Þjóðviljinn - 12.07.1987, Blaðsíða 14

Fegurð landsbyggðarinnar
Mikil þökk er okkur íslending-
um forsjóninni að hafa valið okk-
ur þetta land sem í raun er hin
metafýsíska orðabókarútskýring
þess orðs. ísland er algjört
„land“. Og það byggjum við,
eyþjóðin, sem talar minnsta mál í
heimi og hefur með sér þjóðfélag
sem er ekki annað en lítið smíð-
amódel af hinum stóru
sveinsstykkjum útí heimi, nokk-
uð sem gerir okkur svo sveigjan-
lega í hinum ýmsu hag- og
heilbrigðistilraunum.
En verði maður nú ein-
hverntíma á sinni íslensku ævi
snarlega leiður á þessari eilífu
módelsmíð samlanda sinna og því
lególandi sem kubbsleg höfuð-
borgin er, hefur forsjónin búið
svo í haginn að alltaf er okkur
mögulegur flóttinn til „landsins",
út á „land“. „Landið“ er okkar
eilífi sálusorgari, syndakvittari og
skriftafaðir. Það er, auk þess að
vera sjálft upphaf allrar okkar
ógæfu, ein stór endalaus „hugg-
un“, hverrar á náðir hafa leitað
flestöll okkar skáld og listamenn.
Veraldarvonsviknir hafa þeir
unnvörpum snúið baki við sam-
löndum sínum og snúið sér að
landinu einvörðungu og óskiptir.
Þeir flýja borgarskollann og fjöl-
miðlaskottuna og reisa sér orð-
HALLGRÍMUR HELGASON
MYNDLISTAMAÐUR
SKRIFAR
helda kastala úti fyrir borgar-
mörkunum. Það er því að öllu
þessu frágengnu skiljanlegt að
meirihluti íslenskrar listar fjalli
um fjöll og læki.
Og nú bregður maður sér sjálf-
ur í fótanudd feðranna og flytur
sig á milli langferðabifreiða
norður í land þar sem íshafsþok-
an og rás tvö eru einráðar. Rún-
aðir bílstjórafingur fá daglangt að
handlanga striga og liti á meðan
útlenskar úlfaldalestirnar bíða
með sína sveitó bakpoka og hár-
bönd á hinum ýmsu sjoppu-
hlöðum landsbyggðarinnar. Það
verður manni beinlínis erfitt að
beita ekki sínum snefilslega list-
amannshroka á þessi puttalöngu
Iopadýr og miðevrópsku fjalla-
minka sem á móti stara vinarlegir
á jakkaföt og frakka. En þeir eru
jú komnir til að leita hinnar stóru
„huggunar" líka og í raun ein-
beittari í þeirri ætlun sinni, snert-
ing þeirra er nánari en mín sem
aðeins er í gegnum bílrúðuna og
að lokum innan við stofuglugg-
ann með þorpssýn og allarhita-,
hljóð- og sjóngræjur í gangi. Þeg-
ar Dietrich rennir niður jöklatj-
aldinu sínu í kvöld munu kveða
honum kvöldbænir sínar í stóísk-
um dúett þau dögg og spói um
leið og urrar mig í svefninn ítal-
skur ísskápur. Það er því sem
margan hefur grunað að útlend-
ingar elska ísland meir en sjálfir
íslendingarnir sem ólumst upp á
meðal stofublómanna og notum
ekki ull í annað en einangrun
húsa.
En þó svo að ísland sé nú á
dögum aðeins séð með augum
farþegans og eyrum útvarpshlust-
andans er fegurð þess jöfn sem
fyrr og sísláandi. En þetta er, við
nánari umhugsun, sérstæð fegurð
og mjög „basic“ á berangri sín-
um. Því í raun er ekkert „á“ þessu
landi, það er alveg tómt, enda-
laust grjót og mosi. Fegurð ís-
lands felst í nekt þess og er því
etv. kynferðisleg í eðli sínu. Og
um þetta strjálbýla og kynferðis-
lega land dreifir sér kynþjóðin
sem er eins og sköpuð af því, með
sín löngu mannanöfn sem virðast
gerð til að ná á milli staða á með-
alstóru landakorti. Andlit þess-
ara nafna eru almenn og hrein, en
þó hálf sviplaus og tómleg rétt
eins og landslagið, það er ekkert í
þeim eða á þeim; hún er löng og
tilbreytingalaus leiðin frá nefi
útað eyrum, frá fossi og niður í
fjöru. Og sé útí neðri sálmana
farið umgangast menn þessa
„fegurð“ eins og landið. Þegar
þjóðin er nakin er hún alveg alls-
nakin á sinni beinhvítu húð og
hárlausum leggjum; efast ég um
að nokkur þjóð sé með öllu ber-
ari en við íslendingar. Rétt eins
og landið sjálft. Og þessa nekt
sína umgöngumst við eins og ver-
ið sé á útreið um héruð landsins.
Það eru vissir „staðir“ sem eru
viðurkenndir sem fallegir og
spennandi en á milli þeirra aðeins
mislangar og leiðinlegar leiðir.
íslendingar eyða ekki tímanum í
hægan og næman upphitunarbíl-
túr í rúminu. Þeir vilja „fá hana
strax“ eða „drífa sig austur fyrir
fjall“. Og þar er síðan hamast í
sundlaug og tívolí þar til menn
eru orðnir ánægðir með „túrinn".
En þegar ég, að loknum þess-
um mannfræðilega útúrdúr, er
þar kominn ferðalaginu að rútan
rennur niður í Skagafjörð er hins-
vegar ekki mikil kynmörk á
landinu að sjá. Skýin hanga í
pilsfaldi fjallanna og tillar grað-
hestanna lafa langir niður á milli
þúfnanna. Það er lafandi logn og
ekki einu sinni gredda í loftinu til
að stugga við óslegnum stráunum
á bökkum Hríseyjarkvíslar. En
bílstjórinn er lúmskur tenór og
hummar af sér póstpokana á
hlaðinu við Hótel Varmahlíð.
Farþegarnir eru húsmæður ann-
ars hvers bæjar við veginn útá
Krók og þegar „rútukálfurinn“
stoppar, koma hundar og
heimalningar á móti þeim upp
afleggjarann, en börnin eru ekki
eins fljót að hlaupa, sönglandi
hið frábæra lag Skriðjökla
„Mamma tekur slátur“. Hér er
landsbyggðin lifandi komin, hér
er hin sanna fegurð íslands. En
ekki sú impótenta öræfadýrkun
sem áðurnefndir útlendingar
stunda. Sé landið kexkaka er hið
bundna slitlag með strandlengju
þess súkkulaðihúðin sem maður
nagar eins og barn en skilur
óbyggðirnar eftir.
Einmitt þess vegna er Hofsós
eins og hugur manns með frysti-
húsin sín og félagsheimili, skráar-
götum og stórisum að óg-
leymdum hinum geómetrísku
göflum. Friedland stendur á
hverri bjöllu og jogging-galli
hangir við hvert hús. Á sviðinu í
Höfðaborg raða sér sautján pott-
ablóm en í salnum rýkur manni til
heiðurs af þremur fiskibollum á
diski og dúkuðu borði. Seinna
þegar íbúamir rýna í bláa stafi á
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
rúnuðum skermi verma eldrauðir
bræður þeirra skýjasettið yfir
Tindastól, en aðeins í nokkrar
mínútur, eins og í auglýsingahléi,
því akkúrat í þann mund er sólin
að setjast á bakvið Kaupfélagið.
Og einmitt þá er striginn orðinn
það strekktur að maður neyðist
til að byrja á nýjum stíl. Stíl sem
virðist harður, hundsa öll fram-
angreind áhrif. Ég býð góða nótt.
Hofsósi 3. júlí 1987
Hallgrímur Helgason
m BORGARSPÍTALINN ff|
Félagsráðgjafi
Félagsráðgjafi óskast við dagdeild geðdeildar
Borgarspítalans. Starfsreynsla æskileg. Upplýs-
ingar gefur Hulda Guðmundsdóttir yfirfélags-
ráðgjafi í síma 13744.
Umsóknum skal skilað til yfirlæknis geðdeildar
Borgarspítalans.
Lausar kennarastöður
Lausar eru enn nokkrar kennarastöður við
Grunnskóla Vopnafjarðar næstkomandi skólaár.
Meðal kennslugreina eru raungreinar, íþróttir og
almenn kennsla.
Húsnæðisfríðindi og flutningsstyrkur í boði.
Nánari upplýsingar veittar hjá skólastjóra í síma
97-3218 eða formanni skólanefndar í síma 97-
3275.
Skólanefnd.
] Fós fólk fjarc mer arfu Haf FéU 1 Fóstrur Ow trur og/eða annað uppeldismenntað starfs- óskast til starfa á dagvistarheimilum Hafnar- )ar. Upplýsingar um störfin veita forstöðu- m dagvistarheimila Hafnarfjarðar og dagvist- lltrúi í síma 53444 á Félagsmálastofnun narfjarðar. agsmálastjóri

1 Stat er la dag stof Félí r L- Forstöðumaður ba forstöðumanns á leikskólanum Arnarbergi ius til umsóknar. Upplýsingar um starfið veitir vistarfulltrúi í síma 53444 á Félagsmála- nun Hafnarfjarðar. igsmálastjóri