Þjóðviljinn - 21.12.1988, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 21.12.1988, Blaðsíða 6
Þess vegna trúir Ásbjöm á jólasveinana Smásaga Þiö hafið ef til vill veitt því at- hygli um daginn að það var lýst eftir manni sem hafði týnst á rjúpnaveiðum. Hann hafði orðið viðskila við félaga sinn og seint um kveldið var hann ekki kominn fram. Eins og venjulega voru kallaðar út leitarsveitir, reyndar ekki fyrr um morguninn, en áður en þær komust almenni- lega af stað var maður gripinn al- klæddur og vopnaður tvíhleyptri haglabyssu í heita pottinum í Laugardalslaug. Það var týnda rjúpnaskyttan. Ekki gat hann eða vildi gera grein fyrir því hvemig hann komst ofan úr Bláfjöllum og í heita pottinn án þess að hans yrði vart. En lögreglumennirnir sem yfírheyrðu hann þóttust verða varir við ýmis merki þess að maðurinn vissi fullvel hvernig leiðir hans höfðu legið. Hann vildi bara ekki segja frá því. Og hvers vegna ekki? Jú, ef þið heyrðuð söguna, mynduð þið skilja af hverju vinur vor kaus að þegja. Það hefðuð þið ugglaust líka gert. En nú vill svo til að ég komst á snoðir um það hvað kom fyrir hann Ásbjöm. Ekki spyrja mig að því hvemig ég frétti þetta allt- saman. Það er ekki það sem skiptir máli. Það skiptir máli hvað kom fyrir hann Ásbjöm. Og það ætla ég að segja ykkur. Þeir fóm saman á bleisernum hans Finnboga og það var ratljóst og gott veiðiveður. Þeir ákváðu að ganga hvor sína leið og hittast ekki seinna en kl. 10 um kvöldið við jeppann. Ef hann færi að snjóa skyldu þeir bara snúa sem fýrst að bílnum, umfram allt að leggja ekki í neina tvísýnu. Svo gengu þeir af stað. Þetta var sosum ekki í fyrsta skipti sem þeir félagar fóm á rjúpu í Bláfjöllin. Ásbjöm vissi mætavel hvert hann ætlaði og hvar veiðar var helst von. Hann gekk rösklega gamalkunna leið en eitthvert veiðimannshugboð fékk hann til að sveigja út af leiðinni ,og stefna meira til norðurs en hann var vanur. Landið var svosem ekkert þyngra yfirferðar og hann hafði heldur ekki neitt verri sýn til kennileita en frá gömlu leiðinni en samt hefði hann nú ekki átt að gera þetta. Eða hvað - ? Ásbjöm vissi eiginlega ekki hvað gerðist. Hann vissi það bara að skyndilega var hann að detta. Detta á fullri ferð. Detta inn í eitthvert óskiljanlegt tómarúm sem var ekki venjuleg gjóta eða gjá eða hellir eða neitt af því tag- inu. Það var miklu fremur eins og hann svifi í lausu lofti og það var hvorki bjart né dimmt í kring um hann. Allt í einu var hann umluk- inn vatni og rétt um það bil sem hann hélt hann væri að kafna var hann ekki lengur í vatninu. Hann hafði varla tíma til að furða sig á þessu þegar honum birti fyrir augum og snarpur hiti gaf til kynna að eldur logaði allt í kring um hann. Hann þakkaði bleytunni það að ekki kviknaði í fötum hans en rétt um það bil sem hitinn var að verða óbærilegur var hann ekki lengur í eldinum. Svo heyrði hann fremur en fann sjálfan sig lenda á einhverju mjúku - hann hélt það gæti verið mosaþemba - og satt best að segja, þótt það lýsi nú engum um- talsverðum hetjuskap hjá vini vorum Ásbimi, þá varð hann svo undrandi og feginn yfir því að slasa sig ekki að það steinleið yfir hann. En hann átti eftir að verða meira hissa. Svo hissa að öll yfir- lið og þessháttar var gersamlega óhugsandi. Hann vaknaði nefni- lega í gömlu eldhúsi og allt í kring um hann sátu, stóðu og héngu skrýtnir og skeggjaðir karlar á vaðmálsbuxum og Iopapæysum. Þegar þeir sáu að hann var að mmska skríkti einn: Hann er að vakna. Þegiðu, Stúfur, sagði ann- ar og rétti Ásbirni skál með ein- hverjum vökva í. Hana, drekktu þetta, sagði hann og Ásbjöm var svo ringlaður að hann drakk brúnan og ramman vökvann til síðasta dropa og alveg án þess að átta sig á því að eiginlega var þetta sem hann var að drekka al- veg hrikalega vont. Hvað í ó- sköpunum er þetta, spurði hann og gretti sig. Þetta er nú bara fjallagrasaseyði, væni minn, svar- aði renglulegur sláni með sítt skegg og studdi sig fram á prik. Hah, hann þekkir ekki fjalla- grasaseyði, gall í þeim sem fyrst- ur hafði talað. Þegiðu, Stúfur, vertu kurteis við gestinn, sagði þá sá með seyðið. Ásbjörn leit til skiptis á þessa undarlegu menn sem stóðu allt í kring um hann. Allir vom þeir eins klæddir og allir vom með skegg. Sumir sítt, aðrir styttra, sumir með tjúguskegg, aðrir með stórkostleg yfirskegg og minna á hökunni. I hálfrökkri eldhússins virtist honum öll þessi skegg og úfinn hárlubbinn á körlunum vera úlfgrár á lit. Og nú fór hann að skoða um- hverfið betur. Óljóst hálfrökkrið gerði allt grátt. Þetta skrýtna eld- hús virtist ekki hafa neitt loft. Þegar hann leit upp sá hann bara upp í endalausan svartan geim. Og eitthvað vom veggirnir óljósir líka. Hann hætti að horfa á um- hverfið og fór að skoða gestgjafa sína betur. Þama stóðu þeir, sátu eða héngu fram á bríkur, horn og snasir, þrettán karlar, og horfðu þegjandi á hann rétt eins og hann horfði þegjandi á þá. Loks rauf Ásbjöm þögnina: Hverjir eruð þið eiginlega? spurði hann og leit af einum til annars. Þeir litu hver á annan og brostu. Svo hlógu þeir. Hátt og trölls- lega. Ásbjöm heyrði hlátra- sköllin bergmála út í endalausa, svarta geiminn fyrir ofan sig. Snöggvast fannst honum meira að segja að jörðin bifaðist. Svo hljóðnuðu hlátrasköllin og þeir horfðu brosandi á hann. Svo hver á annan. Svo aftur á hann. Hah, hann veit ekki hverjir við erum, skrækti sá sem þeir köll- uðu Stúf. Þegiðu Stúftir, sagði þykkvaxinn, góðlátlegur karl, sem sat á steini nærri fleti Ás- bjarnar. Svo sneri hann sér að Ásbirni og spurði: Er þig virki- lega ekki farið á gruna hverjir við erum? Við emm þrettán, einn heitir Stúfur og allir emm við með skegg. Jó - jóla - emð þið jóla- sveinarnir? stamaði Ásbjöm þmmu lostinn. Það er einmitt það sem þið kjósið að kalla okk- ur, ansaði skarpleitur og beina- langur náungi og settist nær fleti Ásbjamar. Upprunalega vomm við nú bara náttúmvættir, mein- lausar náttúmvættir sem sáust ekki nema við sérstök birtuskil- yrði. Þau skilyrði em einmitt fyrir hendi um miðjan vetur þegar sól- arljósið er sem minnst og annað ljós sem mest. Þessvegna fór mannfólkið að kalla okkur jóla- sveina og eigna okkur ýmsa eigin- leika sem því þótti hæfa árstíman um og þessari hátíð sem þið kallið jól. Skyndilega varfriðurinn rofinn af tveimur stelpugopum á striga- pilsum með hálftippraknaðar fléttur sem byltust með sköllum um hellinn þveran. Æ, skiptu þér ekki af þeim, sagði viðmælandi Ásbjamar. Þetta em bara Bóla og Leiðindaskjóða. Venjulega em þær til friðs, greyin, en það em einhver gestalæti í þeim núna. Bóla og Leiðindaskjóða, hváði Ásbjöm, em þær líka til? Við emm öll til, ansaði sá langi og mjói. Sumir halda því reyndar fram að við séum það ekki. En þú sérð nú bara að það er vitleysa. eftir Friðrik Guðna Þórleifsson En hva - hvemig - hverjir emð þið þá? - Ég meina - ég veit að þið emð jú jólasveinamir, en hvað heitið þið? Stekkjarstaur, sagði saman- rekinn kubbur sem sat hálffalinn í skugga. Giljagaur, sagði þessi langi og mjói með prikið. Hah, þú veist nú hvað ég heiti, hvein í Stúfi. Þvörusleikir, sagði skin- horaður krangi sem húkti á snös. Pottaskefill, kumraði væskils- legur náungi sem sat nærri eldin- um. Askasleikir, vældi næstum því dvergvaxinn karl sem sat á hellisgólfinu. Hurðaskellir, sagði hæglætislegur sveinn lágum rómi. Skyrjarmur, sagði stór og sver karl og veifaði gildum hnefa. Gluggagægir, sagði dapurlegur karlvesalingur með sultardropa. Bjúgnakrækir, sagði þessi þykk- vaxni og góðlátlegi. Gáttaþefur, sagði sá sem hafði gefið Ásbimi að drekka. Ketkrókur, sagði sá skarpleiti og beinalangi, sem hafði frætt Ásbjörn um að þeir væm jólasveinar. Kertasníkir, sagði feimnislegur og næstum bamalegur hnokki. En hvað með hina? spurði Ás- bjöm, ég meina Bólu og það. Leppur, Skreppur, Lápur, Skrápur, Langleggur og Leiðindaskjóða, Völustallur og Bóla, Sigurður og Sóla búa héma í grenndinni, sagði Stekkjar- staur, þau em svona hálfgildings fjölskyldumeðlimir, eins og þú veist, og em svona undir handar- jaðrinum á okkur síðan gömlu hjúin féllu frá. Gömlu hjúin? Meinarðu... spurði Ásbjöm. Grýlu og Leppalúða, sagði Skyrjarmur. Þau þoldu ekki hugarfarsbreytingu þessa svo- kallaða nútíma og hurfu inn í eilífðina. Jesús minn, sagði Ásbjöm, þessu hefði ég aldrei trúað. Nei, að sjálfsögðu ekki, sagði Hurðaskellir lágum rómi. Ekki frekar en þú trúðir á tilvist okkar. En það gera nú fæstir hvort eð er. Er þetta ekki makalaust, sagði 6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.