Þjóðviljinn - 11.06.1988, Qupperneq 4

LEIÐARI
VEIÐILYNDI
Dagvistarvandinn
- grjóthart mál
Guðrún Helgadóttir alþingismaður og rithöfundur var í út-
varpinu um daginn að tala um ritstörf, bækur, börn, uppeldi og
pólitík, og hún minntist þar á þann málkæk á síðari tímum að
tala um dagvistarvandann og önnur málefni sem einkum lúta
að börnunum og fjölskyldunni sem „mjúk mál“. Þetta er mis-
skilningur, sagði Guðrún. ( rauninni eru dagvistarmálin hart
mál, grjóthart pólitískt mál.
Þegar bornar eru saman tölur frá ýmsum árum um umfang
dagvistar sést að vissulega hafa orðið jákvæðar breytingar,
barnaheimilum hefurfjölgað, þau hafaorðiðfjölbreyttari, áhugi
eflst á að tengja skólann við dagvistarstigið, aðstoð hefur
aukist við dagmæður og eftirlit eflst með þeim.
Hinsvegar hafa efnislegar framfarir í dagvistarmálum engan
veginn haldið í við þróunina í samfélaginu. Það er orðin regla
að fyrirvinnur á heimili séu tvær en ekki ein (þótt launin þeirra
séu enn ekki þau sömu) og þetta munstur í fjölskyldunni er ekki
einungis afleiðing af kröfu kvenna um jafnræði á vinnumarkaði,
- þarfir atvinnulífsins eiga stóran þátt.
Þótt menn séu loksins orðnir sæmilega sammála um það að
langur vinnutími sé eitt helsta samfélagsböl á okkar íslensku
tímum hafa engin skref verið stigin í gagnstæða átt, og virðist
ekki örla á skipulegri samvinnu um styttan vinnutíma eða um
að útrýma helstu orsök hans, landlægri láglaunastefnu.
Þetta tvennt, tvær fyrirvinnur og langur vinnutími, beinlínis
æpir á óheftan aðgang fjölskyldna að dagvistum og á að
starfsfólk þar sé vel menntað og vel launað.
Það hafa fyrst og fremst verið kvennahreyfing og félags-
hyggjumenn sem barist hafa fyrir umbótum á dagvistarsviði, -
og er rétt að minna á í því sambandi að undirrót framfara í
Reykjavík í þessum efnum er starf vinstrimeirihlutans 1978-82,
en nú, tíu árum eftir kjör hans, eru verk hans fyrst að losna úr
því lygaveðri sem Morgunblað og Davíðar mögnuðu á sínum
tíma.
Það er undarlegt í þessu Ijósi að atvinnurekendur, samtök
þeirra og helstu pólitísku fulltrúar skuli ekki hafa sýnt dagvist-
armálunum miklu meiri áhuga en hangandi hendur gefa til
kynna, - traustar dagvistarstofnanir ættu að réttu lagi að vera
þeim jafnt hagsmunamál og launamönnum. Hagsmunir at-
vinnurekenda hljóta að segja þeim að fólk sem veit af börnum
sínum í öruggum höndum hlýtur að skila betra verki og hafa
meiri viðveru en þegar börnin eru sífellt áhyggjuefni. Er það
virkilega atvinnurekendum í hag þessa mánuði að sumarfrí
starfsmanna skuli ráðast af því einu að dagheimili og leikskólar
hætta störfum mánuð á sumri vegna manneklu og peninga-
leysis?
En það er rétt að varast þá hugsun að dagvist barna á
barnaheimili, opinberu, í félagseigu eða einkareknu, sé hálf-
gert neyðarúrræði, lausn á vandamálum launaþræla og gráð-
ugra atvinnurekenda, einskonar plástur utanum gallað fjöl-
skyldulíf.
Það má leiða ýmis rök að því að börnin eigi beinlínis rétt á
þeim félagslega þroska og þeirri menntun sem góð dagvist
getur veitt; að í sífellt hólfaðra borgarlífi nútímans sé skipuleg
dagvistarvera börnunum beinlínis bráðnauðsynleg. Þettasjón-
armið reifar Ingibjörg Sólrún Gísladóttir ágætlega í nýútkomnu
ársriti Kvenréttindafélagsins, samnefndu íslenska kvennadeg-
inum 19. júní.
En framtíðarstefna í dagvistarmálum verður að taka mið af
sennilegri framtíðarþróun og vera mótuð á pólitískum forsend-
um. Þorbjörn Broddason segir í 19. júní að á lofti séu teikn um
að fjölskyldan sé á ný að verða sú þungamiðja í samfélaginu
sem hún var fyrir sundrunaráhrif iðnbyltingarinnar, og það sé
hlutverk vinstriafla að stuðla að því að þessi þróun verði undir
merkjum mannúðlegrar og skynsamlegrar félagshyggju. Og
hér hefur mest að segja ígrunduð og markviss stefna í skóla-
og dagvistarmálum.
Dagvistarmálin eru raunar einmitt eitt þeirra stóru verkefna
sem blasa við félagshyggjuöflunum í landinu, verkefni sem
aldrei verður unnið nema með handarbökunum ef félags-
hyggjuöfiin ná ekki forystunni, eitt af þeim málum sem þau
gætu sameinast um, - í næstu sveitarstjórnarkosningum til
dæmis, úr því að Alþýðuflokksmenn hafa valið sér að láta
herleiðast á landsvísu.
-m
Ah,þar beitá-
hlýturað vera ein-
h ver úr andstöðunni

Kannski égœttiað
hœtta við ráðhúsið,
þessarframkvœtndir .
Jara meðfiskiríið.
- í-. •>
$
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppé.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, LiljaGunnarsdóttir, ólafurGíslason, Ragnar
Karlsson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar
Guðbjörnsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitsteiknarar: Kristján Kristjánsson, MargrétMagnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiðslu-og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljanshf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð: 70 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 11. júní 1988