir hverskonar
samkvœmi og mannfagnadi.
Fullkomin þjónusta og veitingar.
Vinsamlega pantið límanlega fyrir veturinn.
RISIÐ Veislusalur
Hverfísgötu 105
símar: 20024-10024-29670.
Lóðaúthlutun
í miðbæ Kópavogs
Eftirtaldar 6 lóðir fyrir þjónustu- og skrifstofuhúsnæði í
miðbæ Kópavogs eru lausar til umsóknar:
Hamraborg 10 og 10a, hótel og veitingaþjónusta,
Fannborg 4,6,8 og 10, skrifstofur, þjónusta og félags-
legt starf, e.t.v. nokkur verslun.
Umsóknarfrestur er til 27. des. nk.
Umsóknareyðublöð ásamt skipulags- og byggingar-
skilmálum fást á skrifstofu Borgarverkfræðings Kópa-
vogs, Fannborg 2, virka daga milli kl. 9.30 og 15.
Bæjarverkfræðingur
Ógœfan, guð
og manneskjan
í tilefni bókar fyrir þá sem hafa reiðst guði sínum
Það er alltaf öðru hvoru verið
að gefa út bækur sem eiga að
kenna mönnum að lifa lífinu.
Lifðu lífinu lifandi, segir ein bók-
in. Vertu þú sjálfur, segir önnur.
Eiska skaltu sjálfan þig, segir hin
þriðja. Finndu G-blettinn á kon-
unni þinni, segir hin fjórða.
Hvers vegna ég?
Ein sérstæð bók er nýkomin út
í þessum flokki og hefur víða far-
ið á undanförnum árum. Hún er
um ógæfuna, manninn og guð og
kemur með nokkuð sérstæðum
hætti inn í íslenskan hugmynda-
heim. Höfundurinn er nefnilega
rabbí, gyðingaprestur, banda-
rískur reyndar og heitir Harold
Kushner. Bókin heitir „Hvers
vegna ég?“ en titill hennar var
nokkuð lengri upphaflega: „F>eg-
ar bölið sækir góða menn heim“.
Bókin fjallar semsagt um gamlan
og nýjan vanda þeirra sem setja
traust sitt á gæsku réttláts guðs.
Jón Ormur Halldórsson hefur
þýtt bókina einkar læsilega. Út-
gefandi er Vaka.
Rabbí Kushner varð fyrir
þeirri þungbæru reynslu, að
sonur hans Aron tók sjaldgæfa
veiki. Pegar á barnsaldri byrjaði
líkami hans að hrörna og aðeins
fjórtán ára dó drengurinn úr
„elli“. Og rabbíinn lét þessa
hörmulegu reynslu verða sér hvöt
til að taka upp á ný þann gamla
vanda, sem hann hafði vitanlega
sem sálusorgari orðið að glíma
við margsinnis: hvers vegna lætur
algóður guð þetta koma yfir mig,
trúaðan og tiltölulega réttlátan
mann? Og hann skrifar bókina
fyrir fólk sem „vill áfram trúa á
guð, en hefur reiðst honum svo
að það fær vart trúað né getur
látið huggast.“
Ófullnœgjandl
svör
Rabbí Kushner rekur síðan al-
geng viðbrögð manna við óvæntri
og að því er virðist „ástæðu-
lausri“ ógæfu. Par kemur strax
fram trúarlegur arfur, sem er ís-
lendingum nútímans flestum fjar-
lægur - ef marka má kannanir ný-
Iegar. Til dæmis eru margir úr
nánu umhverfi Kushners enn
haldnir vissum hugmyndum í þá
veru, að guð refsi ranglátum og
umbuni réttlátum hér á jörðu.
Petta er mjög tengt j arðsambandi
gyðingdómsins, sem er fyrst og
fremst fyrirmæli um breytni í
þessu lífi. Það er líka mjög gyð-
inglegt, þegar ýmsir skjólstæð-
ingar rabbíans segja: Þetta var
mátulegt á mig, ég hefi vanrækt
boð drottins. Er ekki Gamla test-
amentið að miklu leyti reiðilestur
Jahves yfir börnum ísraels sem
hafa sýnt honum ótrúmennsku?
(Enn í dag telja rétttrúaðir gyð-
ingar að Israelsríki sé ómark og
Messías komi ekki fyrr en allir
gyðingar uppfylli lögmálið). í
þriðja lagi vísar Kushner frá sér
þeirri huggun, að „bölið sem
aldrei fékk uppreisn á jörð, varð
auðlegð á vöxtum í guðanna ríki“
eins og Einar Ben. kvað - það er
að segja, hann segir: Við getum
ekki vísað ógæfusömu fólki á um-
bun á himnum. Við vitum ekkert
um annað líf. Það er ekki einu
sinni víst að persónulegur ódauð-
leiki sé æskilegur, segir höfundur
á öðrum stað.
í þessari afstöðu er óneitanlega
að fínna meiri hugprýði en í hin-
um ofur þægilegu persónulegu
trúarbrögðum flestra íslendinga,
sem eru vissir um, að hvemig sem
allt veltist, þá verði þeir sjálfir
jafnan ofan á og lifi áfram um alla
eilífð langt utan við skammdegi,
verðbólgu og timburmenn.
Kushner neitar sér líka um að
hugga fólk í sorgum með því að
segja sem svo, að þjáningar séu af
guði sendar sem einskonar skírsla
og skilji þær menn eftir næmari
og betri á eftir. Svona tal, segir
rabbíinn, er ekki til þess ætlað í
reynd að hjálpa fólki í sorg sinni,
heldur til þess að verja guð fyrir
ásökunum hinna ógæfusömu!
Rabbíinn telur semsagt öll svör
ófullnægjandi sem fyrr voru rak-
in. En hvað er þá til bragðs að
taka?
Hverju
stjórnar guð?
Harold Kushner bregður á það
ráð, og leggur þá út af þeim
skáldlegu svörum við erfíðum
spurningum sem lesin eru af bók-
inni um harmkvælamanninn Job,
að guð sé í raun og veru ekki al-
ináttugur. Menn eigi ekki að gera
ráð fyrir því að hann stjórni öllu.
Það er meira að.segja nauðsyn-
legt fyrir sjálfsvirðingu okkar.
Nú mætti kannski snúa upp á
rabbí Kushner því, sem hann
áður sagði um kenninguna um
blessun þjáningarinnar, að hann
sé blátt áfram að verj a guð ámæli.
Guð getur ekki að öllu gert, það
þýðir ekki að ásaka hann. En hér
er þó annað á ferð: sá sterki
straumur í gyðingdómi að líta á
manninn sem samverkamann
guðs. Sköpunarverkinu er kann-
ski lokið að mestu leyti - en við
sjálf eigum að sjá um afganginn.
Að rjúfa
einangrun
í framhaldi af þessu snýr Kus-
hner sér frá hinum stærstu málum
(sem seint fást svör við) og að
breytni andspænis dauða og þján-
ingum. Það er vafalaust hægt að
finna að ýmsu í málsmeðferðinni,
en þetta er engu að síður heldur
geðsleg sálusorgun, miðað við
ýmislegt það sem menn hafa
heyrt í kringum sig fyrr og síðar.
Rabbíinn fer með ýmislegt
skynsamlegt gegn sektarkennd
þeirri, sem einatt grípur þá sem
þjást eða nána aðstandendur,
gegn leitinni að sökudólgum,
gegn þeirri áráttu að menn stundi
bjálfalegan samanburð á sínum
vandræðum og annarra. Hann
mælir líka ágætlega gegn sér-
gæslu bænarinnar hjá þeim sem
annaðhvort eru að betla ölmusu
eða haga sér eins við guð og slótt-
ugir viðskiptavinir sem hafa sett
upp óskalista og spyrja um verð-
lag á þeirri fyrirgreiðslu sem
drottinn allsherjar veitir.
Ekki veit ég hve dæmigerð trú
þessa rabbía sem bókina skrifaði
er fyrir gyðingdóm eða nútíma-
viðleitni guðfræðinga yfir höfuð.
En hún er aðlaðandi fyrst og síð-
ast fyrir sakir jarðsambands
hennar, vegna lítillar áherslu á
hinummeginóskhyggju og þæg-
indatrú. Rabbí Kushner gleymir
að sjálfsögðu ekki sínum guði
sem „er sá sem ég er“ - en trúar-
brögð hans snúa þó fyrst og
fremst að sambandi manna í
milli. Besta hlutverk trúarbragða
er að rjúfa einangrun fólks. „Guð
blæs fólki því í brjóst að hjálpa
öðru fólki og forðar þannig öllum
frá tilfinningum einangrunar og
þess að vera yfirgefnir og dæmd-
ir“.
Nú kann einhver að spyrja: Er
það guð sem í slíkum innblæstri
stendur? Um svör við því dugar
vísast ekki að vísa á neina bóka
hve viturleg sem hún annars væri.
Ég leyfi mér að vitna í því sam-
bandi í annan rabbía, Emanúel
Rackman, sem taldi óráðlegt að
lifa í fullvissu um guð - því
fullvissa, sagði hann, er upphaf
ofstækis.
ÁB.
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 9. desember 1984