Þjóðviljinn - 18.12.1986, Blaðsíða 16

REFSKA
eftir
Qxristjáný. Gunnarssotu
Sönn íslendingabók - Ný Bandamannasaga
*•. *
Refska er saga úr samtíðinni sem dulbúin er í-gervi fornsögu og lýsir fornald-
arfólki í íslensku vandamálaþjóðfélagi.
(Refsku er m.a. fjallað um:
• Landshornagoða og smágoða.
• Eflingu byggðar í óbyggðum.
• Þjóðráð, bjargráð og snjallræði sem Óbyggðasjóður kostar.
• Uppreisn mósokkanna gegn karlrembusvínum.
• Kvennafund í Almannagjá.
• Goðorðsvöld Guðríðar Óspaksdóttur.
• Útburðbarna.
• Vistun gamalmenna í Kjarreyjarklaustri.
• Þjóðflokkinn Krýsa sem eru huldumenn í landinu.
• Kusa, foringja verkþræla, og Sólstöðusaminginn.
• Skipti á skíru silfri fyrir flotsilfur.
• Inngöngu allsherjargoðans í félag Bílduberga.
• Gorm konung gerska og guðinn Lenimax.
• Hróald helga í Hvítramannalandi og Nýja sáttmála.
• Drekabæli í Strympunesi.
• Almenna múrgoðafélagið og Höll múrgoða.
Margt fleira ber á góma í þessari sönnu lygisögu sem sögð er af íþrótt stílist-
ans og uppfull af gráglettinni fyndni. Bók sem talað verður um og allir þurfa að
lesa. Refska ersagan um refskuna í íslenskri samtíð.
Árni Bergmann
Jólasaga
Dickens
Jóladraumur
Charles Dickens
Þorsteinn frá Hamri þýddi
Forlagið
Ný Dickensþýðing er sannar-
lega ekki dagiegur gestur á ís-
lenskum bókamarkaði. Reyndar
er það svo, að lítið sem ekkert af
verkum þessa ágæta sagmameist-
ara hafa verið gefin út á íslensku í
heilu lagi - við vöndumst því
snemma að Oliver Twist, Davíð
Copperfield og Nikulás Nickelby
væru einkum við barna hæfi og
því voru þær sögur út gefnar mjög
styttar. Sú aðferð var bæði ill og
góð - reyndar voru þessar sögur
ágætar börnum og betri en flest
það sem nú í verkaskiptingunni
er sérhannað fyrir „markhópinn“
ungir lesendur.
Þið kannist væntanlega við
Jóladraum Scrooges gamla, hins
makalausa nirfils, sem hefur allt á
hornum sér á jólum, því þau
minna á sitthvað sem ekki er nyt-
samt og arðvænlegt, til dæmis
hvfld, góðvild, saklaust sukk,
leiki. Og til hans kemur vofa ann-
ars nirfils, sem fyrrum var félagi
hans í braskinu, og dregur á eftir
sér hlekki þunga „úr sjóðabók-
um, lyklum, hengilásum, höfuð-
bókum, skjölum og þungum
pyngj um. “ Vof a þessi er dæmd til
að ráfa um heiminn og harma ótal
glötuð tækifæri sem lífið gaf til að
bæta böl mannanna. Og hún boð-
ar komu þriggja anda, sem
bregða upp fyrir Scrooge mynd-
um af jólum hans fortíðar, sam-
tíðar - og kannski þeirrar fram-
tíðar, að nirfill einn er loks
dauður og það er góðu fólk gleði-
efni að vera laus við hann. Rís svo
Skröggur úr rekkju eftir þennan
þrískipta draum og er nýr maður
og stráir um sig velvild og góðum
verkum upp frá þessu.
Dickens var hvorki í þessu
ævintýri, né í þeim raunasögum
sem við lásum barnung, feiminn
við kraftaverk þau sem ráða far-
sælum málalokum. Og bæði
vegna þess, að farsæl málalok
hafa verið skelfilega misbrúkuð í
draumaverksmiðjum afþreying-
ariðnaðarins og svo vegna þess,
að raunsæir menn hafa litið mjög
hornauga þann „lífsflótta" sem
felst í því til dæmis að svíðingur
sér að sér skyndilega, skiptir um
ham, þá hafa menn haft til-
hneigingu til þess að draga úr
ágæti þessa ástsæla höfundar. En
satt best að segja - það er óþarfi
að vísa Dickens frá sér, þótt hann
getr dottið í lítt þolanlega væmni
og hafi áreiðanlega vanskilið
stéttarstríðið mikla. Einlægni
hans er mikil og sterk, samúð
hans svo rík með þeim snauðu og
útskúfuðu að það hlýtur jafnan
að vera nokkur heilsubót að
heilsa upp á hann í sögum hans.
Og vitanlega var hann ráðagóður
rithöfundur og sterk sú gáfa hans
að draga upp með fáum strikum
Helga Einarsdóttir
Þörf handbók
um plöntur
Hörður Kristinsson
Plöntuhandbókin
örn og Örlygur
1986
Nú er komin út langþráð
blómabók, bók með litljósmynd-
um af íslenskum blómaplöntum
og byrkningum.
Lengi máttu áhugamenn um ís-
lenskar jurtir bíða eftir góðri lit-
myndabók, og margir þóttust
hafa himin höndum tekið er bók
Ágústs H. Bjamasonar, íslensk
flóra kom út fýrir nokkmm ámm,
enda er það hin ágætasta hand-
bók og með afbragðs plöntu-
teikningum. En teikningar verða
auðvitað aldrei alveg eins og góð-
ar ljósmyndir, og þessi nýja
blómabok, Plöntuhandbóícin
eftir Hörð Kristinsson er ekki
síður tímamótaverk.
Efni bókar þessarar er íslenska
flóran, blómplöntur og byrkning-
ar. Þegar til á að taka að telja upp
kosti bókarinnar em þeir svo
margir og augljósir að ég veit
varla hvar ég á að byrja. En svo
ég taki þann kostinn fyrst og sem
mest er áberandi, eru það mynd-
irnar. í bókinni em 382 litmyndir
af 365 tegundum plantna og em
flestar myndimar góðar og marg-
ar alveg skínandi fallegar og ná-
kvæmar og góðar til greiningar.
Ég hef aðeins fundið örfáar und-
antekningar og get þeirra hér á
eftir.
Bókin byrjar á nákvæmri og
skýrri skrá yfír höfunda ljós-
mynda. í formála gerir höfundur
svo grein fyrir uppsetningu bók-
arinnar, vali á jurtum, vali á
jurtaheitum og notkun á heimild-
um, þ.á.m. áður útkomnum
bókum um flóru íslands. Hann
gerir grein fyrir því í stuttu máli
hvernig nota má bókina, og
hverjir séu kostir hennar, en
einnig hverjar takmarkanir henn-
ar séu.
Á eftir formála fylgja greini-
legar leiðbeiningar um notkun
bókarinnar og síðan orðskýring-
ar. Það eru skýringar á þeim
fræðiorðum sem notuð em við
jurtalýsingar og fylgja skýringar-
teikningar og orðalisti í stafrófs-
röð með tilvísunum til bls. tals
þar sem orðin em skýrð.
Greiningarlykill bókarinnar er
einfaldur og skýr, og fylgir listi
yfír þær tegundir sem geta lent í
fleiri en einum flokki, en aðal-
flokkun plantna er eftir blómalit.
Og þá er ótalinn stærsti kostur
bókarinnar, sem jafnframt er ný-
jung í íslenskri jurtabók, en það
er að hverri jurtamynd og lýsingu
fylgir lítið íslandskort sem sýnir
útbreiðslu plöntunnar.
Plöntuhandbókin er í hand-
hægu broti og plasthúðuð utan,
og mælikvarði með sentimetra-
máli aftan á henni. Pappír er fal-
legur og ekki hef ég rekist á
prentvillur inni í henni.
Nokkrar smá athugasemdir
eða aðfínnslur ætla ég þó að
koma með. Mér fínnst lýsandi
16 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN