Þjóðviljinn - 12.05.1989, Blaðsíða 4

Svavar Gestsson
er á beininu
Verða að setia
Er búið að reka fleyg á milli
ráðherra og kennara?
- Við höfum auðvitað áhyggj-
ur af því að verkfallið eins og það
hefur verið að þróast, geti spillt
fyrir þeirri vinnu sem við höfum
lagt mikla áherslu á síðustu mán-
uði. Pað góða andrúmsloft sem
hafði skapast, truflist á einhvern
hátt. Ef svo er, þá byrjum við
bara af þeim mun meiri krafti
þegar að verkfallið er búið.
Hversu alvarlegt er ástandið í
skólakerfínu?
- Þetta er orðið verulega alvar-
legt. Þetta er áfall sem á kannski,
rætur sínar að rekja mjög langt
aftur í tímann. Þetta er uppsöfn-
uð reiði, þreyta, vonbrigði há-
skólamenntaðra ríkisstarfs-
manna sem bitnar nú á skólakerf-
inu og okkur sem erum að vinna
hér í ráðuneytinu. Ég hef miklar
áhyggjur af þessu ástandi.
En er þetta ekki líka erfið staða
fyrir Alþýðubandalagið sem hef-
ur lýst því margoft yfír að kjör
opinberra starfsmanna séu alls
ekki nógu góð?
- Þetta er mjög erfið deila fyrir
Alþýðubandalagið. Það reynir
nú kannski fyrst verulega á flokk-
inn, hvort hann dugar í átökum af
þessu tagi. Að þessu leytinu til þá
getur svona lota verið holl fyrir
flokkinn, ef menn hafa vit á því
og þrek að draga af henni réttar
ályktanir þegar deilan er búin.
Er harkan í þessari deilu svo
mikil sem raun ber vitni, ekki síst
vegna þess að tveir helstu forystu-
menn flokksins skipa embætti
fjármála- og menntaínálaráð-
herra og nú/ skal mf^kurinn
standa við sitt?
- Það getur vel verið 'að ein-
hverjir séu glaðir í görninni yfír
því að við sltulum einmitt þessir
tveir menn standa í þessu stríði.
Pólitískir andstæðingar okkar
hlakka yfir því og ég tek eftir því
að Morgunblaðið er að reyna að
gera sér mat úr þeim erfiðleikum
sem við stöndum frammi fyrir.
En ég held að menn verði bara að
spyrja að leikslokum í þessu efni.
Þó að deilan sé snúin og vonlítil
eða vonlaus í augnablikinu, þá er
það alveg ljóst að ef okkur tekst
að leysa hana með samningum,
sem verður að vera, þá geta báðir
aðilar komist út úr þessu með
fullri reisn.
Þið eruð í klemmu?
- Já við eigum í erfiðleikum.
Ert þú sáttur við hvernig hald-
ið hefur verið á þessu deilumáli af
hálfu fjármálaráðherra?
- Ég er fyrst og fremst í þessu
sem menntamálaráðherra. Ég
segi, niðurstaðan má ekki bara
taka mið af því sem hinar efna-
hagslegu kringumstæður ákveða.
Hún verður Iíka að taka mið af
hagsmunum þeirra sem eru í
skólunum, menntastefnunni.
Sem fagráðherra menntamála
kem ég allt öðruvísi að þessu en
fjármálaráðherra. Hins vegar
höfum við haft gott samstarf í
þessari deilu og í samningalot-
unni um síðustu helgi, þegar
menn héldu að það væri verið að
semja, þá höfðum við mjög náið
samstarf um þá hluti og þar bar
ekkert á milli.
Hefði verið hægt að koma í veg
fyrir að málið færi í þann harða
hnút sem það er nú komið í?
- Örugglega. Það er alltaf hægt
að segja að það hefði mátt gera
hitt og þetta, en ég kann ekki að
benda á neitt eitt í því efni.
Stjórnvöld bera sína ábyrgð,
ekki satt?
- Vissulega gera þau það, bæði
núverandi stjórnvöld og ekki
síður fyrrverandi stjórnvöld. Við
höfum ekki verið hér nema í 6-7
mánuði. Það má kannski segja að
ef við hefðum haft lengri tíma þá
hefði verið hægt að rækta þennan
akur betur og þess vegna hefði
ekki þurft að koma til þess vanda
sem upp er kominn.
Á hverju strandar?
- Ég held að það sé alveg ljóst
að BHMR verður að fara að setja
lendingarhjólin niður. Það er jú
venjan í kjaradeilu að menn átta
sig á því að þeir eru með tiltekna
óskastöðu, fá að lokum tiltekna
niðurstöðu, mætast einhvers
staðar á miðri leið. BHMR verð-
ur að átta átta sig á því að þeir
verða að fara að finna flugvöllinn
að minnsta kosti, setja á sig ör-
yggisbeltin og setja niður lend-
ingarhjólin.
Það er búin að vera mikil harka
í þessari deilu og því er ekki að
leyna að umræður meðal almenn-
ings hafa verið miklar og þar gæt-
ir víða mikillar andúðar í garð
kennara. Er þetta ekki hættulegt
fyrir skólakerfið? Hvernig ætlar
ráðuneytið að bregðast við?
- Ég er alveg sannfærður um
að það er rétt sem þú segir, að úti
í samfélaginu andar víða mjög
köldu gagnvart kennarastéttinni
og það er stórhættulegt mál uppá
frambúðarskólaþróun í landinu.
Það er ekki til nein ein formúla
um hvernig eigi að rétta þetta við
á nýjan leik. Fyrsta leiðin er þó
auðvitað sú að semja og þegar
það er búið verðum við að vinna
saman að því að rétta hlutina við.
Ég er staðráðinn í því að fá
kennarana með í að halda uppi
öflugu vakningarstarfi fyrir þessa
stétt. Það má ekki traðka niður í
svaðið það mikilsverða starf sem
hún er að vinna.
Þú hefur alfarið hafnað laga-
setningu í þessari deilu. Hvers
vegna?
- Það versta sem gæti gerst er
að setja lög til að banna verkfallið
og brjóta þannig niður kennara-
samtökin og samtök háskóla-
menntaðra ríkisstarfsmanna. Þar
með er stórkostleg hætta á því að
skólastarf í landinu yrði sviðin
jörð til margra ára. Þó þetta sé
erfitt fyrir mig t' dag að sitja á
pottlokinu og reyna að halda
þrýstingnum niðri, þá eru þeir
erfiðleikar á sig leggjandi til að
koma í veg fyrir að þetta verði
brotið niður til frambúðar.
Hefur þú trú á því að það takist
samningar nú á næstu sólarhring-
um?
- Ég sé engin merki þess að
það takist um þessa helgi. En það
takast samningar, það er einfald-
lega partur af lífinu og mannlegu
eðli. Þegar menn sjá að það er
iokað, þá leita þeir að annarri út-
gönguleið.
Breytir nokkru hvenær samið
verður úr þessu, er skólaönninn
hvort eð er ekki ónýt?
- Hún er mjög illa farin.
Grunnskóla verður lokið á venju-
legum tíma þar sem KÍ menn
hafa kennt eingöngu en þar sem
HÍK kennarar hafa verið lýkur
þeim skóla ekki formlega fyrr en
þeir koma aftur til starfa. Þeir
sem hafa lokið 9 ára grunnskóla-
námi verða innritaðir í fram-
haldsskóla, jafnvel þótt verkfall
standi áfram. Varðandi fram-
haldsskólann þá er greinilegt að
við munum segja við skóla-
meistara að þeir verði að ákveða
sjálfir hvenær þeir hleypa milli-
bekkjarfólkinu heim með fyrir-
vara um að skólastarf hefjist fyrr í

standa málin þannig að það verð-
ur að dagsetja alveg á næstunni,
ekki seinna en 22 maí, lokadag i
framhaldsskólunum. Þann dag
verða skólameistarar að ákveða.
Ef verkfallið heldur Iengi áfram,
þá verður hugsanlega ekki hægt
að veita mönnum stúdentspróf á
þessum lokadegi. Háskólinn mun
opna sínar dyr fyrir þessu fólki
þrátt fyrir það, á þeim grundvelli
að Háskólinn innritar menn með
stúdentspróf eða sambærilega
menntun. Stúdentsefni verða því
skráð í Háskólann samkvæmt
ákvörðun háskólaráðs og við
munum einnig ræða við erlenda
háskóla þar sem þess er þörf, sem
er alls ekki allsstaðar. Þetta eru
allt fyrirvaraaðgerðir, , en við
verðum að hliðra þarna til, við
getum ekki annað. Mér er
fullkomlega ljóst að einhverjir
vinir mínir í HÍK munu gagnrýna
þessar ákvarðanir, en það er ekki
hægt að bíða lengur með að ein-
hverjar ákvarðanir verði teknir.
Það er komið að eindaga.
Þú hefur verið harðlega
gagnrýndur af nemum fyrir að
hafa farið of seint af stað með
lausn þessara mála, en hafa þessir
undirbúningsfundur þínir ekki
virkað sem olía á eld í kjara-
deilunni?
- Það er engin spurning að
kennarar hafa haft áhyggjur af
þessu og það er líka rétt að ég hef
verið gagnrýndur fyrir að taka
ekki á málinu. Það má alveg
gagnrýna mig fyrir það, því það
er umdeilanlegt hversu lengi
menntamálaráðherra á að sitja á
málinu. Það verður ekki gert
stundinni lengur, ég er alveg
kominn að ystu mörkum í þeim
efnum. _|g
4 SÍÐA - NYTT HELGARBLAÐ Föstudagur 12. maí 1989
lendingarhjólin
niður
Framhaldsskófa-
kerfid er meira og
minna komið í rúst
vegna verkfalls
kennaraíHÍK.
ÞegarSvavar
Gestsson tók við
embætti mennta-
málaráðherra sl.
haust lagði hann
mikla áherslu á gott
samstarf við
kennara og annað
skólafólk varðandi
umbætur í
skólakerfinu.
Verkfallið sem
staðið hefur í réttar
5 vikur ídag,er
varla táknrænt um
gott samstarf
yfirvalda og
skólafólks.