Þjóðviljinn - 23.10.1987, Blaðsíða 9

• ■■ ■ '
^•■■■■- •■. •
Siiiliiíi
- v
■
c
■ -J
....................................
v ■■■■■ ;■• .■■ •••■■.
öiSSsaspi
r\ V \'J .«■!* 1.1. ***Wrt»
■
■
’ ■■■■ •■■•■

Föstudagur 23. október 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9
We UTeN ons
A-50CIAAL ^ELE'D
KRUI5EN
HEIMURINN
___■_______•£
Kjörþeirra verst
settu eru skert.
Fjárfestingar-
peningarnir leka
til Ameríku
segir einn ráðherrann: „Við sætt-
um okkur ekki við að nokkur
maður andæfi okkar andfélags-
legu stefnu“.
Ný stettaskipting
Fátækt er staðreynd í Hol-
landi, en hún er betur falin og
minna um hana talað en í ýmsum
þeim ríkjum öðrum sem kennd
hafa verið við velferð. í Hollandi
eiga menn að vera „keurig“ og
„aardig", láta sem ekkert sé og
kvarta ekki. Hinir fátæku er tvíst-
raðir og vanmáttugir - það er eitt
einkenni fjöldaatvinnuleysis nú-
tímans að það hefur ekki þau
áhrif sem atvinnuleysi hafði á
fjórða áratug aldarinnar: að efla
fólk til róttækni. Ekki enn að
minnsta kosti.
Holland er athyglisvert dæmi
um þá nýju stéttaskiptingu sem
hefur verið að þróast í mörgum
grónum iðnríkjum. Ofan á hefð-
bundna skiptingu í atvinnurek-
endur og launamenn kemur
skipting í það launafólk sem hef-
ur tiltölulega trygga atvinnu og
tekjur og svo þá (10-20%) sem
búa einatt við langvarandi
atvinnuleysi eða mikið öryggis-
leysi um afkomu sína. Og ver-
klýðsflokkar hafa til þess ekki
kunnað svör sem duga við þessari
þróun - þvert á móti hefur hún
heldur grafið undan því sem eftir
var af samstöðu um kjarastefnu
innan þeirra.
Sú athygli sem menn beina að
fátækt í því ríka Hollandi minnir
og á það, að hægrisveiflan og sá
árangur sem hægristjórnir sýna í
hagskýrslum, hafa ekki leyst nein
vandamál til frambúðar. Þvert á
móti: það dregur sundur með ein-
stökum hópum og stéttum, þeir
ríku leyfa sér meiri munað, þeir
snauðari velta lengur fyrir sér
hverjum eyri. Það er því ekki
nema von, að lífsreyndir vinstri-
menn eins og Michael Harring-
ton (höfundur þekktrar bókar
um fátækt í Bandaríkjunum) spái
því, að innan skamms muni hrifn-
ing kjósenda af foringjum eins og
Reagan, Thatcher (og Lubbers)
víkja fyrir nýrri eftirspurn eftir
vinstrihugmyndum vinstrilausn-
um. Og þá skiptir miklu að
vinstriföflin séu tilbúin með sín
svör nýtileg - ekki aðeins um fé-
lagsmálastefnu heldur og um
efnahagspólitík.
AB tók saman.
Milljónir á hverjum laugardegi. Upplýsingasími: 685111
Við látum engan komast upp með að andæfa andfélagslegri stefnu okkar, segir
einn af ráðherrum stjórnar Lubbers við borgarstjórnir helstu borga Hollands á
skopmynd þessari.
Holland:
íhaldsstjóm
Sjálft lýðræðið er í hættu þegar
engu eru líkara en stjórnmála-
menn beinlínis vinni að framsókn
fátæktar. Þegar mcira en tíundi
hver Hollendingur er dæmdur úr
leik, vegna þess að þetta fólk hef-
ur blátt áfram ekki efni á að vera
áskrifandi að blaði, eiga sjónvarp
eða nota síma, þá er þetta tilræði
við undirstöður lýðræðis í Hol-
landi.
Svo mælti R. van Kessel frá
Háskólanum í Utrecht á ráð-
stefnu um fátækt í því ríka landi
Hollandi sem haldin var nýlega á
vegum kirkna landsins. Aðrir
tóku í sama streng. Til dæmis séra
Ab Harrewijn, sem sagði að líf
þeirra sem nytu félagslegrar að-
stoðar sé að verða æ dapurlegra
og fábreytilegra, þeir hafi ekki
nema fyrir brýnustu nauðþurft-
um í mat og drykk og félagsleg
einangrun þeirra verði æ ramm-
ari.
Tæpar tvær
miljónir manna
Fyrir nokkru lagði hin borgara-
lega stjórn sem nú situr (CDA.
Kristilegir demókratar og WD,
Frjálslyndir) fram fjáríagafrum-
varp sem hefur sætt harðri
gagnrýni í fjölmiðlum og svo
náttúrlega af hálfu stjórnarand-
stöðunnar, en kjarni hennar er
Verkamannaflokkurinn, PvdA.
Samkvæmt fjárlagafrumvarpi
þessu á að skera niður ýmsa liði
opinberra útgjalda um tvö - tíu
prósent. Þetta hefur ekki síst það
í för með sér, að þeir sem njóta
félagslegrar aðstoðar af ýmsu
tagi, munu nú hafa úr minnu að
spila. Að sjálfsögðu deila menn
svo um það hve mikil sú skerðing
er og til hve margra hún muni ná.
Hve margir eru þeir sem fá-
tækir kallast í því ríka Hollandi?
Hagstofan segir að þeir sem
nefndir eru „ekta lágmarkstekju-
hópar“ séu alls 1,8 miljónir, ein-
stæðingar, einstæðir foreldrar,
fátækar fjölskyldur, alls um 800
þúsund heimili. Þess er að geta að

íbúar Hollands eru nú um
fimmtán miljónir.
Enn mun það versna
Van der Zee, ritari hollenska
kirkjuráðsins, lét svo ummælt á
þeirri ráðstefnu sem fyrr var
nefnd, að sú ríkisstjórn undir for-
ystu Ruud Luibbers sem nú situr,
beri þunga ábyrgð á vaxandi fá-
tækt í Hollandi. Hann og margir
aðrir fjölyrða mjög um að bilið
milli ríkra og fátækra fari ört
breikkandi og ef að stjórnin haldi
áfram með þá stefnu sína sem
markaðshyggjumenn kalia einatt
„enga vitleysu“ þá hljóti ástandið
að halda áfram að versna. En
þótt kirkjur og líknarfélög og
hagsmunasamtök komi saman á
ráðstefnu til að vekja athygli á
dapurlegu hlutskipti 10-15 %
þjóðarinnar, er næsta ólfklegt að
stjórn Lubbers hviki hið minnsta
frá þeirri stefnu sem hún hefur
tekið.
Hjá henni er sem fyrr efst á
baugi að styrkja „atvinnulífið“ og
skera niður útgjöld ríkisins.
Fyrir nokkrum dögum mátti
lesa í öllum helstu blöðum lands-
ins auglýsingu frá mörg hundruð
sérskólum, stofnana á vegum ein-
stakra bæjarfélaga og hjálpar-
stofnana í héruðum sem nú eiga
það yfir höfði að verða lagðar
niður. Hvað sem líður fyrri lof-
orðum ríkisstjórnarinnar lítur allt
út fyrir það að fjárveitingar til
sérkennslu, kennslu fatlaðra og
annarra „minnihlutahópa" sem
svo eru kallaðir verði skornar
niður í algjört lágmark ef ekki
afnumdar með öllu.
Um leið heldur áfram niður-
skurðarstefna sem bitnaði fyrst á
háskólum og öðrum æðri
menntastofnunum og hefur nú
verið að seilast til flestra geira
menntakerfisins
Viðreisnin
sem hvarf
Andstæðingar stjórnar Lubb-
ers tala einnig um þá „menning-
arlegu fátækt“ sem niðurskurðar-
Amsterdam - séð frá lakari hliðinni.
stefnan dregur á eftir sér. Það eru
ekki aðeins atvinnuleysingjar og
„sveitarlimir" sem verða fyrir
barðinu á henni (þeir fá nú um
1000 gyllini á mánuði eða tæplega
20 þús. krónur), heldur einnig
aðrir „minnihlutar“. Stjórnin
hafði svo, eins og hægri stjórnum
er títt, boðað það fagnaðarerindi,
að það þyrfti að losa um veru-
legar fjárhæðir til þess að
auðvelda fyrirtækjum að fjár-
festa og þar með draga úr
atvinnuleysi. En þetta hefur ekki
gengið eftir. Miljónirnar sem
„sparast“ hafa í samneyslunni
virðast ekki hafa farið til að
hressa við hollenskt efnahagslíf
og skapa ný störf, heldur hafa
þær að dómi gagnrýnenda farið í
fjárfestingar í Bandaríkjunum og
annarsstaðar erlendis. Og munu
þeir peningar seint koma að
gagni fyrir hollenska alþýðu.
Borgarstjórnir
gegn stjórninni
Á þeirri fátæktarráðstefnu
kirknanna sem haldin var í Am-
sterdam og fyrr var nefnd var
borin fram krafan um það að „nú
verða stjórnmálamenn að taka
fátæktina alvarlega.“ Reyndar
hafði það gerst áður en ráðstefn-
an hófst að borgarráð í Amster-
dam, Haag, Utrecht og Rotter-
dam höfðu haft frumkvæði fyrir
ýmsum öðrum borgarstjórnum í
stærri bæjum um að lýsa sig
reiðubúna til að bæta það upp af
eigin rammleik sem ríkisstjórnin
hafði skorið niður af kaupgetu
þeirra sem verst eru settir.
Lagt var til að borgarsjóðir
tækju þessar byrðar á sig - en
þess er að geta að hvergi eru at-
vinnuleysingjar fleiri en í þeim
fjórum borgum sem áðan voru
nefndar.
Ríkisstjórnin var ekki sein til
svars: þetta, sagði hún, kemur
ekki til mála. Staðbundin pólitfk
má ekki trufla þá stefnu sem á að
gilda fyrir allt ríkið. Blaðið De
Volkskrant birti skopmynd sem
lýsir þessum ágreiningi vel, þar
Fátækt
fer vaxandi
undir