Þjóðviljinn - 17.09.1988, Blaðsíða 4

FRETTIR
Tímamót
Náðarstungan veittmeð „rýtingi íbakið“ á Alþýðuflokki og Framsókn. „Tillaga Þorsteins var ekki œtluð tilsátta, “
segja Steingrímur og Jón Baldvin. Minnihlutastjórn framundan?
Ríkisstjórn Þorstcins Pálssonar
er fallin, þó enn eigi cftir að stim-
pla dánarvottorðið. Hún féll í gær
eftir að Þorsteinn Pálsson færði
þeim Jóni Baldvini Hanni-
baissyni, formanni Alþýðu-
flokksins og Steingrími Herm-
annssyni, formanni Framsóknar-
flokksins, tillögur sínar um
„lausn efnahagsvandans“. Þær
tillögur voru þess eðlis að bæði
Steingrímur og Jón Baldvin voru
sammála um að þær hefðu hvorki
verið lagðar fram til að ná sátt-
um, né tækju þær á lausn efna-
hagsvandans eins og hann hefur
verið skilgreindur, heldur væru
þær það sem Jón Baldvin kallaði
rýtingsstungu í bak samstarfs-
flokkanna. Rýtingurinn var í
formi tillögu um að matarskattur
yrði afnuminn og tekjuskattur
hækkaður úr 35% upp í 38%-
40% og að gengið yrði fellt um
6%.
Sameinaðir
stöndum vér...
Atburðarrás mála í gær var
dramatísk og að því leytinu til
einstök að henni var að hluta til
Kvennalistinn
Lærdómsríkar
uppákomur
-Ég get ekki séð annað en að
þetta „Iukkutríó“ sé búið að leika
sitt síðasta leikrit til enda. Þetta
var merkileg sjónvarpsútsending
á Stöð 2 og hefur sjálfsagt komið
öllum á óvart, sagði Kristín Hall-
dórsdóttir þingkona Kvennalist-
ans í gærkvöld.
- Mér heyrðist þeir Jón Bald-
vin og Steingrímur tala um
ábyrgð og tímaskort og þeir vildu
gjarnan skipta um leikfélaga, en
fyrir mitt leyti þá finnst mér það
ekki koma til greina að ganga til
viðræðna um myndun nýrrar
stjórnar án kosninga. Ég þykist
viss um að við stæðum betur að
vígi að loknum kosningum.
Kristín sagði það hafa verið af-
skaplega lærdómsríkt að fylgjast
með atburðarrásinni á stjórnar-
heimilinu síðustu dagana. „Eitt
er víst að svona eiga stjórnmál
ekki að vera“, sagði Krístín Hall-
dórsdóttir.
sjónvarpað beint á Stöð 2. Um
klukkan fimm gengu þeir Jón
Baldvin og Steingrímur og fengu
tillögurnar í hendur. Samkvæmt
frásögn þeirra félaga mun sá
fundur ekki hafa verið alveg há-
vaðalaus, en tillögurnar voru af-
hentar þeim sem trúnaðarmál.
Þeim var hins vegar mjög fljótt
lekið út og voru lesnar í útvarps-
fréttum klukkan 19.00. Þar með
byrjaði hin opinbera leiksýning
þar sem báðir, Steingrímur og
Jón Baldvin mættu í sjónvarpssal
og studdu við bakið hvor á öðr-
um.
Oviðsœttan-
legar tillögur
Steingrímur byrjaði á að lýsa
furðu sinni á lekanum og síðan á
tillögunum sjálfum. Matarskatt-
urinn væri mjög viðkvæmt mál
sem þó hefði verið ákveðið af
ríkisstjórninni allri og hún bæri
því ábyrgð á. Því væri ábyrgðar-
hluti að setja þessar hugmyndir
fram á þennan hátt. f tillögum
Þorsteins væri ekki gert ráð
aukinni niðurgreiðslu á landbún-
aðarafurðum og því héldust inn-
lendar matvörur óbreyttar í
verði, en innfluttar vörur lækk-
uðu. Auk þessa vantaði í tillögur
Þorsteins flest það sem Fram-
sóknarmenn hefðu lagt áherslu á.
Ekkert væri gert til að draga úr
þenslunni, ekki tekið á fjár-
magnsmarkaðnum og rekstrar-
grundvöllur væri ekki tryggður.
„Ég held að enginn hefði getað
gert sér vonir um að þetta væri
samkomulagsleið við okkur,“
Ég sé ekki betur en Þorsteinn
Pálsson hljóti að biðja um lausn
fyrir stjórnina í dag eða næstu
daga, sagði Ólafur Ragnar
Grímsson formaður Alþýðu-
bandalagsins í gærkvöldi um
stöðuna í stjórnmálunum.
- Stjórnin er auðvitað alger-
lega búin, og nú verða stjórnar-
flokkarnir að ganga frá dánar-
vottorðinu. Það er merkilegt aó
Þorsteinn Pálsson hefur líklega
orðið til þess með tillögu sinni í
sagði Steingrímur. Þá kom fram
að Steingrímur hafði beðið Þor-
stein um að draga þessar tillögur
til baka, þó ekki væri nema af því
að í þeim væri reikningsskekkja,
en því hafi Þorsteinn hafnað.
Matarskatts-
rýtingur
Jón Baldvin upplýsti að hann
hafi sagt við Þorstein að hann áliti
matarskattinn vera grundvallar-
atriði í heildarendurskoðun
skattakerfisins sem flokkarnir
hafi orðið sammála um í stjórn-
armyndunarviðræðunum. Hann
hafi vaðið í gegnum eld og
brennistein til að koma þessum
breytingum fram og hlotið óvin-
sældir að launum. Nú, þegar
þessu máli væri hent upp á síð-
ustu stundu, sem hluta af skyndi-
lausn í efnahagsmálum, hafi hann
spurt Þorstein hvort honum þætti
ofmælt að tillögurnar væru ekki
aðeins rýtingur upp í erminni,
heldur rýtingur í bakið á sam-
starfsmönnum? Þorsteinn hafi
svarað að „þetta væri ekki þannig
meint, þetta væri vel meint.“
Hann velti því fyrir sér, hvað til-
löguhöfundur, sem hann taldi að
gæti vart verið Þorsteinn Pálsson,
væri að fara, því tiliögurnar vörð-
uðu ekki einu sinni þann vanda
sem við væri að fást og gerði af-
komu rfkissjóðs einum og hálfum
miljarði lakari. Tilgangur til-
Iöguhöfunda væri væntanlega að
slá sig til riddara með því að
leggja af matarskattinn. Þetta
væri ekki annað en kosninga-
plagg af háifu Sjálfstæðismanna.
gær að framkalla sögulegan
skilnað milli Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins, rjúfa þá pól-
itísku samstöðu þessara flokka
sem staðið hefur í marga áratugi,
og um leið innsiglað tilhugalíf Al-
þýðuflokks og Framsóknar.
Aðspurður um afstöðu Al-
þýðubandalagsins til næstu
skrefa sagði Olafur að menn yrðu
að fá endanlega niðurstöðu úr
dauðastríði stjórnarinnar áður en
ljóst yrði hvað við tæki.
-Um leið og Þorsteinn Pálsson
Hann neitaði þó að taka undir að
Þorsteinn væri þarna, sem
leiksoppur annarra manna. Þetta
væri þó ekki aðalatriðið,.heldur
væri þetta spurning um samskipti
manna, spurning um drengskap í
samskiptum. Jón Baldvin sagðist
hafa spurt Þorstein að því hvort
hann teldi að Jón gæti verið
áfram fjármálaráðherra í þessari
ríkisstjórn, hafandi komið á mat-
arskattinum á ábyrgð allrar ríkis-
stjórnarinnar? Við því hafi Þor-
steinn ekki gefið neitt svar. Jón
sagðist gera þetta upp við sig fyrir
daginn í dag og þingflokkurinn
mæti síðan stöðuna í heild.
Þorsteinn brást
Steingrímur lagði áherslu að
ástandið væri það alvarlegt að á-
kvarðanir þyrfti að taka strax „og
það er tapað, því miður.“ Ríkis-
stjórnin hefði sem sagt eytt of
miklum tíma í vitleysu. Það væri
hins vegar ekki á hans valdi að
slíta ríkisstjórninni, það vald væri
forsætisráðherra. Astandið væri
hins vegar afar ógæfulegt og
spurning hvort nokkuð traust
væri eftir innan ríkisstjórnarinnar
sem gæti haldið henni samán.
Það væri eitt stærsta hlutverk for-
sætisráðherra að skapa slíkt
traust, en nú hefðu gerðir Þor-
steins augljóslega orðið til að
traust Jóns til hans væri horfið og
sama gilti um hann. „Traustið er
ekki til,“ sagði Steingrímur.
Minnihlutastjórn ?
Um framhald mála á næstunni
biðst lausnar er umboðið til
stjórnarmyndunar aftur komið í
hendur forseta íslands. Afstaða
Alþýðubandalagsins hefur verið
sú að þjóðin eigi að fá að kveða
upp sinn dóm yfir þessari stjórn.
Við höfum að undanförnu lagt
fram ítarlegar tillögur um að-
gerðir í efnahagsmálum og þær
munu móta grundvöllinn í af-
stöðu okkar, bæði í viðræðum við
aðra flokka og í kosningum, sagði
formaður Alþýðubandalagsins.
-m
sagði Steingrímur að þriðji flokk-
urinn, mætti ekki standa í vegi
fyrir því að hinir tveir flokkarnir
framkvæmdu tillögur, væru þeir
sammála. Þriðji flokkurinn mætti
heldur ekki standa í vegi fyrir því
að fá aðra aðila inn. En þetta
þyrfti að gerast með hraði og því
vildi hann alls ekki útiloka
minnihlutastjórn. Þeir Stein-
grímur og Jón sögðust að sjálf-
sögðu hafa velt fyrir sér ýmsum
möguleikum ef allt færi á versta
veg og rætt þá, bæði sín á milli við
Þorstein Pálsson og aðila úr
stjórnarandstöðunni. En þeir
hefðu ekki staðið í neinu sem héti
stj órnarmy ndunarviðræður.
Þegar þeir félagar voru að lok-
um spurðir hvort „bomba“ Þor-
steins hefði orsakað dauða ríkis-
stjórnarinnar, svaraði Steingrím-
ur því að hún væri særð djúpu
sári, en svar Jóns Baldvins var:
„Kristilegu kærleiksblómin
spretta, svona í kringum hitt og
þetta“! phh
Borgaraflokkurinn
Stjómin
er búin
- Það er ekki annað að sjá en
að þetta sé búið, ég get ekki séð
framhald á þessu samstarfi eða
öllu heldur samstarfsleysi, sagði
Albert Guðmundsson formaður
Borgaraflokksins í gærkvöld..
- Ég hélt satt að segja þegar ég
heyrði tillögur Þorsteins í kvöld-
fréttum að þetta væru sameigin-
legar tillögur flokkanna, en eftir
að heyra viðbrögð samstarfs-
flokkanna þá held ég að þessi
kosningaleikur komi ákaflega illa
út fyrir Sjálfstæðisflokkinn og
forystu hans.
Albert sagði erfitt að meta
hvað gerðist næstu daga. - Mér
finnst eðlilegast að það Alþingi
sem situr reyni til fullnustu að
mynda ríkisstjórn og allir flokkar
hljóta að vera reiðubúnir að tala
saman. Þessar viðræður síðustu
daga vikur og mánuði hafa ekki
verið neitt annað en stjórnar-
myndunarviðræður. Við höfum
ekki haft neina ríkisstjórn í nærri
hálft annað ár, aðeins ráðherra í
stólum, saeði Albert Guðmunds-
son. -Ig
A Iþýðubandalagið
Sögulegur skilnaður
ÖKUMENN!
Tökum tillit
til annarra
vegfarenda
||| Bílastæðasjóður Reykjavíkurborgar