Þjóðviljinn - 18.12.1986, Blaðsíða 11

Gabriel
Garcia
Marques
enda gat hún aldrei sætt sig við að
hann vætti röndina á skálinni hve-
nær sem hann notaði hana. Úr-
bínó lœknir reyndi að sannfæra
hana með auðskildum dæmum
fyrir þann sem vildi skilja, að
þetta endurtœki sig ekki daglega
vegna vanrækslu hans, eins og
hún hélt, heldur af líffræðilegum
ástæðum: buna hans í œsku var
svo bein og ákveðin að hann hafði
skóla unnið samkeppni um að
hitta í flöskustút, en með sliti
aldursinsfórhún ekki bara hnign-
andi heldur bognaði hún, klofn-
aði, og varð að lokum skrautlegt
fruss ómögulegt að stjórna,
hvernig sem hann reyndi að beina
því. Hann sagði: „Klósett hafa
verið fundin upp af einhverjum
sem veit ekkert um karlmenn. ““
Þessi tilvitnun sýnir mikilvæg-
an þátt í þessari sögu sem snýr að
tímanum og framrás hans; ellinni
og hrörnuninni sem fylgir. Marq-
ues lýsir því hvernig Flórentínó
reynir alltaf í ellinni að upplifa
fortíðina, en Fermína á hinn bóg-
inn leyfir tímanum að lfða and-
stætt elskhuganum. Lýsingar höf-
undar á ástarlífi þeirra í ellinni
eru gæddar tilfinningu, smekkvísi
og beiskjulausum húmor.
Saman við ástarsöguna fléttar
Marques skrautlegri þjóðlífslýs-
ingu samfélags sem minnir um
margt á Hundrað ára einsemd.
Kóleran er eins konar stef sem
kemur alltaf inn á milli og oft
dregnar upp hliðstæður með
henni og ástinni; báðar ólækn-
andi sóttir sem menn verða fyrir
og losna ekki við hvað sem líður
skynsemi og vilja, og á þetta sér í
lagi við um tilfelli Flórentínós Ar-
íza. Aukapersónumar eru líka
minnisstæðar og eiga stóran þátt í
þeirri heildstæðni sem bókin nær
þrátt fyrir að meginsagan sé um
ástir þriggja persóna, en sagan
spannar heila mannsævi með
miðpunkt í kringum aldamótin.
Það er Máli og menningu til
mikils sóma að bókin skuli koma
svo fljótt út í íslenskri þýðingu
Guðbergs Bergssonar. Um hana
get ég að sjálfsögðu ekki dæmt af
neinni nákvæmni. Ýmis orð og
orðasambönd hafa á sér dálítið
hrátt þýðingarbragð, en í
heildina tekið hlýtur þýðingin að
teljast vel heppnuð vegna þess að
Guðbergi tekst að skila því sem
mest er um vert; andanum í sög-
unni á ágætri íslensku. Frágangur
er líka góður, villur fáar og kápu-
mynd Roberts Guillemette kapít-
uli útaf fyrir sig.
Það er enginn vafi að Gabriel
Garcia Marques fer upp á við á ný
í skáldsagnaritun sinni með þess-
ari ástarsögu sinni, en seinni
sögur hans stóðust illa saman-
burð við Hundrað ára einsemd
þótti gjörvilega væru gerðar. Þótt
þessi saga sé að ýmsu ólík því
stórvirki, þá eiga þær marga þætti
sameiginlega og þó fyrst og
fremst að þar skapar ritsnillingur
heillandi heim endalausra frá-
sagna og mannlífs, og sjálfsagt að
skora á flesta bókelska að láta
töfrast. PV.
ertsson
takkssveitunum, sem ruddu for-
ingjanum brautina til Rómar
með því að brenna ofan af sósíal-
istum og öðrum vinstrimönnum
og misþyrma þeim eða drepa þá.
Þegar svo að því kemur að Krist-
ján Albertsson situr í nefnd á veg-
um Sameinuðu þjóðanna, sem
fjallar um hugsanlega endursam-
einingu Þýskalands eftir seinna
heimsstríð, lætur hann sér
skjótast yfir það, að í rauninni
hafði ekkert fjórveldanna, sem
hernumdu sigrað Þýskalandi
áhuga á að það sameinaðist. Og
varla Adenauer heldur, sá kaþól-
ski Rínaralandamaður sem var
feginn því sumpart, að vera laus
við „Prússland'* - þeas. DDR.
Austur-Þýskaland.
segir frá
Mesta skemmtun hefur lesand-
inn af þeim köflum bókarinnar
sem segja frá kynnum Kristjáns
Albertssonar af íslenskum
skáldum og listamönnum. Af
Matthíasi Jochumssyni, sem
hann kynntist ungur, Matthíasi
sem kallaði kveðskap sinn bull
„alveg eins og kría sest á stein og
fer að garga“ - og biður yngri
skáld að taka við af sér að yrkja
burt hafísinn með nýefldri hjátrú
og galdri. í því dæmi, eins og
fleirum, sannast enn, að aldrei
eru ungir menn of duglegir við að
halda dagbækur, sem hér koma
minningu að góðu haldi. Kristján
segir frá Einari Jónssyni mynd-
höggvara, sem leiddust stand-
myndapantanir íslendinga, af
skáldaríg milli þeirra Jóhanns
Sigurjónssonar og Guðmundar
Kambans. Best og mest segir
hann frá Einari Benediktssyni.
Sá kafli er ekki síst fróðlegur
vegna þess, að í honum kemur
fram sú undarlega þverstæða, að
Einar er stútfullur af draumum
um íslenskan mikilleika (og sjálf-
ur ætlar hann að leggja undir
okkur Grænland með „sinni
voldugu mælsku"), en í hina
röndina er hann maður, sem hef-
ur mikla vantrú á íslensku sjálf-
stæði og gerðist eitt sinn svo for-
virraður, að biðja danskan prins í
landstjóraembætti á íslandi!
Og svo er það Kjarval, sem
sagði eitt sinn þegar Kristján var
að skjalla hann fyrir ættjarðarást:
Já, ég er svo mikill ættjarðarvinur
að mér dettur oft f hug að láta
tattovera uppdrátt af Islandi á
rnagann á mér og nota naflann
fyrir Heklugíg“
Kristján minnist líka á gamalt
og nýtt vandamál þeirra sem við
gagnrýni fást í þessu litla samfé-
lagi. Þegar hann var ungur stú-
dent komu úr „Tvær sögur“ eftir
Jón Trausta og hann hneykslaðist
á því, að blöðin skrifuðu „miklu
loflegar um bókina en mér fannst
hún eiga skilið“. Kristján skrifaði
þá langa grein í ísafold, var harð-
orður um galla á sögum Jóns
Trausta, en var fyrst og fremst að
ávíta ritdómara fyrir lítilþægni og
á ábyrgðarleysi. Jón Trausti hætti
að Jieilsa gagnrýnandanum unga
á götu - og Kristján iðraðist „ár-
ásar“ sinnar á Jón Trausta. En
með leyfi að spyrja: hvers vegna
þurfti hann að gera það? ÁB
ÞJÓÐVIUINN - SfÐA 11
Elliðaárnar eru náttúruperla Reykjavíkur. Höfundurinn
kemur fróðleik og leiðbeiningum fjögurra ættliða um veiði og
veiðistaði í ánum til skila í skýru og skemmtilegu máli. í bók-
inni eru á annað hundrað litmyndir, m.a. af öllum veiði-
stöðum, ásamt mörgum svarthvítum myndum og kort sem
sýnir kennileiti og veiðistaði við árnar. Þetta er bók veiði-
mannsins og náttúruunnandans.
vif, vU ekki
Vil, vil ekkifjallar um menntaskólastúlkuna Elísu sem stendur
á tímamótum í lífi sínu. Hún er í föstu sambandi við ungan
mann á uppleið sem getur tryggt henni áhyggju- og áreynslu-
lausa framtíð. En með henni bærast margvíslegar tilfinningar.
Er þetta það sem hún vill? Lætur hún aðra stjórna sér? Eða
tekur hún óvissu og ævintýri fram yfir öryggið? Skemmtileg og
spennandi bók um vaknandi vilja og sjálfsvitund.
Menn með mönnum gerist í demantalandinu Suður-Afríku.
Draumur Zougas Ballantyne um „Norðrið11 hefst í þrældómi
demantanámanna í Kimberley og lýkur á frjósömum gras-
lendum Matabelelands - en ekki fyrr en heil þjóð stoltra
stríðsmanna hefur nánast verið þurrkuð út. Metsöluhöfund-
urinn, Wilbur Smith, gjörþekkir náttúru landsins og sögu
þjóðanna sem það byggja. Heillandi saga, mannleg, þrungin
spennu, ævintýrum og rómantík.
I bííúu og stríðu
I blíðu og stríðu er önnur bókin í þriggja bóka flokki um
Stúlkuna á bláa hjólinu eftir metsöluhöfundinn Régine
Deforges. Við fylgjumst áfram með söguhetjunni Leu Delmas
í síðari heimsstyrjöldinni, ástum hennar, sorgum og baráttu
í hinu hernumda Frakklandi. Atburðarásin er hröð og spenn-
andi og örlög ráðast.
Boðið er upp á 1. og 2. bindi sögunnar saman í pakka á
afsláttarverði.
ISAFOLD