Þjóðviljinn - 10.03.1989, Blaðsíða 2

hjá mynd-
listar
frænda
Ég, Skaði, er ekki mikið fyrir þetta listastúss allt. Mérfinnst óþarfi að
fólk sé að leggja það á sig að búa til allar þessar myndir sem verið er
að sýna. Enda hefur mér reynst svo að listamenn eru letingjar eða
kommar nema hvorttveggja sé.
Svo er þetta alltaf að reyna að vera frumlegt og enginn veit til hvers.
Hugsiðykkurtil dæmis strákinn hennar Jónu systur. Hann heitir Jón
en kallar sig Grafarann. Það er vegna þess að hann er listamaður. Og
vegna þess hvernig list hans er.
Strákurinn opnaði sýningu í fyrrahaust á túni einu utan í virðulegu
plássi skammt frá höfuðstaðnum. Ég segi ekki hvaða plássi, því þótt
skömm sé frá að segja, þá keyptu margir sig inn á sýninguna og létu
strákasnann plata sig. Sýningin var nefnilega dálítið furðuleg. Það var
slegið utan um hana kaðli, en á einum stað mátti ganga inn í kaðal-
hringinn. Þar stóð Grafarinn og seldi aðgang. Og hvað sá fólkið, þar á
meðal ég, þegar inn kom?
Það er nefnilega það. Við sáum HOLUR í jörðina. Snyrtilegar holur
reyndar, strákurinn hefur góða tækni í því að ná réttum ferhyrning ofan
íjörðina eða þá sívalning. Hann grefur þetta fríhendis, segir hann mér,
eins og ekkert sé. Rétt eins og Giotto gat dregið réttan hring fríhendis.
En mér er sama. Það er óneitanlega heimskulegt að horfa á fimm
holur í jörðina, sem komið er fyrir eftir einhverskonar munstri. Og
ekkert annað.
Á þetta að heita list frændi? spurði ég.
Já, auðvitað Skaði, sagði Jón Jónuson Grafari.
Og hvaða list er þetta? spurði ég.
Sérðu það ekki maður? Þetta eru skúlptúrar, sagði Jón.
Þú meinar höggmyndir? spurði ég hissa.
Auðvitað, sagði Jón. Sú staðreynd að þú sérð ekki skúlptúrinn þýðir
ekki að hann sé ekki til staðar. Hann er og er ekki. Ég er fyrsti maðurinn
sem bý til öfuga skúlptúra. Ég erspámaður hógværðarinnar í listinnni.
Hógværðarinnar? spurði ég.
Já, mín form hreykja sér ekki hátt á stall með einhverri penislaga
karlrembu sem þykist vera líkami eða eitthvað. Mín form leita niður og
inn í móðurkvið jarðar.
Ertu að daðra við Kvennalistann eins og allir hinir? spurði ég.
Nei. Ég gref mínar holur í víðtæku táknfræðilegu samhengi, sagði
Jón Grafari. Sérhver skúlptúr er form sem er til í einhverjum púnkti og
geislar út frá sér í allar áttir. Og með því að mínar holur eru grafnar í
íslenska móðurmold, þá eru þær líka þjóðleg list. Þar með eru verkin í
lífrænu og gagnvirku samhengi við íslenska náttúru og sögu, bók-
menntir, já þjóðtrú líka.
Það var barn í dalnum sem datt oní gat, sagði ég hugsandi (því ég
veit nú mínu viti líka).
Einmitt Skaði frændi, þú ert alveg að ná þessu, sagði Jón Grafari
glaður. Og frelsið maður, það frelsi sem listamaðurinn nýtur um leið og
hann tengist moldinni og sögunni og öllu.
Frelsi til að grafa? spurði ég.
Nei, ekki þannig, Skaði. Ég á valkosti, sjáðu, og það merkir í mínu
samhengi frelsi listamannsins vegna þess að ég vel ekki fyrirfram
hvaða form holan fær eða stöðu hennar- það er holan sem velur mig.
Það skiptir þá mestu að halda sambandi við holuna um leið og hún er í
sköpun, ef að listamaðurinn missir samband við sína holu, sem á sér
engan líka í heiminum, taktu eftir því, þá mun holan ekki svara og
skúlptúrinn mistekst. Þannig er það.
Ég hugsaði mig lengi um og svo sagði ég:
Segðu mér eitt frændi. Nú eru holurnar tómar. Ertu þá að reyna að
túlka það sem EKKI er, kannski andstæðuna við það sem ER, það er
að segja guð?
Þessi æðri guðfræði kom eitthvað illa við Jón en hann sagði:
Tómleikinn er ekki það sama og Ekkert, ef hann á sér listrænt form í
holunni.
En ef nú áhorfandinn slampast ofan í holuna, sagði ég. Hefur þá
holuskúlptúrinn ef svo mætti segja, fyllst nýju inntaki?
Nei, sagði Jón. En ef það gerist, þá tekst manneskjan á við listina
með nýjum hætti, þú sérð það sjálfur Skaði, þú ert ekki svo grænn...
GARÐINUM
POPPSÖNGVARI
KEMST
TIL PROSKA
í fyrsta sinn á ævinni hefur Mic-
hael Jackson leyft sér að vera í
nánu sambandi við aðila af hinu
kyninu. Sagt er að þetta ástar-
samband sé engum öðrum en
apanum honum Bubbles að
þakka. í Evrópuferðinni fékk ap-
inn ekki að vera með vegna ör-
yggisreglna. Segir sagan að Mi-
hcael hafi orðið einmana og þá
hafi augu hans beinst að Sheryl.
Morgunblaóið
ENGINN VERÐUR
ÓBARINN BISKUP
En fyrr má nú vera að vér séum
lamdir eins og harðfiskar þótt vér
séum nú ögn kostulegir. Það er
vitanlega heldur langt gengið.
Tíminn um hand■
boltaleik í Frakklandi
OG BARNIÐ SJÁLFT
TRÖLLUM GEFIÐ
Það vill gleymast að þegar
búið er að ferma barnið þá er
(fermingar)myndin í rauninni það
eina sem eftir stendur. Það er
búið að éta kökurnar, fötin fara úr
tísku og gjafirnar ganga úr sér.
Ljósmyndari í
viðtali við DV
EKKI VAR HANN
SETTUR INN
Það er ekki hættulaust að vera
frægur. Kona nokkur hefur verið
úrskurðuð í fangelsi vegna fimm
þúsund hótunarbréfa sem hún
sendi Michael York.
DV
HANN YRÐI
LÁTINN TAKA VIÐ
Eða hvað haldið þið að yrði
gert við okkar biskup ef hann
kæmi til Rómar?
Morgunblaðið
ÁLFAR ALLRA
KLETTA
SAMEINIST!
Var skipulagi í Grafarvogi
breytt vegna mótmæla álfa í kletti
við Hlaðhamra?
Tíminn
NÚ VANTAR OSS
ROBESPIERRE!
En fyrst þarf að hreinsa úr stól-
um á alþingi bjór- og brennivíns-
belgi í tugatali.
uuu miNN,
GUÐ MINN,
HVÍ HEFUR ÞÚ
YFIRGEFIÐ MIG?
- Hvers gætirðu síst án verið?
- Eg gæti síst verið án Volvós-
ins míns.
2 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 10. mars 1989
Pressan