Þjóðviljinn - 21.12.1988, Blaðsíða 7

Ásbjöm. Þama gengur maður
um sæll í þeirri trú að jóla-
sveinarnir séu bara....
Ómar Ragnarsson, greip
Þvömsleikir fram í.
Og Magnús Ólafsson, bætti
Pottaskefill við.
Og allir þessir Allar og Sillar og
Gvendar og Guðjónar sem klæða
sig upp á í útlendan galla og nefna
sig öilum okkar nöfnum, sagði
Gluggagægir og þurrkaði af sér
sultardropa.
Nú, þið þekkið þá alla þessa
gervijólasveina, sagði Ásbjöm.
Láttu það ekki koma þér á
óvart, sagði Stekkjarstaur. Á
meðan þeir láta öllum illum
látum í okkar nafni, stöndum við
í skugganum og fylgjumst með.
Okkur gengur að vísu misjafn-
lega að komast nærri þessum at-
vinnutrúðum, öll þessi nútíma-
tækni gerir allt þyngra og erfiðara
í vöfum en áður fyrr. Sjáðu bara
stekkinn, þróunin hefur ýtt hon-
um alfarið til hliðar. Það væri nær
að maður héti Stöðumælir. Stek-
kjarstaur stundi.
Og hvaða gil em svosem eftir
til að gaurast í, sagði Giljagaur,
allsstaðar flóðlýsingar og skfða-
lyftur.
Og hver tekur orðið mark á
kjaftforum karli með skegg,
sagði Stúfur, ungdómurinn nú til
dags ber ekki virðingu fyrir
noklgsim sköpuðum hlut.
Sjáiði bara nútíma eldhúsin,
sagði Þvörusleikir, allar þvörur
komnar á söfn og allt núorðið úr
dauðhreinsuðu plasti. Maður er
að verða plastmorða innan um
þetta alltsaman.
Brennur nokkuð við teflon-
húð? rumdi Pottaskefill, hvergi
minnstu skóf að hafa og allt þveg-
ið jafnóðum og notað er.
Óg eru ekki askamir komnir
sömu leið og þvörumar, vældi
Askasleikir, beint á byggðasöfn-
in? Það væri sosum allt í lagi að
sleikja postulmsdiskana ef
mannfólkið væri ekki ofhlaðið
þessum uppþvottavélum.
Það má nú finna eina og eina
hurð til að skella, sagði Hurðar-
skellir með hægð, en læsingar og
dyrasímar og útiljós og allskonar
nútímadót gera málið ekkert
auðveldara fyrir manni, hurða-
dælur, hverfihurðir og vængja-
hurðir og rennihurðir og ég veit
ekki hvað og hvað.
Gott er nú alltaf blessað
skyrið, sagði Skyrjarmur, þó að
það mætti stundum vera svolítið
súrara, og skelfing er skammtur-
inn rýr í þessum plastdollum.
Það er nú meiri tískan með
þetta þrefalda gler allsstaðar,
sagði Gluggagægir dapur, og svo
eru gluggatjöldin dregin svo þétt
fyrir að það er hvergi neitt að sjá.
Ég er farinn að standa mig að því
að góna í búðarglugga heldur en
ekki neitt og svo er maður bara
hlaupinn um í öllu atinu.
Ennþá má finna spikfeita
sperðla og gómsæt grjúpán, sagði
Bjúgnakrækir og sleikti útum, þó
að góða gamla eldhúsrótin sé
ekki lengur til staðar.
Eldhúsvifturnar hafa nú bæði
sína kosti og galla, sagði Gátta-
þefur, nú þarf ekki lengur að læð-
ast inn í húsin, viftumar skila öllu
út. Það er bara verst að gusturinn
er svo harður að það er allt það
fínasta horfið úr eldhúsreyknum
þegar hann kemst út, fyrir nú
utan það að það er engan veginn
hægt að komast að þessum ilm-
andi krásum núorðið.
Og nú er allt ket úrbeinað og
pakkað í lofttæmdar umbúðir,
sagði Ketkrókur, eldhúsrótin
heyrir sögunni til, einsog Bjúggi
bróðir var að minnast á, og nú-
tíma reykhús meira og minna
tæknivædd, svo fremi þeir ekki
bara sprauti kjötið með lút eða
einhverju þessháttar. Ja svei.
En það má þó mannfólkið eiga
að ennþá kveikir það á kertum
Jesúbarninu til lofs og dýrðar,
sagði Kertasníkir og brosti
drengjalega, þó að sterín og svo-
leiðis sé komið í staðinn fyrir
blessaða tólgina.
Það sló þögn á hópinn. Karl-
arnir sátu þöglir og horfðu í
gaupnir sér eða út í loftið, óku sér
og fléttuðu fingrum. Ásbjörn sat
einnig þögull og horfði á hópinn.
Hugsanir hans voru á reiki, til-
finningarnar sveifluðust milli
furðu og vorkunnar og stundum
fannst honum hann vera beinlínis
hryggur. Hryggur yfir örlögum
blessaðra karlanna í þessu harð-
vítuga og miskunnarlaus nútíma-
samfélagi þar sem tækniundur
gerðu slíka náunga utangátta. Og
samt var mynd þeirra og nöfn
orðið að einskonar tákni fyrir
góðlyndi og gjafmildi jólaföst-
unnar, birtu hennar og glys, ys og
þys. Ásbjörn hugsaðí með sér að
ef hann slyppi lifandi frá jóla-
sveinunum skyldi hann gera allt
sem hann gæti til að breyta þessu.
Það þýðir ekkert að reyna að
breyta þessu, sagði Gluggagægir
stúrínn eins og hann læsi hugsanir
Ásbjamar, hjóli tímans verður
ekki snúið við, þróunin fer sína
leið. Við megum þakka fyrir að fá
þó að vera gluggaútstillingar eða
skrípamyndir á jólakortum þó
ekki væm nöfn okkar notuð til
skemmtunar á samkundum. En
við þessu er einfaldlega ekkert að
gera.
Það varð aftur þögn. Ásbirni
fannst hafa kólnað og rökkvað í
hellinum, myndir karlanna vom
orðnar óljósari og mnnu næstum
því saman við bríkumar og snas-
irnar sem karlanir sátu á eða
studdust við. Dálítill gustur fór
um hellinn, Ásbjörn hryllti sig,
reis upp, leit svo í kring um sig og
spurði: Hvemig kemst ég héðan?
Dálítil stund leið, Ásbjöm var að
því kominn að endurtaka spum-
inguna þegar Gáttaþefur leit á
hann.
Þú hefur ef til vill veitt því at-
hygli að á leið þinni hingað fórstu
bæði í gegn um eld og vatn, sagði
hann, héðan kemstu ekki nema í
gegnum eld, vatn eða jörð. Það
er sennilega heppilegast fyrir þig
að þú farir um jörð, það hefur
minnst óþægindi í för með sér.
Stúfur reis á fætur og tók í
handlegg honum. Ásbjöm lét
hann leiða sig út að dálítilli glufu í
hellisvegginn.
Farðu þama inn, sagði Stúfur,
gakktu beint áfram og líttu ekki
aftur, það er tilgangslaust.
Reyndu heldur ekki að snúa aft-
ur, sama hvað kemur fyrir þig eða
hverju þú mætir, þú kemst ekkert
nema áfram. Hafðu augun hjá
þér og athyglina vakandi, það
ríður á að þú farir inn um fjórðu
göng til vinstri. Þau liggja út um
grenismunna í Heiðmörkinni.
Hann er að vísu þröngur en þú
ættir að hafa það samt. Gættu
þess um fram allt að álpast ekki
inn um þriðju göng til vinstri, því
að þá lendir þú í bræðslukerjun-
um í álverinu og það þolir ekki
nokkur mennskur maður. Far-
irðu aftur einum göngum of langt
kemurðu upp í einum af heitu
pottunum við Laugardals-
laugina. Það ættirðu að vísu að
þola, en það gæti orðið óþægilegt
fyrir þig að skýra það út fyrir nær-
stöddum hvað þú ert að gera þar í
fullum veiðigalla. Farðu nú sæll
og takk fyrir komuna og mundu
hvar þú átt að beygja.
Ásbjöm smeygði sér inn í gluf-
una og áfram inn í göngin sem við
tóku. Hann leit um öxl, þar var
ekkert að sjá nema grátt myrkur.
Þá beindi hann athyglinni fram á
við, hálfrokkin göngin virtust
sæmilega bein og greið göngu,
ekkert var því til fýrirstöðu að
hann kæmist leiðar sinnar. Hann
beindi allri sinni athygli að kletta-
veggnum vinstra megin við sig
svo að hann villtist nú örugglega
ekki á göngum. En þegar trölls-
leg andlit fóru að birtast út úr
hálfrökkrinu og skæla sig framan
í hann og allskyns furðudýr að
þvælast fyrir fótunum á honum
fór honum að veitast erfitt að
fylgjast með leiðinni. Hann
reyndi með sjálfum sér að finna
skýringu á þessum kynjamyndum
og var einna helst þeirrar skoðun-
ar að þetta allt ætti eitthvað skylt
við landvættimar úr fomsögu-
num. En hvað var hann kominn
langt? Var hann búinn að fara hjá
tveim eða þrem hliðargöngum?
Hann staldraði við og reyndi að
átta sig. Ekki þýddi honum neitt
að líta um öxl, hann varð að
reyna að finna þetta út þar sem
hann var kominn. Hann tók þá
ákvörðun að betra væri að beygja
of seint en of snemma og í sam-
ræmi við það fór hann framhjá
einum göngum í viðbót og beygði
síðan. Hann fann fljótlega að
loftið fór að verða heitara og
rakara og þá vissi hann hvar hann
myndi lenda. Hann var sjálfum
sér gramur fyrir að hafa ekki
tekið betur eftir hvert hann var
að fara því hann vissi að það var
satt sem Stúfur hafði sagt honum,
hann komst ekkert nema beint
áfram.
Alltaf varð hlýrra og hlýrra og
rakara og rakara í kring um hann.
Honum var orðið þungt um
andardráttinn en þó herti hann
gönguna því að gólfið var slétt og
hann var hættur að mæta nokkr-
um hindrunum. Og um það bil
sem hann hélt að hann gæti ekki
lengur dregið andann var hann í
hreinu vatni og hann reig. upp úr
heitum potti og horfði framan í
þrumu lostin andlit sundlaugar-
gesta í Laugardalnum.
Jæja, þá eruð þið búin að fá að -
vita hvernig á því stóð að maður
sem týndist á rjúpnaveiðum birt-
ist á jafn ólíklegum stað og raun
bar vitni. Ég veii að þið skiljið
líka hvers vegna Ásbjörn varðist
allra frétta: Það hefði einfaldlega
ekki nokkrum lifandi manni dott-
ið í hug að trúa honum. Nema
mér. Annars hefði ég aldrei farið
að segja ykkur frá þessu öllu sam-
an. Reyndar er mér alveg sama
hvort þið trúið sögunni. En eitt er
ég alveg viss um: Það er það að ef
þið hefðuð upplifað eitthvað
þessu líkt, hefðuð þið líkast til
ekki sagt neinum frá því. Og ann-
að veit ég líka: Ásbjörn vinur
okkar veit það alveg upp á sína
tíu fingur að jólasveinamir em
til. Það getur ekkert í heiminum
komið honum ofan af því.
Reyniði bara.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7