Þjóðviljinn - 01.02.1991, Síða 8

NÝTÍ
þJÓÐVIUINN
Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarki h.f Afgrelðsla: » 88 13 33
Framkvœmdasyóri: Hallur Páll Jónsson Auglýsingadelld: «r 68 13 10 - 6813 31
Rltstjórar: Ámi Bergmann, Ólafur H. Torfason, Simfax: 68 19 35
Helgi Guðmundsson Verð: 150 krónur I lausasölu
Umsjónarmaður Helgarblaðs: Ragnar Karisson Fréttastjðrl: Slgurður A. Frlöþjófsson Setnlng og umbrot: Prentsmiðja Þjóðviljans hf. Prentun: Oddi hf.
Auglýsingastjóri: Stainar Harðarson Aðsetur: Síðumúla 37,108 Reykjavfk
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis
Viðspyrna
Eins og fram kom í frétt Þjóðviljans í gær
hefur afkoma fyrirtækja í mörgum þýðingar-
miklum atvinnugreinum farið mjög batnandi á
síðastliðnu ári. Þetta gerist þótt nokkurs sam-
dráttar hafi gætt í þessum sömu greinum.
Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðhagsstofnun
hefur hlutfall launa í reksturskostnaði lækkað.
Nú segir hækkun eða lækkun hlutfalls launa
af rekstrarkostnaði iítið um kaupmátt laun-
anna en eigi að síður er hér komin vísbending
um það til hvers þjóðarsáttin hefur leitt. Þann-
ig er atvinnu- og efnahagslíf nú allt miklu stöð-
ugra en áður og fer líklega ekki fram hjá nein-
um.
Enda þótt stöðugleiki í efnahags- og at-
vinnumálum hljóti, þegar til lengri tíma er litiö,
að vera markmiö í sjálfur sér, geta samtök
launamanna aldrei sætt sig við að stöðugleik-
anum sé viðhaldið til frambúðar með of lágum
launum fjölmennra hópa.
Á fundum sem ráðherrar Alþýðubanda-
lagsins hafa boðað til að undanförnu hefur
meðal annars verið rætt um hvað muni taka
við af þjóðarsáttinni og hvernig ríkisvaldið geti
haft áhrif á að lífskjör þeirra sem lægst hafa
launin geti batnað án þess að verðbólga og
efnahagsleg skálmöld fylgi í kjölfarið. Ljóst er
að lífskjörin má bæta með ýmsum jöfnunarað-
gerðum. Á hinn bóginn getur ríkisvaldið ekki
orðið að liði í þessu efni nema fá til þess óhjá-
kvæmilegartekjur, en eins og alkunna er þá er
ríkissjóður nú rekinn með fimm mill-jarða
halla, sem fjármagnaður er með innlendum
lánum.
Tekjujöfnunaraðgerðir verða alltaf að lok-
um spurning um skatta. Varla verður nógsam-
lega hamrað á þeirri einföldu staðreynd að
tekjur verða að duga fyrir þeim kostnaði sem
viðkomandi hefur. Gildir þá einu hvort um er
að ræða heimili, fyrirtæki eða stofnanir samfé-
lagsins. Um leið og gripið er til tekjujöfnunar-
aðgerða verður því að afla tekna á móti.
Skattar eru hér á landi langt frá því að vera
nógu tekjujafnandi. Þetta kemur meðal ann-
ars fram í mjög háu hlutfalli óbeinna skatta og
tekjuskattskerfi sem tekur lítið tillit til stig-
hækkandi tekna. Á þetta hafa erlendir sér-
fræðingar meðal annars bent og talið til
ágalla.
Þegar kemur að umræðum um nýja kjara-
samninga og alvarlegum tilraunum til nýrrar
þjóðarsáttar hljóta breytingar á sköttum í
tekjujöfnunarskyni að verða lykilatriði. Tillögur
fjármálaráðherra um hátekjuskatt liggja enn
fyrir, en hafa ekki verið samþykktar af sam-
starfsflokkunum í ríkisstjórninni.
Um slíkan skatt verða vissulega alltaf deil-
ur og skiljanlega spurt hvar á að draga mörk-
in, hvað teljast hátekjur. I þessu efni hafa
samtök launafólks miklu hlutverki að gegna.
Það er í þeirra þágu að skilgreina þann launa-
mismun sem þau telja þolanlegan og það er í
þeirra þágu að skilgreind verði fátæktarmörk.
Það vita allir sem vilja vita að hér á landi er
gríöarlegur eigna- og teknamunur, tilfinnanleg
fátækt annars vegar og óheyrilegt ríkidæmi
hins vegar. Við gerð nýrra kjarasamninga ættu
þessar skilgreiningar að liggja fyrir, ná ætti
samkomulagi við ríkisvald og atvinnurekendur
um þær og taka tillit til þeirra við gerð samn-
inga um lífskjör. Tekjujöfnunarsamningar á
haustdögum ættu því að standa um að koma
á tekjujafnandi skattakerfi ekki síður en beinar
launahækkanir.
Um þetta er vissulega auðveldara að tala
en í að komast. Margir hópar launamanna,
ekki síst þeir sem hafa meira en miðlungs-
laun, eru orðnir óþolinmóðir og munu að lík-
indum krefjast verulegra breytinga á launum
sínum. Verkefnið sem við blasir í haust, er því
ekkert áhlaupaverk, en það er þó bót í máli að
krafan um að halda stöðugu verðlagi á enn
mjög djúpar rætur í þjóðfélaginu. Þjóðarsáttin
og stöðugleiki í efnahagsmálum á því að geta
verið viðspyrna inn í nánustu framtíð.
hágé.
0-ALIT
BllllHN nu LrmUM A HUNPRAei
EJCUR lAM 10000 m ^ ARi, átWAlS 2090 ÚTRAR.
SlMWmftmuKV. 6ENSÍN MB> WÍAf> PAfft 1
8UA (&K£itA HÆST...I»ASWVW<5T
/j; m IH0 ÚTRARA.£|NH6KWTA EH9i*
LVTfc\ r \ IHOOft l#lTÞIlkA í
IH00Ö UTRUíA t FLU6TWCÍ>.,
FANNÍ6 HWEHAR100 .
ARAD$F*KAFypÍK WL-J

* *

8.SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 1. febrúar 1991