Þjóðviljinn - 30.09.1986, Blaðsíða 4

LEIÐARI
ynr hjálparstarfi
Skuggi
Erling Aspelund stjórnarformaöur og Guö-
mundur Einarsson framkvæmdastjóri Hjálpar-
stofnunar Kirkjunnar hafa sent Jóni Helgasyni
kirkiumálaráðherra svohljóðandi bréf:
„I framhaldi af umræöum í fjölmiölum um mál-
efni Hjálparstofnunar kirkjunnar, förum viö þess
einlæglega á leit við yður, herra ráðherra, aö
þér hlutist nú þegar til um aö Ríkisendurskoðun
rannsaki bókhald og reikningsskil Hjálparstofn-
unar kirkjunnar fyrir árin 1984 og 1985, ef
ástæöur þykja til véfengingar áritunar iöggilds
endurskoðanda stofnunarinnar."
Þarna er alvarlegt mál á ferðum.
Jón Helgason kirkjumálaráðherra hefur
brugðist við þessu alvarlega máli á þann hátt að
vísa því frá sér til umsagnar ríkisendurskoð-
anda.
í jólasöfnun Hjálparstofnunar kirkjunnar ’84-
’85 söfnuðust í peningum frá einstaklingum lið-
lega 14 milljónir króna til hjálparstarfs í Eþíópíu.
Það nægir til að sýna að íslendingar vilja
leggja sitt af mörkum til hjálpar- og þróunar-
starfs, jafnvel þótt löngum hafi verið skiptar
skoðanir um með hverjum hætti hjálpin komi að
sem bestum notum.
Sumir hika við að leggja fram fé í slíkar safn-
anir af því að þeirtelja að söfnunarféð rati aldrei
á leiðarenda, og þjóni engum tilgangi öðrum en
að bæta samvisku gefendanna. Aðrir láta
eitthvað af hendi rakna jafnvel þótt þeir séu
þeirrar skoðunar, að hjálpin komi að litlum not-
um meðan hún nægir ekki til að komast fyrir
rætur vandamálsins. Og enn aðrir gefa í þeirri
von að framlag þeirra verði til þess að líkna
einhverjum einhvers staðar, sem annars hefði
farið alls á mis.
Vandamálin sem blasa við víðs vegar um
heimsbyggðina eru stór. Þjóðir sem um langan
aldur hafa búið við nýlendukúgun hafa öðlast
sjálfstæði. Vandamál margra þessara landa
eru meiri og flóknari en svo að þau verði leyst á
skömmum tíma. Auðlindir hafa verið þurr-
ausnar, eða eru enn í höndum erlendra aðila,
þótt þjóðirnar eigi að heita sjálfstæðar að nafn-
inu til. Þróunarlöndin flytja gjarna út hráefni á
lágmarksverði, en flytja aftur inn fullunna vöru
frá tækniveldunum, sem þau verða að greiða
háu verði.
Ástandið víða er hrikalegt og engin lausn í
sjónmáli.
Þess vegna má kannski segja sem svo við
þá, sem andvígir eru hjálparstarfi ýmissa líknar-
stofnana á þeim forsendum að það sé hálfkák
eitt, sem engan vanda leysi til frambúðar, að líta
beri á hjálparstarfið sem fyrstu hjálp á slysstað.
Þegar slys ber að höndum reyna nærstaddir að
rétta hjálparhönd þar til aðstoð berst.
Sama máli gegnir um hungrið í heiminum.
Það kann að hljóma rökrétt og skynsamlegt að
segja: Þetta er vandamál sem verður að leysa
með því að hjálpa fólkinu til að bjarga sér sjálft.
En eftir stendur spurningin: Hvað eigum við þá
að gera á meðan við bíðum eftir framtíðar-
lausninni? Eigum við að segja: Meðan við get-
um ekki hjálpað öllum hjálpum við engum?
Nei. Með öllum tiltækum ráðum verðum við
að hjálpa þeim sem eru við dauðans dyr. Við
getum haldið áfram að senda matvæli, lyf,
læknishjálp, fatnað. Við getum haldið áfram að
senda fólk til að kenna þeim bágstöddu að
bjarga sér. Við getum haldið áfram að senda
vonina til þeirra sem enga von eiga. Við verðum
að halda því áfram. Bæði íslenska ríkið og
sömuleiðis stofnanir og einstaklingar.
Þótt skuggi grúfi nú yfir hluta af þessu hjálpar-
starfi megum við ekki láta deigan síga. íslenskt
hjálparstarf hefur bjargað mannslífum, þar sem
daglega er um líf og dauða að tefla. Þess vegna
má hjálparstarfið ekki leggjast niður.
Tafarlaus rannsókn verður að fara fram á
starfsemi Hjálparstofnunar kirkjunnar, svo að
fólki hér á landi sem vill hjálpa bágstöddum
fallist ekki hendur.
í bréfi forráðamanna Hjálparstofnunar kirkj-
unnar til Jóns Helgasonar ráðherra þar sem
farið er fram á rannsókn er dálítið undarlegur
varnagli. „... ef ástæður þykja til véfengingar
áritunar löggilts endurskoðanda stofnunarinn-
ar.“
Þetta er skrýtið orðalag. En Jón Helgason
ráðherra á ekki að fást um undarlegt orðalag.
Hann á að skipa opinbera rannsóknarnefnd og
fela henni að komast til botns í málum Hjálpar-
stofnunar kirkjunnar. Og leggja nótt við dag að
hraða starfi sínu. Hér er um líf og dauða að tefla.
En á meðan er rétt að efna til málefnalegrar
og æsingalausrar umræðu um hvernig best
verði staðið að íslenskri neyðar- og þróunar-
hjálp. -Þráinn
Moggakrían
Á meðal margra dýra er far eða
„migration" einsog það heitir á
meðal fræðimanna, áberandi
þáttur í lífsmynstrinu. í því felst
raunverulega að viðkomandi teg-
und tollir ekki í heimahögum,
heldur er sýknt og heilagt að
flækjast langar vegaiengdir. Krí-
an er gott dæmi. Hún leggur að
baki heimshöf áður en hún kem-
ur árvisst í maí til að sitja fyrir hjá
ljósmyndurum Morgunblaðsins,
sem eiga nú eitthvert mesta safn
kríuljósmynda hérna megin
Alpa. En dýrafræðilegur skiln-
ingur þeirra ágætu manna sem
Morgunblaðinu stýra er enn á því
stigi, að þeir eru einlægt jafn
barnslega hissa á því að blessuð
skepnan skuli slampast á að hitta
einmitt Tjörnina í Reykjavík eftir
hnattflugið og telja sér skylt að
deila undran sinni með þjóðinni
allri. Raunar eru kenningar uppi
um að Matthías og Styrmir telji
að það sé alltaf sama krían sem
kemur á hverju ári...
En hvað um það. Farið er yfir-
leitt mjög reglulegt ferli hjá dýr-
unum. Gjarnan í tengslum við
sérstakar árstíðir eða þá merki-
legan áfanga í lífi viðkomandi
tegundar, svo sem kynþroska.
Kvennafar
Hliðstæðurnar eru legíó hjá
mannskepnunni. Dæmi um far er
til dæmis það velþekkta fyrirbæri
í Reykjavík sem felst í því að fjöl-
margir einstaklingar af báðum
kynjum þyrpast - eftir að hafa
náð kynþroska - í stórum hópum
í viku hverri á svokallaða
skemmtistaði í miðborginni. Þar
innbyrða þeir ótrúlegt magn af
KLIPPT OG SKORID
a „úia tanKeyw***
“ Ziianesbiaut,nn
áfengi og skrönglast að því loknu
heim. Þó ekki alltaf til þess heima
sem þeir lögðu frá fyrr um kvöld-
ið, einsog ill dæmi sanna (og
heitir þá k vennafar - eða karlafar
eftir atvikum). Einsog hjá fugl-
unum leggst þetta hátterni mjög
af, eftir að kynþroskinn dofnar.
Framsóknarmenn eru annað
dæmi. Þeir eru á einlægu flakki
einsog þeir Steingrímur og Páll á
Höllustöðum eru gleggst dæmi
um.
Stjórnmálamenn eru annars
einkar gott dæmi um far. Þeir
flakka gjarnan þegar síst skyldi.
Sumir á milli flokka (...nefnum
engin nöfn) en aðrir bara um
landið. Einsog hjá skepnunum er
þetta gjarnan með reglubundnu
millibili, - tengist kosningum á 4
ára fresti. Kynþroski kemur ekki
inn í þetta, nema hjá einstaka
manni.
Dýrin nota far til að leysa á-
kveðin vandamál, til dæmis skort
á fæðu eða maka. Að þessu leyti
má segja að Alþýðuflokksmenn
séu einsog skepnur. Þeir nota
„migration" til að leysa fram-
boðsvanda flokksins. Þannig er
Árni Gunnarsson, ritstjóri í
Reykjavík, sendur hálft þúsund
kílómetra í framboð í Norður-
landi eystra. Eiður Guðnason,
alinn upp á malbiki í öll mál, er
sendur á Vesturland. Illleysan-
legan framboðsvanda á Vest-
fjörðum vilja svo forystumenn
krata leysa með því að senda Sig-
hvat Björgvinsson í Norðurland
vestra, en hann sjálfur vill leysa
vandann með því að vera sendur í
efsta sætið í Reykjavík. Karvel
vill leysa málið með því að senda
Sighvat út í hafsauga...
Jón Baldvin er orðinn
reykvískum krötum til trafala
eins og þjóð veit og þeir ætla að
leysa vandann með því að láta
kall „mígrera" austur á firði.
Sjálfum er honum sama, því hann
raupar af því á hverju krumma-
skuði að það sé hlaupinn ofvöxt-
ur í fylgi sitt.
Það mætti kannski minna
Vestfirðinginn á eina tegund fars
í viðbót. Þess gætir einkum hjá
dýrategund af músaætt sem heita
læmingjar. Þegar ofvöxtur
hleypur í stofninn grípa þeir eins-
og kratarnir til „migrationar".
Þeir hlaupa fyrir björg...
Katrínarbraut
Katrín Fjeldsted hjálpaði
frændum sínum Tómasi Tómas-
syni og Skúla Fjeldsted að fá
innkeyrslu að veitingahúsi
þeirra, Sprengisandi. Allir um-
ferðarsérfræðingar voru á móti,
og umferðarnefnd felldi málið í
fyrstu en Katrín kom því í gegn-
um borgarráð.
Þetta ábyrgðarleysi Katrínar
hefur ekki fallið í góðan jarðveg á
meðal borgarbúa. Kristinn Snæ-
land skrifar í DV í gær um hina
margfrægu samþykkt borgar-
ráðs, að hún muni vera „gegn áliti
umferðarsérfræðinga og nær allra
annarra sem um málið hafa fjall-
að á vegum borgarinnar".
Síðan getur Kristinn Snæland
þess, að í öllum öðrum tilfellum
muni Katrín læknir hafa stutt mál
sem ætla mættu að myndu fækka
slysum. Þetta er rétt hjá Kristni.
Katrín hefur nefnilega getið sér
einkar gott orð fyrir ábyrgð í um-
ferðarmálum áður en frænd-
ræknin knúði hana til óhæfu-
verka á þeim vettvangi.
,Afstaða hennar íþessu máli er
því algjörlega óskiljanlegsegir
Kristinn, og heldur áfram: „Ég er
tíður gestur á Sprengisandi og
akstur af Reykjanesbraut að
veitingastaðnum hefur alltafverið
auðveldur. Vont getur verið og
hœttulegt fyrir þá sem á eftir koma
að aka inn að staðnum vestan frá
Bústaðavegi. Aftanákeyrslur
verða þarna vœntanlega tíðar í
vetur. Verst er þó að aka frá
staðnum sé förinni heitið upp
Reykjanesbraut. Langverst og
hœttulegast verður vœntanlega
Katrínarbraut ir.n að staðnum af
Reykjanesbraut. “
Slæm slys
Þetta mun leiða til þess að
dómi Kristins Snælands, að
„vegna Katrínarbrautar munu
verða þarna slœm umferðarslys. “
Einmitt þessi rök voru notuð
gegn Katrínarbraut þegar málið
var rætt í borgarstjórn og fulltrú-
ar Alþýðubandalagsins veittust
harðlega að Katrínu fyrir
frammistöðuna. Afstaða umferð-
arsérfræðinga var á sama grunni
reist. Því miður er líklegt að Katr-
ínarbraut einsog Kristinn Snæ-
land kallar innkeyrsluna að
Sprengisandi, muni verða til að
stórauka líkur á slysum. Það er
því nokkur ástæða til að taka
undir lokaorðin í grein Kristins í
DV í gær:
„Vonandi kemst læknirinn
Katrín Fjeldsted hjá því að annast
hina slösuðu, eða hvernig myndi
hún útskýra fyrir þeim afstöðu
sína í þessu undarlega máli?“
-ÖS
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur Skarphóðins
son.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson. .
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Inaólfur Hjörleifsson, Kristín Olafs-
dóttir, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson,
Sigurður Á. Friðþjófsson, Valþór Hlöðversson, Vilborg Davíðsdóttir,
Víðir Sigurðsson (íþróttir), Ingvi Kjartansson (Akureyri)
Handrita- og prófarkalesarar: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guövarðardóttir, Magnús Loftsson.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen, Guðmunda Kristinsdóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumula 6, Reykjavík, simi 681333.
Augiýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 50 kr.
Helgarblöð: 55 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 500 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 26. september 1986