Þjóðviljinn - 08.12.1987, Qupperneq 4

LEtÐARI
BYGGÐAKVÓTI
Um fátt hefur meira veriö rætt aö undanförnu
viö sjávarsíðuna en þaö hvort og þá hvernig ætti
aö setja reglur um nýtingu fiskimiöanna.
Reyndar hefur umræöan síöur en svo verið
bundin við þær starfsstéttir einar er sækja hrá-
efnið fyrir undirstööuatvinnugrein okkar né þá
er afla síns lifibrauðs við að vinna útflutnings-
vörur úr þessu hráefni. Stefnumörkun í fisk-
veiðimálum hefur þokast inn í þær kaffistofuum-
ræöur sem oftar en ekki eru undirlagöar af
vangaveltum um málefni á borö við vídd buxna-
skálma og inn á þau heimili þar sem enginn
heimilismanna hefur nokkurn tíma handleikiö
fisk ööru vísi en sem soðningu á matardiski.
Þjóðin veit að stefnumörkun í fiskveiðum snertir
alla íslendinga.
Umræðan hefur mjög snúist um þaö hvort
miða á veiðar við aflahámark á skip eða hvort
takmarka eigi sóknardaga, þ.e.a.s. hvort nota
eigi kvótakerfi eða skrapdagakerfi. Því er ekki
að leyna að umræða eftir þessum línum er orðin
nokkuð stöðnuð og skoðanir manna virðast
frekar hafa helgast af búsetu en lífssýn eða
afstöðu til grundvallarspurninga í pólitík.
Einhuga Alþýðubandalag hefur nú lagt fram
stefnu sína í fiskveiðimálum. Þar er sleginn sá
tónn að fiskurinn í sjónum sé sameign allra
landsmanna og því þurfi að nytja fiskistofna
með hagsmuni heildarinnar fyrir augum. Þeirri
skoðun er hafnað að hagsmunir heildarinnar
séu best tryggðir með því að eigendur fiskiskipa
geti upp á sitt eindæmi ráðstafað réttinum til
fiskveiða. Vitað er að verð á fiskiskipum getur
meira en tvöfaldast ef þeim fylgir kvóti. En við
skipasölu hafa íbúar sumra byggðarlaga vakn-
að upp við þann vonda draum að rétturinn til að
ná í lífsbjörgina úr sjónum hefur horfið með
skipunum.
Hin nýja stefna Alþýðubandalagsins byggir
m.a. á því að upp sé tekinn svokallaður byggða-
kvóti. Þriðjungi af veiðiheimildum er úthlutað á
skip og sá kvóti fylgir því ef það skiptir um
eigendur og fer í annað byggðarlag. En tveir
þriðjungar af veiðiheimildum eru bundnir við-
komandi byggðarlagi þótt þeim sé deilt þar milli
skipa. Þessi hluti kvóta verður eftir í viðkomandi
byggðarlagi þótt skip sé selt burt.
Með þessum hætti er komið í veg fyrir stór-
kostleg slys í atvinnumálum þeirra byggðarlaga
sem eru veik fyrir sveiflum í útgerðarmálum.
Undirstrikað er á skýran og áhrifaríkan hátt að
heimild til fiskveiða er síður en svo einkaeign
útgerðarmanna. Það að útiloka íbúa í sjávar-
þorpi frá að róa til fiskjar er að sjálfsögðu það
viðamikið mál að ekki er unnt að láta það ráðast
af því hvort einhver útgerðaraðili sér peninga-
legum hagsmunum sínum best borgið með að
að selja skip sitt og fá fyrir það margfalt verð af
því að rétturinn til veiða fylgir skipinu.
í nýrri fiskveiðistefnu Alþýðubandalagsins er
lögð á það þung áhersla að komið verði í veg
fyrir lokaða miðstýringu og þess er krafist að
kerfið verði opið og sveigjanlegt. í núverandi
kerfi er gífurlega miklum völdum hlaðið á sjávar-
útvegsráðuneytið og ráðherra er gefið úrskurð-
arvald í fjölmörgum málum. Slíkt fyrirkomulag er
í andstöðu við stjórnmálalegar hefðir okkar og
því er löngu orðið tímabært að koma þar á ann-
arri skipan. í því sambandi skiptir mestu að lög
séu einföld og skýr þannig að þegnarnir finni að
gagnvart þeim standi allir jafnir.
Alþýðubandalagsmenn hafa bent á að hin
nýja stefna, sem þeir hafa markað í málefnum
fiskveiða, muni eiga hljómgrunn langt út fyrir
þeirra raðir. Ekki er ólíklegt að fjölmargir þing-
menn, hvar í flokki sem þeir standa, telji
byggðakvóta vera mál sem þarf að gaumgæfa.
Sjávarútvegsráherra hefur lagt fram frumvarp
ríkisstjórnarinnar um stjórnun fiskveiða. Þing-
menn Alþýðubandalagsins leggja til að á því
verði gerðar veigamiklar breytingar. Þar vegur
þyngst tillaga um að tveir þriðjungar kvóta verði
bundnir byggðarlögum. Þótt tíminn sé naumur
og fólk önnum kafið mun verða fylgst með því
hver er afstaða einstakara þingmanna til hug-
mynda um byggðakvóta.
.V.V.

■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■ CI^ADin
^-^■■■■■■■■■-■-■•■■■■■■■■V- vlVvKlw
•■■v
.■■■■■■
I ■ ■ ■ b
■ ■ ■ ■ ■
I ■ ■

Þingeyingar og
auskúD?” Hamlets
^Baldur Hermannsson:’
"irnikiö mál sem
jdráttum um
geyinga j
og haus*
Hamlet
aö hafa
„Þingeyingar unnu og •
því verður ekki breytt” -
....-MU VllldUOt. &
■ ■
■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
V.V.V.^V.V^ViViV.1.
• I
m m m
KUPPTOG
Mistök hjá RÚV
Heiðvirðasta og hlutlausasta
fjölmiðlafyrirtæki þjóðarinnar,
Ríkisútvarpið, verður fyrir ýms-
um kárínum þessa dagana, eink-
um í tengslum við fornar sögur
sem starfsmenn þess hafa ekki
umgengist af nægilegri virðingu,
- og stundum byggt á afar vafa-
sömum heimildum. Vegna þess-
arar vangár í Efstaleiti og við
Suðurlandsbraut þurfa virðuleg
dagblöð að leggja opnu eftir
opnu í leiðréttingar, bollalegg-
ingar og opinbera yfirbót þeirra
sem nærri hafa komið, og uppá-
komur í fjölmiðlum fyrirtækisins
hafa orðið til þess að við liggur
borgarastyrjöld í grónum velm-
ektarhéruðum.
Höfuðskömm
Eitt alvarlegasta tilvik af þessu
tæi hjá Ríkisútvarpinu síðustu
vikurnar er auðvitað hið mein-
lega hauskúpumál sem upp er
komið fyrir tilverknað innlendrar
dagskrárgerðardeildar á Sjón-
varpinu.
í þætti sem gerður var til að
útkljá gamalt deilumál um gáfn-
afar á Norðurlandi var nefnilega
spurt um það á hverju Hamlet
Danaprins hafi haldið þegar hann
mælti hin frægu orð um að vera
eða ekki vera. Eyfirðingar sátu
gneyptir og þögðu en Þingeying-
ar töldu að prinsinn hefði haft
höfuðkúpu í höndunum. Þetta
svar var tekið gott og gilt, og þeg-
ar upp var staðið kom í ljós að hér
skildi kúpan milli feigs og ófeigs.
Þingeyingar voru úrskurðaðir
meiri gáfumenn en nágrannarnir
vegna hauskúpu Hamlets.
Vafasamar heimildir
Síðan hefur verið vakin á því
athygli að þessi mál eru blandnari
en svo að við verði unað. í ljós
kom að starfsmenn Ríkisútvarps-
ins höfðu rangtúlkað heimildar-
mann sinn um gerðir og háttalag
Hamlets prins. Vilhjálmur Shak-
espeare segir nefnilega í ritum
sínum að Hamlet hafi haldið á
hauskúpu við allt annað tækifæri,
og getur þess alls ekki á hverju
prinsinn hélt þegar hann var eða
ekki var.
Þessutan hljóta menn að setja
stórt spurningarmerki við þá
heimildanotkun Sjónvarpsins að
treysta einhverjum Englendingi
frá sextándu öld um það hvað
danskt kóngafólk hefur í höndun-
um þegar það talar.
Fleira en eitt svar
Forvígismaður Sjónvarpsins í
þessu alvarlega máli hefur gefið
vægast sagt loðin svör við knýj-
andi spurningum um rétt skil á
staðreyndum. Þegar Víkurblaðið
á Húsavík leitar til Baldurs Her-
mannssonar í nóvemberlok
vegna þess arna segir hann
„eitthvað á þá leið að við ýmsum
spurningum væri hægt að gefa
fleira en eitt svar og í þessu tilfelli
hefði hann metið þetta
fullnægjandi svar. Það væri al-
gengt að einræðan væri tengd
þessari hauskúpu. Hamlet birtist
t.d. oft á myndum með hauskúp-
una og væri þá látinn fara með „to
be or not to be“ ræðuna góðu.
Hann (Baldur, ekki Hamiet) sæi
því ekki neina ástæðu til að gera
veður út af þessu máli.“
Veður? Veit maðurinn ekki
um hvað er að tefla? Þekkir mað-
urinn ekkert til fyrir norðan? Er
hann bara að láta þetta undir
höfuð leggjast, eða er hann að
reyna að stinga höfuðkúpunni í
sandinn?
Baldur reynir síðan að draga í
land í viðtali við Víkurblaðið í
síðustu viku, og lætur þar einsog í
svona málum sé nóg að afsaka,
harma og bera til baka. Baldur
segir nú samkvæmt fréttablaði
Húsvíkinga að hauskúpusvar
Þingeyinga hafi verið „skásta“
svarið, „en spurningin var auðvit-
að glórulaus, því í raun er hvergi
vísbendingu að finna um rétt svar
og koma þá mörg til greina". Sem
er auðvitað hárrétt út af fyrir sig,
-Thor Vilhjálmsson hefur til
dæmis bent á að í pólskri upp-
færslu á Hamlet hafi aðalleikar-
inn verið látinn hafa annan
leikara á bakinu þegar hinum
fleygu orðum var fram kastað.
Réttsýnir menn komast að
sjálfsögðu að þeirri niðurstöðu
einni að við spurningu Baldurs og
Sjónvarpsins sé aðeins eitt svar
rétt, það er að segja ekkert svar,
og hefðu Eyfirðingar því átt að fá
stigið og þarmeð sigurinn.
Heiður og æra
Ríkisútvarpið hefur í þessu
máli vakið upp fornar væringar á
Norðurlandi, frá Bandamanna-
sögu til Laxárdeilu og ber fulla
ábyrgð á þeim vígaferlum sem af
gætu hlotist.
Sýnu verra er þó að með
skeytingarleysi sínu hefur Ríkis-
útvarpið vegið illilega að æru ým-
issa valinkunnra sæmdarmanna,
sem allir eru nú komnir undir
græna torfu og því ófærir um að
bera hönd fyrir höfuð sér.
Finnst mönnum ekkert athuga-
vert við að saka látinn mann,
Hamlet prins, um það að hafa
verið að fikta við dauðra manna
bein seint og snemma?
Þykir mönnum hið framliðna
enska leikskáld vaxa við að vera
kallað til heimildar um meint
helgispjöll Hamlets í kirkjugarð-
inum?
Og hvers á sá látni heiðurs-
maður að gjalda sem hauskúpan
var af?
Rannsókn!!
Ekki verður við annað unað en
að æðsta yfirstjórn útvarpsins
taki hér sterklega í taumana. Út-
varpsstjóri og Utvarpsráð hljóta
nú að harma þessi mistök opin-
berlega og átelja harðlega þau
vinnubrögð sem hér var beitt.
Réttlætinu verður þó varla
fullnægt nema rannsakað verði af
hlutlausum aðilum hvernig svona
nokkuð getur hent, og má þar til
dæmis benda á Siðanefnd Blaða-
mannafélagsins og Félagsvísind-
astofnun.
Bregðist stjórn RÚV ekki við
hið bráðasta má þó altént treysta
þingmönnum til að láta þetta
hörmulega glappaskot til sín
taka. Það er ánægjulegt að enn
skuli vera til ábyrgðarmenn eins-
og Sverrir Hermannsson, sem
segir um svipaða útvarpsuppá-
komu í Morgunblaðinu á sunnu-
daginn að hann hafi ákveðið að
fara fram á utandagskrárumræðu
strax eftir helgina. „Og þar ætla
ég að fara fram á skýrslu af hálfu
menntamálaráðherra, æðsta yfir-
manns Ríkisútvarpsins, um þetta
mál; rækilega úttekt á öllu mál-
inu, og svör við þeim spurningum
sem vaknað hafa í þessu sam-
bandi“.
Og það er engin hætta á að
Sverri Hermannssyni vefjist
tunga um höfuðkúpu í Hamlet-
málinu. -m
þlÓÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Möröur Árnason, Óttar Proppé.
Fróttastjóri: Lúövík Geirsson.
Blaðamenn: Elísabet K. Jökulsdóttir, Guömundur RúnarHeiöarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristín Ólafsdóttir,
KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiðsson (íþróttir). MagnúsH.
Gíslason, Ólafur Gíslason, Ragnar Karlsson, SigurðurÁ.
Friðþjófsson, Vilborg Davíösdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Siguröur Mar Halldórsson.
Útlitatelknarar: Sævar Guöbjörnsson, Garöar Sigvaldason, Margrót
Magnúsdóttir.
Framkvæmda8tjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Haröarson.
Skrifstofa: Guðrún Guövarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsinga8tjóri: Siaríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Bílstjór i: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbrelðslu-og afgrelðslustjóri: HöröurOddfríöarson.
Útbreiðsla: G. Margrótóskarsdóttir.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, HrefnaMagnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson
Útkoyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjovík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiöja Þjóöviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verð í lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 65 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 600 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 8. desember 1987