Þjóðviljinn - 12.07.1987, Blaðsíða 17

hressir
og kcrtr
Guðni Halldórsson, framkvœmda-
stjóri Landsmóts Ungmennafélags
íslands
„Mótsgestir eru þegar orðnir
margfalt fleiri en bæjarbúar:
Fólk hefur streymt hingað lát-
laust siðan mótið var sett. Það eru
miklu fleiri komnir en menn
bjuggust við á þessum tíma,“
sagði Guðni Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri Landsmóts Ung-
mennafélags Islands, í spjalli við
Sunnudagsblaðið í gær.
Það eru tvö ár síðan undirbún-
ingur mótsins hófst; keppendur
eru um tvöþúsund talsins og
kostnaður tíu milljónir. Húsvík-
ingar hafa keppst við að gera bæ-
inn sem allra fallegastan og að
auki varið einum þrjátíu
milljónum á þessu ári til upp-
byggingar fþróttamannvirkja.
Landsmótið er þannig ein stærsta
samkoma ársins og Húsavík er
um þessar mundir í brennidepli.
Guðni Halldórsson er nafn vik-
unnar að þessu sinni; sem persón-
ugervingur þessa glæsilega móts.
„Víkingaleikunum var að ljúka
og Bretinn Capes hafði sigur.
Þessir leikar hafa vakið gífurlega
athygli enda mjög skemmti-
legir.“
- Hvar var okkar maður, Jón
Páll?
„Hann var því miður meiddur
og gat ekki beitt sér sem skyldi.
Hann tók hinsvegar þátt til gam-
ans enda er maðurinn óhemju
vinsæll. Magnús Ver Magnússon
hljóp í skarð hans á síðustu
stundu og stóð sig afar vel, sigraði
m.a. í síðustu greininni, sem fólst
í því að draga 15 tonna bát niður
við höfnina.“
- Þetta voru Víkingaleikarnir.
Hvað er fleira til dundurs á lands-
mótinu?
„Það er nú eiginlega allt milli
himins og jarðar. íþrótta-
greinarnar sem keppt er í eru
þrjátíu. Þar fyrir utan eru tón-
leikar, böll og allskonar
skemmtiatriði."
- Hversu margir starfsmenn
eru á mótinu?
„Þeir eru nú hvorki meira né
minna en sex eða sjöhundruð.
Það er fólk sem annast keppnina;
sér um ræstingu, sölumennsku og
þess háttar. Störfin eru upp til
hópa unnin í sjálfboðavinnu.“
- Kostnaðurinn er tíu
milljónir, hvernig standið þið
straum af honum?
„Það er nú m.a. með verði á
aðgöngumiðum, þótt við
reyndum að stilla því mjög í hóf.
Þannig kostar ekki nema 1300
fyrir alla þrjá dagana og börn í
fylgd með foreldrum fá frítt. Svo
öflum við peninga með því að
selja öllu þessu fólki mat og ann-
að slíkt. Tónleikarnir eru líka
drjúgir. í fyrrakvöld var Bubbi
Morthens með konsert, í gær-
kvöldi Skriðjöklarnir og
Greifarnir og í dag erum við með
tvö böll og þrjár hljómsveitir."
- Hefur mótshaldið gengið vel
það sem af er?
„Já, mjög svo. Það hafa engin
meiriháttar óhöpp orðið, en
björgunarsveitir eru í viðbragðs-
stöðu, löggæslan hefur verið stór-
efld og heimamenn standa bak-
vaktir. En það hefur semsagt allt
verið í sómanum.“
- Er ekki gman að vera fram-
kvæmdastjóri í svona velheppn-
uðum gleðskap?
„Það er alltaf gaman þegar vel
gengur. En ég sé nú minnst af
þessu móti sjálfur. Ég vona að
landsmótsgestir njóti dagskrár-
innar betur en ég, því ég er alveg
á kafi í verkefnum.“
- En það er semsagt fjör á
Húsavík núna?
„Já, svo sannarlega og ég
merki ekki annað en að allir séu
almennt hressir og kátir." -hj.
LEIÐARI
Hœttan á kjamorkuslysi
Þjóðviljinn hefur undanfarna daga birt greina-
flokk eftir Vigfús Geirdal um slys sem hlotist
hafa af kjarnorkuvopnum, um kjarnorkubúnað á
hafinu umhverfis okkur og þann búnað sem fyrir
hendi er í herstöðinni á Keflavíkurflugvelli til að
taka á móti kjarnorkuvopnum og beita þeim.
í greinum Vigfúsar kemur meðal annars fram
að kjarnorkuvopn eru nú alls talin vera um 60
þúsund í heiminum, og afar fjölbreyttrar gerðar,
frá bombum sem gjöreyða víðlendum stórborg-
um til vígvallarvopna sem gætu rúmast í venju-
legri ferðatösku.
Af þessum 60 þúsund stykkjum af kjarnorku-
vopnum eru rúmlega 13 þúsund í umferð á eða í
heimshöfunum, og einn helsti vettvangur kjarn-
orkufleyja er á norðanverðu og austanverðu
Atlantshafi, hér í kringum okkur.
Talið er að á eða í hafsvæðinu fyrir norðan
ísland séu að staðaldri 20 til 40 sovéskir kjarn-
orkukafbátar auk fjölda herskipa og 7 til 10
bandarískir kjarnorkukafbátar. Sunnan við ís-
land, á austanverðu Atlantshafi og á Norðursjó
munu að staðaldri vera uppundir 17 sovéskir
kjarnorkukafbátar, 10 til 17 bandarískir kafbátar
og 3 til 5 kafbátar breskir og franskir auk ann-
arra fleyja úr flotum stórveldanna, kjarnorku-
væddra og hefðbundinna.
Vigfús rekur í greinum sínum fjölmörg dæmi
um kjarnorkuslys frá upphafi atómaldar, og
hann segir meðal annars frá því að í janúar á
þessu ári viðurkenndu talsmenn bandaríska
flotans að á síðustu tveimur áratugum hefur 630
sinnum skapast hættuástand eða orðið slys við
meðferð kjarnorkuvopna um borð.
Það má teijast mesta mildi að íslendingar
skuli hafa sloppið nokkurveginn við slíkar
hremmingar. Jafnvel minniháttar slys á íslands-
miðum gæti kippt undan þjóðinni fótunum efna-
hagslega til langs tíma. Sá möguleiki er raunar
fyrir hendi að vangá um borð í einhverju kjarn-
orkufleyjanna - jafnvel mannleg mistök eins
starfsmanns - gæti sett endapunkt aftan við
íslandssöguna.
Vigfús rekur einnig að hérlendis hafa á síð-
ustu árum orðið þeir viðburðir í herstöðinni sem
sýna að oft skellur hurð nærri hælum. Fyrir um
fjórum árum munaði hársbreidd að kafbáta-
leitarvél af Orion-gerð, sem hafði farið útaf
áætlaðri leið, lenti í árekstri við farþegaþotu frá
Arnarflugi. Orion-vélarnar eru búnar til að bera
kjarnorkuvopn, og enginn veit hvort slík vopn er
að finna í hverri vél á hverjum tíma. Fyrir tveimur
árum voru björgunarsveitir kallaðar í ofboði
suður á Völl vegna herflugvélar í nauðum, og
lenti þá biluð Orion-vél. Viðhlítandi skýringar á
þessum atvikum hafa aldrei verið gefnar, segir
Vigfús.
Hér eru engar mælingar gerðar á geislavirkni
í sjó, og engar tilraunir verið gerðar til að meta
líkur á kjarnorkuslysi á sjó í námunda við landið,
engar áætlanir til um hvernig bregðast skyldi við
slíku atviki.
Ljóst er að íslendingar hafa ekki einir og sjálfir
bolmagn til að breyta þeim aðstæðum sem hafa
komið okkur á hættusvæði kjarnorkuslysa, að
ekki sé minnst á kjarnorkuhernað. Hinsvegar
geta íslendingar, bæði af sjálfum sér og í sam-
vinnu við aðrar þjóðir, dregið úr hættunni á að
land og haf verði vettvangur ógnaratburða eins-
og þeirra sem lýst er í greinum Vigfúsar.
Á síðustu misserum hefur okkur opnast ein
leið til þess arna, og hún felst í einarðri sam-
vinnu við granna okkar á Norðurlöndum um að
stofna í þessum heimshluta svæði þar sem
reynt yrði af fremsta megni að tryggja að kjarn-
orkuvopn komi hvergi við sögu. Með pólitískum
yfirlýsingum, með samningum við kjarnorku-
veldin og ekki síst með öflugu eftirliti, sem
tryggði að upplýsingar einsog þær sem finna
má í greinum Vigfúsar berist norrænum yfir-
völdum og almenningi rakleiðis og refjalaust.
Það er sorglegt að við þessar aðstæður skuli
setjast að völdum í Reykjavík ríkisstjórn sem
samkvæmt stefnuyfirlýsingu ætlar sér síður en
svo að taka frumkvæði í þessum málum, - ríkis-
stjórn sem segist í málefnasamningi sínum ætla
að fylgja sömu stefnu og síðasta stjórn gagnvart
norrænni samvinnu um kjarnorkuvopnalaust
svæði, það er að standa þvert í vegi. Það hefur
áður verið bent á að þessi afstaða er óskiljanleg
útfrá íslenskum hagsmunum einum saman, og
flestir vita að hér eru rekin erindi annarrar ríkis-
stjórnar, þeirrar í Washington, sem hvað eftir
annað hefur gefið í skyn að hún liti norræna
samvinnu í þessum efnum óhýru auga.
En þrátt fyrir málefnasamninginn verður því
að óreyndu ekki trúað að hinn nýbakaði utan-
ríkisráðherra láti sér lynda að lúta skipunum frá
Pentagon um þessi mál, og það er rétt að minna
Steingrím Hermannsson á það í upphafi ferils
síns í stórhýsinu við Hlemmtorg að skoðana-
bræður hans í Framsóknarflokkum Noregs,
Svíþjóðar, Finnlands og Danmerkur hafa haft
allt aðra stefnu í þessum efni en þeir Matthías Á.
Mathiesen og Caspar Weinberger. Að ekki sé
minnst á meirihluta íslensku þjóðarinnar.
-m
Sunnudagur 12. júli 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17