Þjóðviljinn - 09.12.1984, Blaðsíða 13

FURÐUR
Feimnismál
Æxlun útdauðra dýra rannsökuð
Það ber oft við að nýjar hug-
myndir í vísindarannsóknum
koma fram við eins konar tilviljun.
Eitthvað þessu líkt gerðist í vor,
þegar ungur franskur forndýra-
fræðingur, Marc Godinot að
nafni, var beðinn um að halda
fyrirlestur um útdauðar apateg-
undir, sem einungis eru þekktar
af steingervingum. Til að lífga
svolítiö upp á fyrirlesturinn datt
honum nefnilega í hug að bæta
við nokkrum hugleiðingum um
æxlun þessara fornu apa. Hann
uppgötvaði þá, að engum hafði
nokkurn tíma komið til hugar að
rannsaka kynferðismál útdauðra
dýra, en þó var hægt að fá marg-
víslegar upplýsingar um þau efni
með því að athuga steingerv-
ingana sjálfa. Kannski verður
síðar sagt, að með þessu hafi vís-
indamaðurinnfranski lagt grund-
völlinn að nýrri vísindagrein: forn-
æxlunarfræði.
Eitt af því sem hægt er að finna
við rannsókn steingervinga er
þyngdar- og útlitsmunur á kynj-
unum innan sömu dýrategundar.
Sem dæmi má taka Australopith-
ecus boisei, apategund sem lifði
fyrir tveimur miljónum ára í
Áustur-Afríku, nærðist mest á
jurtum og var e.t.v. hliðargrein á
þeim stofni sem menn eru komnir
af. Karldýr þessara tegundar var
svo miklum mun stærra en
kvendýrið að ýmsir forndýra-
fræðingar álitu í byrjun að um
tvær tegundir væri að ræða. Nú
benda rannsóknir á lifandi dýra-
tegundum til þess að því meiri
sem munur kynjanna er innan
sömu tegundar, því harðari sé
Þessi litli api hefur slíkt bein í getn-
aðarlimnum að sjálfur Casanova
hefði fölnað af öfund hefði hann
fengið fréttir af því...
drottnun karldýrsins yfir kven-
dýrinu.Samkvæmt því hefur karl-
dýrið af tegundinni Australopith-
ecus boisei verið hinn harðvítug-
asti ballræðisapi...
Steingervingar gefa einnig
nokkuð góða hugmynd um það
hvernig skynfærum hinna fornu
UMFERDAR
RÁÐ
Á mölinni mætumst
með brosávör —
ef bensíngjöfin
er tempruð.
dýra hefur verið háttað, það sést
t.d. hvort þau hafa haft mjög
þroskað lyktarskyn eða hvort
sjónin hefur haft stærra hlutverk.
Skiptir það mjög miklu máli fyrir
hegðun dýranna.
Loks geta steingervingar að
einu leyti gefið alveg beina hug-
mynd um kynhegðun útdauðra
dýra. Þannig er að í getnaðarlim
mjög margra spendýra, nema
nautsins, hestsins og mannsins,
er sérstakt bein, sem nefnt er
„baculum“ og getur orðið að
steingervingi eins og hvert annað
bein. Þessi „bacula" eru mjög
mismunandi hjá hinum ýmsu teg-
undum, en það mál hefur þó ver-
ið lítt rannsakað til þessa, -
kannske í og með vegna þess að
mönnum er ekki um að rýna of
náið í svið, þar sem yfirburðir dý-
ranna eru svo augljósir. Því segja
má að hestar og naut hafi fengið
beinleysið bætt á annan hátt, en
homo sapiens verður hér sem
annars staðar að bæta það upp
með hugvitinu sem náttúran hef-
ur vangefið honum.
(eftir „Libération“).
&K8S
Pan °AkS Va
antað i dag
___~ Pantið

NorSsmannsW™'
-^gœ-*-'-***’*
gildir óbreytt í ar. 1983-1984.
Norðmannsþynur. Verðsk 685.0o
75-100 cm- ...... ... kr. 835.00
101 -125 cm. .... .... kr. 1°10-°9
126-150cm. ...... ... kr. 1275.00
151-175 cm. .."......kr-1875.0°
176-200 cm. .. .. kr. 2175.00
%3S£l ESSS
^umaSsiáHsögSuaottú-vaUfoUum
tegundum jólatrjaa.
/ dag eru 8 vinningar frá Kristjánsson
hf. — Fisher Price bensintankar.
Númerin eru: 57908 - 147694-
76836 - 54106 - 132810 - 152154 -
118555 - 133757
Vinningsmiðana verður aö fá stimpl-
aða hjá SÁÁ.
Vinningsnúmerin í gær voru:
191096 - 221550 - 144251 - 4022 -
88826 - 123991 - 71113