Þjóðviljinn - 16.12.1988, Blaðsíða 19

Hér á eftir birtist kafli úr nýrri skáldsögu
Þórarins Eldjárn, Skuggabox. Skáldsaga
þessi segir sögu fræðimannsins og uppfinn-
ingamannsins Kort Kjögx og einsog Þórarins
er von og vísa þá er hér enginn venjulegur
meðaljón á ferðinni heldur litskruðugur per-
sónuleiki í meira lagi og stutt frá raunveru-
leika yfir til hins yfirnáttúrlega.
Við grípum niður í söguna þegar Kort
Kjögx er nýbakaður stúdent á ferðum er-
lendis í fyrsta skipti.
Sfldin. Dillið. Maðurinn er
þefdýr. í mínum nösum er ekkert
sænskara en dill. Keimurinn af
því togar mig óaflátanlega í átt að
rótum mínum hér í þessu landi.
Jarðvegurinn er sumarið 68 og
nýbakaður stúdent er allt í einu
kominn til Lundar á Skáni og far-
inn að skúra þar á sjúkrahúsinu
sem þeir kalla lasarett. Um borð í
Gullfaxa, fyrstu þotu íslendinga,
aðeins ársgömlum, hafði ég setið
allur sem á nálum og rýnt næstum
mér til óbóta í hið þjóðlega vegg-
fóður: Sveitabær, Ingólfur Arn-
arson, kona á skautbúningi,
sauðkindin, og eitthvað fleira,
þessir föstu liðir voru endurtekn-
ir aftur og aftur um alla vélina.
Mig gat ekki grunað að ég væri að
kveðja ættjörðina fyrir fullt og
allt. Enn var ég meira að segja
f alls ekki viss um að útlönd væru
til. Ég hafði aldrei fengið neinar
sannanir fyrir því. En þegar Fær-
eyjar ráku grænsvarta fjallakolla
sína ávala upp úr skýjahulunni
byrjuðu að koma þverbrestir í
síðustu efasemdirnar, f þessa
hugsun sem ég hafði gælt við allt
frá bernsku: Hvað ef útlönd eru
ekki til, hvað ef fullorðna fólkið
hefur bundist samtökum um að
ljúga þessu að börnum, eða allir
að mér? Endanlega læt ég þó ekki
sannfærast fyrr en ég er lentur í
Kastrúp: Útlönd eru til.
En Island er í útlöndum líka:
Þegar ég er kominn gegnum toll-
inn og stíg mín fyrstu hikandi
skref út í hina stóru veröld, í
fyrsta sinn staddur á meginlandi,
blasir við mér Jón Sveinsson,
Nonni, fagnandi:
- Blessaður gamli gulur. Ég
taldi tryggara að sækja þig.
Jón Sveinsson, Nonni, hefur
forframast erlendis, hann er þeg-
ar búinn að dveljast rúman mán-
uð við skúringar á lasarettinu í
Lundi á Skáni. Þar á bæ er hann
orðinn innsti koppur í búri og bú-
inn að útvega mér vinnu og hús-
næði. En fyrst er það Borgin við
sundið. í dag er tuttugasti og
fyrsti júlí 1968 og ég á tvítugsaf-
mæli. Við tökum á okkur krók
inn í Kaupmannahöfn. Jón
Sveinsson, Nonni, vill ég sjái
þessa „höfuðborg íslands svo
miklu lengur en Reykjavík.“
Við komum á Hovedbanegár-
den og setjum töskuna mína í
geymsluhólf. Síðan byrjum við
að skoða borgina vandlega, gegn-
um botna á ölglösum, en útsýnið
virðist alstaðar eins. Við höldum
inn á Strikið. Við komum á Exal-
on, sitjum þar á barstólum úti_á
gangstétt. Við heyrum íslensku
og Jón Sveinsson, Nonni, gefur
mér merki um að þegja, leggur
fingur að vörum. Islenskur ráð-
herra og önnur en kona hans,
setjast á stólana við hliðina á okk-
ur. Þau fá öl.
- Sjá þessa druslulegu dönsku
stráka hvernig þeir liggja í ölinu,
segir konan, vonandi eigið þið
aldrei eftir að leyfa bjórinn
heima.
- Ekki til að tala um, segir
ráðherrann og sötrar froðu ofan
af glasi sínu.
- Eigum við þá ekki að kíkja
aðeins í Magasin? segir konan
skömmu síðar þegar hún er búin
úr glasinu.
Ráðherrann tæmir glasið,
hann hallar sér að konunni og
tekur yfir um mittið á henni og
strýkur hendi um hupp.
- Komum fyrst upp á hótel og
fáum okkur mjaðmahnykk, segir
hann samanbitnum rómi og
hvessir á hana sólgleraugu.
Við Jón Sveinsson, Nonni,
springum. Við frussum ölinu yfir
diskinn, yfir hvumsa þjóninn, út
um alit. Við flýjum niður Strikið,
ég lít einu sinni um öxl og sé
ráðherrann og konuna flæmast í
átt að Ráðhústorginu.
- Mjaðmahnykk, gargar Jón
Sveinsson, Nonni, þegar við
náum andanum. Heyrðirðu þetta
maður, mjaðmahnykk.
Þetta málatferli ráðherrans
tryggir orðinu rækilega út-
breiðslu meðal íslenskra
skúringamanna í skánska bænum
Lundi það sem eftir er sumars.
En það minnir mig líka á málat-
ferli Gróu Jónsdóttur: „Æfirðu
skriðsund?“ Ég hafði magalent á
henni einhvemtíma í óljósri og
samdrukkinni atburðarás yrj-
óttra stúdentspartía víðsvegar
um bæinn. Við reyndumst eiga
sameiginlegra hagsmuna að
gæta, sátum uppi með sveindóm
og meydóm, sem okkur var farið
að klæja meira en lítið í og var
orðið brýnt að reyna að nudda
burt.
Hún var kannski ekki það sem
fóstra mín kallaði piltagull og
áreiðanlega voru þeir ekki margir
draumarnir í bænum, þar sem ég
var prinsinn, hvorki hjá Gróu
Jónsdóttur né öðrum konum, en
það var góð í henni undirstaðan.
Það fann ég mætavel þegar ég
dengdi mér í strenginn og tókst
ótrúlega fljótt að ljúka þeim per-
formans sem dyravörðurinn í
Macbeth talar um að áfengi í
óhófi vilji taka frá mönnum. Ég
hafði komið upp í því á munnlega
prófinu, en hér var ég staddur í
verklegu.
Það var þá sem hún sagði það:
- Æfirðu skriðsund?
Nokkrum vikum síðar hringdi
hún samt í mig og var hin alúðleg-
asta, reyndist búa við úrvals að-
stæður með foreldra í útlöndum
og bauð mér til sín. Nú áttum við
betri samleið, en á eftir segir hún:
- Ég held að við séum vitlaus
að nota ekki neitt.
- Við? segi ég, og meinti svo
sem ekkert. Ég sver það. En svo
fór ég að hlæja, ég ætlaði að
spyrja hana hvort hún héldi virki-
lega að ég væri að reyna að fjölga
mér með gróum.
- Hlærðu svo? segir hún og rfs
upp. Vill þá ekki betur til en svo,
að hún sér jakkann minn í óreiðu
á stólnum, hann liggur yfir stól-
bakið með rönguna út. Flugmið-
inn skagar upp úr vasanum.
- Ertu að fara eitthvað? segir
hún.
- Já, maður skellir sér úr landi
á morgun...
- Bara eins og ekkert sé, og
segir ekki orð...
- Eins og ég megi ekki fara...
- Hver segir að þú megir ekki
fara? Ef það er eitthvað sem þú
mátt, þá er það það. En bara ef
þú gerir það STRAX...
Þegai ég er kominn í leppana
sný ég mér við og segi:
- Bless þá.
- Farðu, segir hún, farðu fíflið
þitt...
Svo þetta er þá bara næsta dag
sem við Jón Sveinsson, Nonni,
komum lafmóðir að gosbrunni
sem er skreyttur með storkum.
Mér verður starsýnt á ekta hippa
sem híma þar í löngum röðum
með gítara í kjöltum. Þeir reykja
ræfilslegar sígarettur sem ganga
hratt á milli þeirra og þeim virðist
einkennilega annt um að ekki fari
til spillis. Nýtið fólk hugsa ég.
Heldur verður stúdentamussa
Jóns Sveinssonar, Nonna, heim-
óttarleg við hlið þessara atvinnu-
ntanna, en hann lSetur sér fátt um
finnast og fussar.
- Iss, þetta fólk er allt á lúxus-
kerrum frá foreldrum sínum, það
eru Bensar og Volvóar og Jagúar-
ar sem það geymir hér í hliðargö-
tum. Svo er bara mætt hér eins og
í vinnuna. Sumt af þessu er meira
að segja með svitalykt á brúsum
sem það spreðar í krikana áður
en það skellir sér í mussurnar svo
allt sé nú kórrétt. Danir eru
sveitamenn. Nei það er í Kalif-
orníu sem hlutirnir gerast. Sá sem
þangað væri kominn...
Neðarlega á Strikinu sé ég hvar
rektorinn okkar gamli úr
Menntaskólanum situr á stól og
er um þrítugt. Ég bendi Jóni
Sveinssyni, Nonna, varlega á
manninn. Hann stansar fyrir
framan hann og glápir á hann.
-Ótrúlegurandskoti, segir Jón
Sveinsson, Nonni, og lyppast nið-
ur af hlátri. Manngreyið atyrðir
okkur á móðurmáli sínu, harð-
lega, heyrist okkur, og enn eigum
við fótum fjör að launa.
lonina I oosdottii

Vco«''r*

Guð
almáttugur
hjálpi þér
Endurminninj>ar
sóra Sigurðar Hanks Guðjonssonar
Séra Sigurður Haukur hefur löngum verið umdeildur, enda þekktur fyrir að
ségja skoðun sína afdráttarlaust. í þessari hispurslausu bók fjallar hann m.a.
um:
• skemmtilega atburði frá æskuárunum í Ölfusi
• fjölda samferðamanna • læknamiðla
• hestamennsku
• brottrekstilr frá útvarpi og sjónvarpi
Nýja Bókaútgáfan
• hinar „alræmdu“ poppmessur
• sálarrannsóknir
Föstudagur 16. desember 1988 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 19