Þjóðviljinn - 08.12.1987, Side 3

Nauteyrarhreppur
FBÉTTIR
Skattabreytingarnar
Afjórhjólum
til rjúpna
Ástþór Ágústsson odd-
viti: Þekktir reykvískir at-
hafnamenn staðnir að
náttúruspjöllum. Aðal-
lega í Langadal og á
Þorskafjarðarheiði. Um-
ferð fjórhjóla stranglega
bönnuð íNauteyrar-
hreppi
„Það er ekki langt síðan að við
stóðum þekkta reykvíska at-
hafnamenn að því að fara hér um
allt á fjórhjólum til rjúpnaveiða.
Þeir voru aðallega í Langadal og á
Þorskafjarðarheiði og spændu
þar upp jarðveginn og ollu um-
talsverðu tjóni,“ segir ÁstþórÁg-
ústsson, oddviti og bóndi í Múla í
Nauteyrarhreppi í samtali við
Þjóðviljann í gær.
Að sögn Astþórs hefur lítið
sem ekkert borið á þessum veiði-
mönnum síðan í byggð, en hann
vildi ekki taka fyrir þann mögu-
leika að þessi leikur væri iðkaður
upp á háheiðinni þar sem bændur
verða ekki varir við þá. Sagði
Ástþór þessa umgengni vera fyrir
neðan allar hellur og með öllu
óskiljanlega. En meðferð fjór-
hjóla er stranglega bönnuð í
hreppnum. Þá hafa bændur einn-
ig staðið rjúpnaveiðimenn að því
að skjóta á allt kvikt á landar-
eignum þeirra í óþökk bænda.
„Það er eins og menn haldi að
þeir geti komist upp með allan
fjandann um leið og þeir eru
komnir út fyrir borgarmörk
Reykjavíkur," sagði Ástþór Ág-
ústsson oddviti.
Að sögn Jónasar Eyjólfssonar
yfirlögregluþjóns á ísafirði hefur
lögreglunni þar borist nokkrar
kvartanir frá bændum úr innan-
verðu ísafjarðardjúpi vegna nátt-
úruskemmda af völdum fjór-
hjóla. grh
Kristín Halldórsdóttir
Áfall fyrir
heimilin
„Söluskattsbreytingin kemur í
sjálfu sér ekki á óvart. Það var
búið að boða að söluskattsstofn-
inn yrði breiðari. Kvennalistinn
hefur mótmælt þessu, sérstaklega
matarskattinum, og mun gera svo
við afgreiðslu þessa máls á Al-
þingi nú,“ sagði Kristín Halldórs-
dóttir um breytingar á tekjuöflun
ríkissjóðs.
Kristín sagði að það blasti við
að þetta yrði áfall fyrir afkomu
heimilanna, þegar brýnustu
nauðsynjar hækkuðu eins mikið
og gert er ráð fyrir. Söluskatts-
prósentan verður 25% og virðis-
aukaskatturinn er boðaður árið
1989 upp á 22%. „Þessi gífurlega
háa prósenta er ekki í samræmi
við það sem sagt hefur verið, því
það hefur verið boðað að
breikkun söluskattsstofnsins
myndi lækka álagningarprósent-
una.“
Þá sagði Kristín augljóst á
þessum tillögum hvaða þrýsti-
hópar það eru sem tekið er mark
á því söluskattur á þjónustu er
mun lægri en á matvæli og aðrar
vörur, eða 12%. „Það sýnir að
lögfræðingar og verkfræðingar
eru sterkari þrýstihópur en þeir
sem þurfa að gjalda fyrir matar-
skattinn."
Kristín taldi fróðlegt að skoða
lista yfir þær vörur sem eiga að
hækka, einsog fisk, grænmeti og
brauð og bera saman við þær
vörur sem lækka. „Manni verður
hugsað til manneldistefnunnar
Nauðsynjavömr hækka
munaður lækkar
Fiskur, egg, nýttgrœnmeti og ávextir hœkka um25%. Hnífapörlækka
um 50%, varalitir lœkka um 47%
Viðbrögð við matarskattinum
Breytingar á vöruverði vegna
söluskatts-, tollalaga- og
vörugjaldsbreytinga eru mjög
mismunandi. T.d. munu hnífap-
ör lækka um 50% og varalitir um
47% en fiskur, egg og nýtt græn-
meti og ávextir mun hækka allt að
25%.
Það eru matvæli og sum hei-
milistæki sem hækka í verði.
Hefðbundnar landbúnaðarafurð-
ir eiga að standa í stað með
auknum niðurgreiðslum en fisk-
ur, egg um 25%, nýtt grænmeti
og nýir ávextir um 15-25%.
Nautakjöt hækkar um 10-15%,
ostar einnig um 15-20%, brauð
um 13%, alifugla- og svínakjöt
um 5-10%, sykur um 13%, og
kaffi 2-3%.
Gosdrykkir verða á óbreyttu
verði, þurrkaðir- og niðursoðnir
ávextir og krydd mun lækka um
35% Fryst og niðursoðið græn-
meti um 15%, haframjöl og
heilhveiti um 9%.
Saumavélar og kæliskápar
hækka mest af heimilistækjum,
eða um 16% og þvottavélar
hækka um 15%. Oll önnur hei-
milistæki lækka, hljómflutnings-
tæki um 15%, sjónvörp og mynd-
bönd um 11%, þurrkarar og
frystikistur um 5%.
Þá lækka hreinlætisvörur,
tannburstar um 45%, tannkrem
og sjampó um 25% en sápur og
þvottaefni standa í stað. Snyrti-
vöru lækka mjög mikið, varalitir
lækka um 10-40%, bifreiðavar-
ahlutir og hjólbarðar lækka um
20%.
Þá lækka ýmsar bygginga-
vörur, hreinlætistæki um 45%,
um 47%, ilmvötn og rakspírar
um 45%.
Búsáhöld lækka einnig veru-
lega, hnífapör um 50% og borð-
búnaður um 40%, íþróttavöru
blöndunartæki og raflagnavörur
um 3=%, gólfteppi og dúkar um
20% og steypustyrktarjárn um
5%.
-Sáf
sem talað er um fjálglega á hátíð-
legum stundum. Þessar breyting-
ar verða varla til þess að hjálpa
fólki við að stunda heilbrigt líf-
erni.“
Að lokum sagðist hún hafa
áhuga á að vita hvort fjölskyldu-
nefnd forsætisráðherra hafi fjall-
að um þessar tillögur og hvernig
þær muni koma niður á fjöl-
skyldum í landinu.
-Sáf
Kristján Thorlacíus
Auknar álögur
- Það er augljóst að með
ákvörðunum um tollbreytingar
og vöruverð, er rUdsstjórnin að
þyngja verulega álögur á þá sem
eru verst settir, sagði Kristján
Thorlacius, formaður Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja, um
fyrirhugaðar verð- og tolla-
breytingar, sem gildi taka i upp-
hafi nýs árs og leiða til verðhækk-
ana á ýmsri matvöru.
Kristján sagði að svo virtist
sem ríkisstjórnin hefði það að
meginmarkmiði með verklagi
sínu að auka álögur á láglauna-
fólk, en lyfta undir þá betur settu,
sem berlega sæist á því að ýmsar
tegundir matvæla stórhækka.
- Þrátt fyrir boðaða tolla- og
verðlækkun á ýmsum vöruflokk-
um, hefur launafólk enga trygg-
ingu fyrir því að þess sjái stað í
verðlagi verslananna.
Ekki er hægt að merkja að
verðlag verslana hafi lækkað,
þrátt fyrir að gengi hafi verið
haldið stöðugu síðustu misserin.
Það er sama hversu menn lofa
frjálsa samkeppni, hún kemur
fram í flestu öðru en lækkuðu
vöruverði. Verði samkeppnin of
mikil, koma menn sér saman um
verðlagið, eins og eggjaframleið-
endur á dögunum, sagði Krist-
ján.
-rk
Þröstur Ólafsson
Láglaunafolk
litlu bættara
- Launafólki er augljóslega
ætlað að neyta frekar feitmetis og
skera niður neyslu á ýmsum þeim
matvörutegundum, scm fólk hef-
ur neytt í æ rikara mæli á undan-
förnum árum, fiski, ávöxtum,
grænmeti og brauði, sagði
Þröstur Ólafsson framkvæmda-
stjóri Dagsbrúnar, um fyrirhug-
aðar breytingar á vöruverði frá
og með næstu áramótum.
- í sjálfu sér er jákvætt að
stjórnvöld freisti þess að endur-
reisa tekjuöflunarkerfi ríkis-
sjóðs, sem er forsenda þess að
unnt sé að standa undir sam-
neyslunni. Hitt er annað mál og
umdeilanlegra, hvaða leiðir eru
farnar til þessa. Það er greinilegt
að þær verðlagsbreytingar sem
boðaðar eru, leiða til skatta-
hækkunar og koma þeim tekju-
lægri í koll, sagði Þröstur.
- Ýmsir neysluliðir sem ekki
falla undir daglegra neysiu lækka
umtalsvert á meðan matvæli, að
dilkakjöti og mjólkurvöru unda-
nskilinni, hækka. Slíkar verðb-
reytingar koma fyrst og fremst
þeim tekjuhærri til góða - ekki
láglaunafólki, sagði Þröstur. Sér
þætti sýnt að Jón Baldvin, fjár-
málaráðherra, hefði verið
beygður af haghsmunagæslu-
mönnum landbúnaðarins í ríkis-
stjórninni.
- Ég óttast að verðlækkanirnar
skili sér ekki sem skyldi til
neytenda. Af fenginni reynslu
virðist vera mun erfiðara að
lækka vöruna en hækka hana.
Verðlækkanir hafa einfaldlega
skilað sér mun ver til neytenda en
hækkanirnar, sagði Þröstur, enda
væri engin trygging fyrir því að
kaupmenn ykju ekki álagningu,
sem næmi verðlækkun einstakra
vörutegunda.
-rk
Steingrímur J. Sigfússon
Yfirgengileg
vinnubrögð
- Það sem mér finnst dæma-
lausast í þessu öllu saman eru
vinnubrögð stjórnvalda. Hér er
um slíkar stórbreytingar að ræða
á öllu tekjuöflunarkerfi ríkissjóðs
að það er yfirgengilegt að ætla að
keyra þetta allt í gegnum Alþingi
á engum tíma, sagði Steingrímur
J. Sigfússon formaður þingflokks
Alþýðubandalagsins.
- Þessi 25% söluskattur á allar
helstu matvörur gefur ríkissjóði
um 5.750 milljónir í tekjur á
næsta ári en niðurgreiðslur eru
einungis um 1300 miljónir þannig
að eftir sitja af matarskattinum í
ríkissjóði nær 4.5 miljarðar. Það
er alveg ljóst að þetta mun koma
illa við fólk, sérstakiega þá tekju-
lægstu sem þurfa að eyða
stærstum hluta tekna sinna í mat-
arkaup. Það er verið að gera mat
að munaðarvöru, sagði
Steingrímur.
Þá benti Steingrímur á, að til
viðbótar þessum álögum þá mun
tekjuskattsbyrgðin í nýja stað-
greiðslukerfinu verða trúlega um
25% hærri en hún var á sl. ári, og
skattbyrgðin aukast um 1 milj-
arð.
- Þessi aukna skattbyrði kem-
ur harðast niður á fólki með miðl-
ungstekjur, en síður á þeim lægst-
launuðu og þeim hæstlaunuðu. Á
sama tíma og þessum álögum er
dembt yfir almenning þá sjást
ekki á borði ríkisstjórnarinnar til-
lögur um skatta á verslun og
atvinnurekstur. -Ig.
Þriðjudagur 8. desember 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3