Þjóðviljinn - 26.10.1990, Qupperneq 7

Gíslar Saddams
Frakkar [ glslingu [ Bagdað - þeim hefur nú verið sleppt, ( þeim tilgangi að teygja stjórn þeirra frá Bandarlkja-
mönnum og Bretum.
Þeim er skipt í
„góða‘c og
„slæma“ eftir
þjóðemum og
kynþáttum
Af ummælum íraskra emb-
ættísmanna má ráða, að tíl-
gangur stjórnar þeirra með því
að halda útlendingum, einkum
vesturlandamönnum og Japön-
um, í gislingu er auk þess að
draga úr hættu á árás að reyna
að sundra hinni alþjóðlegu
samstöðu gegn írak. En fleira
ræður nokkru um hvaða út-
lendingar fá að fara þaðan úr
landi og hverjir ekki, einna
helst þjóðernis- og kynþátta-
hyggja.
Saddam Hussein Iraksforingi
og hans menn gera sér vonir um,
að jafnt og þétt muni draga úr
möguleikum Bandaríkjanna á að
fá alþjóðafulltingi til hemaðar-
árásar á Irak. Ef þeir þrauki og láti
engan bilbug á sér fínna, muni
svo fara að lokum að þeir komist
upp með það að halda því olíu-
auðuga Kúvæt, sem hlyti að leiða
til þess að írak yrði að talsverðum
mun auðugra og öflugra ríki en
það nú er. Þá kæmi Saddam út úr
öllu saman sem sigurvegari, hinn
sterki maður arabaheimsins.
Frakka freistað
Athygli vakti að Saddam ný-
verið ákvað að láta alla franska
gísla lausa. Undanfarið hefur ver-
ið talsvert um mótmæli í Frakk-
landi gegn hlutdeild þess í víg-
búnaðinum á Persaflóasvæði. Þar
er á ferð þriðjaheimshyggja, sem
er enn allsterk í Frakklandi, ekki
síst í röðum sósíalista, stjómar-
flokksins, og efalaust einnig
þjóðarstolt sem hefur valdið því
að Frakkar vilja ógjaman að hægt
sé að segja um þá að þeir lúti for-
ustu engilsaxa. Sú hneigð er enn
sterk frá tið de Gaulle. Þetta von-
ar Saddam að fái byr undir vængi
er hann sleppir frönsku gíslunum.
Hann hugsar einnig líklega sem
Fyrir skömmu voru haldnar
borgar- og sveitarstjórnar-
kosningar i Ungverjalandi. í
Búdapest mættu aðeins 37%
kjósenda á kjörstað og úti um
land mættu aðeins 27% kjós-
enda til að taka þátt í þvi lýð-
ræði sem Ungverjar höfðu svo
lengi eftir beðið.
Segja má að lýðræðið hafi
byijað á undarlega sterkri pólit-
ískri þreytu. I mars i fyrra vom
haldnar fyrstu almennu og fijálsu
þingkosningamar í landinu í fjóra
áratugi - og aðeins 65% kjósenda
mættu. Kosningamar fóm fram í
tveim umferðum og í þeiri seinni
fór þátttakan nður i 45% kjós-
enda. Og menn fóm að spyrja
sjálfa sig: hver vann eiginlega
kosningamar þegar meirihlutinn
sat heima?
Ungveijar em ekki einir um
slappa þátttöku í þeim kosningum
sem lengi hafði verið eftir beðið.
Þegar Pólveijar gengu til kjör-
staða í fyrra var kosningaþátttak-
an aðeins 42%.
Að vísu hefur kosningaþátt-
taka verið sýnu meiri bæði í Aust-
svo að Frakkar vilji gjaman taka
upp að nýju sem fyrst arðvænleg
viðskipti sín við írak.
Hópar, sem mótmæla vígbún-
aðinum við Persaflóa hafa einnig
látið á sér kræla víðar á Vestur-
löndum og Saddam hefur reynt að
hvetja þá með þvi að sleppa öðm
hvom stijálingi af gíslum, t.d.
nokkmrn Finnum og Svíum ný-
lega og nokkmm tugum Breta og
Bandaríkjamanna. Til að reyna að
verða sér úti um mannúðarorð
hefur íraksstjóm við þessi tæki-
færi látið aldraða menn og heilsu-
veila ganga fyrir. Jafnframt lýsir
Iraksstjóm því sýknt og heilagt
yfir að ekki þurfi annað til að öll-
um gíslum verði sleppt en að
Bandaríkin og Bretland hætti að
ógna Irak með liðssafnaði og kalli
heri sína ffá Persaflóasvæði.
„Gestir" og „sér-
stakir gestir“
ur- Þýskalandi og Tékkóslóvakíu.
En hin mikla pólitíska þreyta sem
kemur fram i slakri kosningaþátt-
töku í Ungverjualandi og Pól-
landi, hún er rakin til þess, að þar
hefur fólk fengið rækilega að
kenna á því, að hinar efnahags-
legu umbætur sem nýjar stjómir
hafa fitjað upp á, hafa til þessa
ekki skilað neinum þeim árangri
sem ffam kemur í kjömm al-
mennings. Nema síður væri: fólk-
ið fékk fyrst að heyra að ástandið
yrði að versna áður en það batn-
aði. Nú fær það helst að heyra að
ástandið eigi eftir að verða miklu
verra í langan tíma áður en menn
geti vonað að það skáni eitthvað.
Áhorfenda-
lýöræði?
Af öllum þessum ástæðum er
lýðræðið eins og að breytast í
„áhorfendalýðræði“ þar sem
meira en hálfri þjóðinni virðist
standa á sama um það hver fer
með völd í landinu. Eða hefur
amk. enga trú á því að pólitískar
hreyfingar, hvað sem þær nefnast,
geti ráðið við þann vanda sem við
því inn hjá heiminum að í raun
séu það Bandaríkin og Bretland,
sem séu skúrkamir í Persaflóa-
dramanu, en ekki írak. Vegna
mikillar andúðar á engilsaxnesku
stórveldunum í arabalöndum gæti
þetta borið nokkum árangur og
einnig fengið hljómgmnn víðar í
þriðja heiminum og jafhvel í öðr-
um og fyrsta. Og ekki er víst að
heimurinn endist lengi til að bera
fyrir bijósti örlög smáríkis eins
og Kúvæts.
írakar kalla gísla sina „gesti“
og þá sem fluttir hafa verið á
hemaðarlega mikilvæga staði
„sérstaka gesti“. „Gestgjafamir"
skipta þeim í „slæma“ og „góða“
eftir þjóðemum og uppruna.
Bandaríkjamenn og Bretar em
hafðir í sérflokki sem „verstu“
þjóðir, og er því minni von til
þess að gíslum af þeim þjóðem-
um verði sleppt en nokkrum öðr-
um þjóðum.
blasir. Og þetta telja margir að
vonum hættulegt: upp er komið
einskonar tómarúm sem einhver
stjómarerindreka í Bagdað, þess-
um „gestum“ sínum eftir uppruna
og kynþáttum. Menn af arabísk-
um uppmna em samkvæmt þess-
ari skilgeiningu af „góðum“ kyn-
þætti, svo að segja allir aðrir af
misjaíhlega „slæmum“ kynþátt-
um.
Þegnar arabaríkja vom þannig
látnir ganga fyrir um leyfi til að
fara úr landi og þau forréttindi
vom einnig Iátin ná til breskra og
bandariskra þegna af arabískum
ættum.
Gíslataka Iraka hefur
hneykslað fólk á Vesturlöndum,
slíkt þykir þar ekki hæfa siðuðum
þjóðum. Fyrr á tíð þekktist þetta í
Evrópu, og ffá arabískum sjónar-
homum séð er enn sem áður hægt
að taka þetta gilt sem lið í stríðs-
rekstri og stjómmálum. Jafnvel
hinn ffanskmenntaði alsírski leið-
togi Ben Bella lýsti því yfir að
hann liti á gíslatöku íraka sem
sjálfsagðan hlut.
„sterkur rnaður" og lýðskrumari
gæti ffeistast til að reyna að fylla.
áb - byggt á Information
Kadare „hoppar af“
Ismail Kadare, þekktasti rit-
höfundur Albaníu sem í áratugi
hefur verið í hávegum hafður
jafnt ( heimalandinu og meðal
Albaníuvina erlendis, baðst [
gær landsvistarleyfis fyrir sig og
fjölskyldu sína í Frakklandi, en
þangað komu þau í s.l. mánuöi.
Kvaðst rithöfundurinn ekki vilja
snúa heim þar eð stjóm Albaníu
hefði ekki staðið við loforð sín
um að koma á lýðræði.
Svindl,
segir Benazir
Lýðræðisbandalagið, flokk-
ur Benazir Bhutto, fyrrum for-
sætisráðherra Pakistans, beið
mikinn ósigur [ þingkosningum
þarlendis, samkvæmt úrslitum
sem yfirvöld hafa tilkynnt, en
talsmenn flokksins segja að nú-
verandi valdhafar hafi beitt
kosningasvindli í stórum stíl. Is-
lamska lýðræðisbandalagið,
flokkur Ghulams Mustafa Jatoi,
núverandi forsætisráðherra,
náði ekki hreinum meirihluta, en
talið er líklegt að hann fái til liðs
við sig nógu marga óháða þing-
menn til að geta stjórnað áfram.
Áhyggjur út af
tilraunasprengingu
Finnska stjómin lét í ijós í
gær áhyggjur vegna tilrauna-
sprengingar Sovétmanna á No-
vaja Zemlja í fyrradag og hvatti
til að alþjóðabann yrði lagt við
því að sprengja kjamorku-
sprengjur í tilraunaskyni neðan-
jarðar. Norðurlandaríkin mælt-
ust til þess í vor við sovésku
stjómina að hún hæfi ekki á ný
tilraunasprengingar á Novaja
Zemlja.
Dæmdur fyrir
gyðingahatur
Ahmed Rami, forstöðumað-
ur íslamskar útvarpsstöðvar í
Stokkhólmi, var í gær af áfrýjun-
arrétti dæmdur til sex mánaða
fangelsisvistar, eftir að rétturinn
hafði fundið hann sekan um að
útvarpa hatursáróðri gegn gyð-
ingum. Rami ætlar að áfrýja til
hæstaréttar og heldur því fram
að í Svíþjóð iiggi bannhelgi við
því að gagnrýna „síonista og
ríkið lsrael“.
50 deyja úr
hungri á dag
Belgískirlæknar og hjálpar-
starfsmenn í Líberíu segja að
daglega deyi a.m.k. 50 manns
úr hungri í Monróvíu, höfuðborg
landsins. Hungur sé orðið al-
gengasta dánarorsökin þar í
borg og níu af hverjum tíu böm-
um þar hafi lést um meira en
þriðjung af eðlilegri þyngd. Tvö
skip fermd hrísgrjónum eru á
leið til borgarinnar og standa
því vonir til þess að matvæla-
ástandið þar skáni eitthvað á
næstunni.
Villigöltur
í bókasafni
Villigöltur sem villst hafði í
þoku ruddist óviljandi í gegnum
glervegg bókasafns í Slavonski
Brod, Júgóslavíu, í gær, tróð
undir fótum hitunarofn og fór
síðan út sömu leið og hann
kom, að sögn Tanjugfréttastof-
unnar. Síðan var hann um hríð
á vakki í herbúðum þar nálægt,
uns her- og lögreglumenn ráku
hann á flótta.
Ánægður með
írskt handbragð
Haft er eftir Ira einum, ný-
sloppnum frá Irak, að Saddam
forseti hafi ákveðið að láta
lausa 28 Ira, sem eru að byggja
fyrir hann höll, af þv[ að honum
hafi líkað svo vel handbragð
þeirra. Þá er Saddam sagður
hafa lofað heimför 700 Búlaör-
um, sem voru kyrrsettir í Trak
rétt eftir upphaf Persaflóadeilu.
Föstudagur 26. október NÝTT HELGARBLAÐ — SlÐA 7
Með þessu er reynt að koma Einnig skipta írakar, að sögn
Ungverialand
Fáir nenna
að kjósa
Frá sveitastjórnakosningum f Ungverjalandi: almenn vonbrigði með pól-
itík?