Þjóðviljinn - 12.05.1990, Blaðsíða 9

VIÐHORF
Bömin eru besta fjárfestingin
Þó að núverandi borgarstjórn-
armeirihluti með borgarstjóra í
broddi fylkingar gumi af góðri
frammistöðu sinni í dagvistar-
málum sem og annars staðar, vita
borgarbúar þó betur.
Bið eftir leikskólaplássi er
löng, enda kemur í ljós ef við ber-
um okkur saman við nágranna
okkar á Norðurlöndum að
Reykjavík stendur þeim langt að
baki í dagvistarmálum.
Skortur á dag-
vistarrymi
Skortur á dagvistarrými mis-
munar bæði börnum og foreldr-
um. Öll börn ættu að eiga kost á
að dvelja á góðum leikskólum all-
an eða hluta af forskólaaldri sín-
um. Allir foreldrar ættu að geta
valið um hvaða form dagvistar
þeir kjósa og það er skylda sam-
félagsins að sjá um að það sé
mögulegt.
í dag þarf fjöldi barna að dvelja
á fleiri en einum stað dag hvern af
þeim sökum að ekki eru til næg
heilsdagsrými á leikskólum borg-
Kolbrún Vigfúsdóttir skrifar
arinnar meðan foreldrar þurfa að Hver skyldi vera ástæðan fyrir sér menntunar. Það er tæplega
vinna fullan vinnudag til að fram- þessum starfsmannavanda? Ekk- raunhæft að ætla að fólk fari í 3ja
fleyta sér og fjölskyldu sinni. ert sveitarfélag greiðir starfs- ára nám sem gefur ekki von um
„Ekkert sveitarfélag greiðir starfsmönnum
sínum lœgri laun en Reykjavíkurborg og á
það jafnt við um starfsfólk leikskóla og aðra
starfshópa“
Vandi leikskólanna
Það sem háð hefur starfsemi
leikskóla í Reykjavík er skortur á
menntuðu starfsfólki (fóstrum)
og lítill stöðugleiki aðstoðar-
fólks. Núverandi borgarstjórnar-
meirihluti bendir á þessa staðr-
eynd sem sönnun þess að ekki
þýði að byggja fleiri leikskóla.
mönnum sínum lægri laun en
Reykjavíkurborg og á það jafnt
við um starfsfólk leikskóla og
aðra starfshópa.
í stað þess að nota
stafsmenntunarskort sem afsök-
un fyrir vanrækslu sinni væri
borgarstjóranum nær að reyna að
leysa vandann með því að bæta
kjör starfsmanna sinna og styrkja
ófaglærða starfsmenn til að afía
lífvænleg laun að námi loknu,
enda er það svo að margar fóstrur
hverfa til annarra betur launaðra
starfa.
Jafnrétti í
uppeldi
Börnin eru okkar besta fjár-
festing, það viðurkennir jafnvel
Davíð Oddsson á hátíðis- og tylli-
dögum, en gjörðin er önnur.
Hann vill frekar byggja ráðhús og
kringlur eða kaupa hótel en vinna
að því að um þessa fjárfestingu sé
vel hugsað.
Leikskólar eiga að vera fjöl-
skyldunni til stuðnings og sjálf-
sögð viðbót við það mikilvæga
uppeldi og menntun sem for-
eldrar veita. Leikskólar eiga að
vera uppeldis- og mennta-
stofnanir fyrir börn á aldrinum
1-6 ára, eða frá því að fæðingar-
orlofi lýkur. Á leikskóla fá börn-
in tækifæri til að þroskast í leik og
starfi undir handleiðslu
menntaðs fólks í samráði við for-
eldrana. Með nægu framboði á
leikskólaplássum er stigið stórt
skref í þá átt að öll börn njóti
jafnréttis í uppeldi sínu.
Við getum ekki fullnægt þess-
ari þörf á morgun, en við getum
stefnt að því að á næstu 10 árum
verði henni fullnægt. Það er að-
eins spurning um hvað við setjum
á oddinn, minnismerki úr stein-
steypu eða heill þeirra sem eru að
vaxa úr grasi og um leið sam-
félagsins alls.
Beðið eftir Solzhenitsin
Míkhaíl Zhúkof í hlutverki Solzhenitsyns í leikverkinu um Gúlag-eyjaklasann
Leikverk um Gúlagið bíður í Moskvu
eftir sýningarleyfi höfundarins
Vjatselsav Spesívtset, for-
stöðumaður Tilraunaleikhússins
ÍMoskvu, hefursamiöog fullæft
leikverk sem byggir á hinu mikla
heimildarverki Alexandes Solz-
henitsyns, Gúlag-eyjaklasinn.
En það fjallar sem kunnugt er um
líf og dauða í sovéskum fanga-
búðum. Sýningin hefurennekki
komið fyrir almennings sjónir,
vegna þess að Solzhenitsin, sem
var rekinn í útlegö árið 1974 og
býr nú í Bandaríkjunum, hefur
ekki gefið leyfi til þess.
Spesívtsef fór þegar á áttunda
áratugnum, þegar Gúlagbækurn-
ar gengu manna í milli í handriti,
að velta fyrir sér möguleikum á
að koma verkinu á svið. Síst gat
honum dottið í hug, að síðar meir
reyndist höfundur sjálfur meiri
ritskoðari en sovésk yfirvöld.
Á meðan er
boðið á æfingar
Spesívtsev bað Solzhenitsyn
leyfis í fyrrahaust um að hann
kæmi verki hans í leiksviðsbún-
ing, en honum til mikillar furðu
svaraði rithöfundurinn neitandi:
ságði að hann vildi að sovéskur
almenningur læsi Gúlabækurnar
fyrst. En þær voru þá þegar
komnar á prent í Sovétríkjunum.
Tveim öðrum bréfum frá Til-
raunaleikhúsinu hefur ekki verið
svarað.
Blaðamaður frá New York
Times hefur samt séð sýninguna:
þrisvar sinnum hefur Tilrauna-
leikhúsið kallað á gesti til að sjá
það sem kallað er „æfing“ og að-
göngumiðar eru ekki seldir. Að-
ferðin við sviðsetninguna er í
stuttu máli sú, að aðalpersónan
er höfundurinn sjálfur, sem
gengur um fangabúðasviðsmynd-
ina með sóp og sópar upp hverju
smáatriði, hverri frásögn af þján-
ingum fanganna og grimmd varð-
anna og köflum úr lífi fanganna
og geymir í minni sér. Spesívtsef
er þekktur fyrir tilraunir sínar
með leikhús - ein var sú að búa til
sýningu sem flutt var í lest á leið
frá Moskvu til stöðvar í grennd
við borgina - tóku 250 leikarar
þáttíhenni: ívögnumáhreyfingu
og utan lestar.
Guðs erindi
Spesívtsef vill gjarna virða rétt
Solzhenitsyns, en hefur þó sínar
efasemdir um höfundarrétt yfir
höfuð. Hann er byrjaður að æfa
leiksýningu sem byggir á Bib-
líunni og segir: Guð er höfundur
Biblíunnar og hvað eigum við að
gera við hans höfundarrétt?
Spesívtsef hefur reyndar til-
hneigingu til að láta sem Drottinn
sjálfur hafi gefið honum umboð
til að setja Gúlagbálkinn á svið.
Sjálfur segist hann áður fyrr hafa
verið hatrammur guðleysingi en
fyrir sjö árum hafi honum verið
öllum lokið. Hann hafi þá gert sér
grein fyrir því að hann væri synd-
ari hinn mesti:
„Það kom sá tími í lifi mínu að
ég þurfti að ákveða hvort ég ætti
að vera eða vera ekki. Og ég á-
kvað að vera, ég vissi að ég ætti að
vinna mannfólkinu til heilla, ég
varð að breiða út sannleikann."
Og honum finnst að hann sé að
uppfylla skyldur sínar andlegar
með því að sýna fólki Gúlageyja-
klasann: „Solzhenitsyn heldur að
nú muni allir lesa bók hans, en
það er misskilningur. Hún er of
erfið. Það þarf að sýna Gúlagið í
leikhúsi, kvikmyndum og öðru
formi til að allir sovéskir þegnar
geri sér grein fyrir sannleikanum
og iðrist. Solzhenitsyn stendur í
vegi fyrir sannleikanum þegar
hann segir: Lesið barasta bókina.
Og ég er viss um að ef Solzhenit-
yn sæi sýningu okkar þá myndi
hann ekki orði til hnika...
áb tók saman
Laugardagur 12. maí 1990 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9