Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1995, Side 12

Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1995, Side 12
12 FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 1995 Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON Aðstoðarritstjóri: ELIAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar ÞVERHOLT111, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000 FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999 GRÆN númer Auglýsingar 800 6272. Áskrift: 800 6270 Stafræn útgáfa: Heimasíða: httpV/www.skyrr.is/dv/ Ritstjóm: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605 Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. Prentun: ÁRVAKUR HF. Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk. Forseti Rússlands er róni í beiimi útsendingu frá blaöamannafundi fyrir helgina rak dauðadrukkinn forseti Rússlands utanríkisráðherra landsins úr embætti og réð hann aftur daginn eftir á flug- vellinum í Moskvu, einnig í beinni útsendingu ffá blaða- mannafundi, illa haldinn af langvinnri ofdrykkju. Síðan hefur forsetinn leikið hlutverk fíflsins vestur í Bandaríkjunum, þar sem hann sótti valdsmannaþing Sameinuðu þjóðanna og hitti Bandaríkjaforseta. Þar hef- ur forseti Rússlands velkzt um, útblásinn og þrútinn og tínt af sér fúla brandara drykkjusjúklings. Heita má, að síðustu misserin sjáist ekki til forsetans öðruvísi en timbraðs, drukkins eða kófdrukkins á al- mannafæri. Þetta ástand er honum og Rússlandi til van- sæmdar. Enn verri eru þó áhrifin, sem þetta óeðlilega ástand hlýtur að hafa á stjóm erfiðra Rússlandsmála. Þessi fýrrverandi þjóðhetja Rússlands hefur misst tök- in á stjóm landsins og hrekst úr einu víginu í annað und- an andstæðingum sínum. Flestir umbótamennirnir í kringum hann em horöiir á braut eða búa við skert áhrif, en gagnslausir jámenn em setztir í stólana. Svo djúpt er Rússland sokkið, að foringi lífvarðar for- setans er orðinn annar valdamesti maður landsins út á það að hjálpa forsetanum í rúmið á morgnana og sinna öðrum þörfum drykkjurútsins. Þekkt er í mannkynssög- unni, að lífvarðarforingjar stjóma fyrir róna. Umbætur em um það bil að fjara út í Rússlandi. Glæpaflokkar hafa sig æ meira í frammi og hafa tekið við raunverulegri stjóm mála á ýmsum sviðum. Rúss- neska mafían veldur vaxandi áhyggjum á Vesturlöndum vegna mikilla umsvifa og óvenju grófra vinnubragða. Greinilega kom fram í eftirleik átakanna í Tsjetsjeníu fyrr á þessu ári, að forsetinn réði ekki við málið, þannig að forsætisráðherra landsins varð að lokum að grípa í taumana. Enda má ljóst vera, að sídrukkinn forseti get- ur ekki bmgðizt skynsamlega við uppákomum. Undir stjóm Jeltsíns hefur Rússland orðið að óróaafli í umheiminum eins og íran eða írak eða Kína. Það sáir til vandræða í ríkjum Sovétríkjanna fyrrverandi og á Balkanskaga. Það er orðið illa útreiknanlegt og óvinsælt og nýtur ekki nauðsynlegs stuðnings að utan. í stað þess að nota pólískan mátt Rússlands til að búa til valdamikla virðingarstöðu þess á fjölþjóðlegum vett- vangi, fær þessi máttur í vaxandi mæli útrás á neikvæð- an hátt og leiðir ekki til þeirrar virðingar og áhrifa, sem efni ættu að standa til við eðlilegar aðstæður. Verst er tilhugsunin um, að það er annað mesta kjam- orkuveldi heimsins, sem hefur fordrukkinn forseta með puttana við atómstjómtöskuna og getur hleypt af stað kjamorkustríði í óráði og minnisleysi. Þess vegna er nauðsynlegt að vekja athygli á ástandi forsetans. Áfengi hefur löngum verið flótti Rússa ffá vandamál- um líðandi stundar. Þar í landi er ríkjandi rótgróin lin- kind gagnvart geigvænlegum afleiðingum almennrar of- drykkju á öllum stigum þjóðfélagsins. Þar i landi er al- ger róni talinn nothæfur sem æðsti maður ríkisins. * Vestrænir fíölmiðlar taka á máli þessu með silki- hönskum og stuðla þannig að þeirri sjálfsblekkingu margra Rússa, að þjóðarlöstur þeirra sé ffambærilegur og að þolanlegt sé að hafa drykkjurúta í æðstu embætt- um. Betra er að tala hreint og skiljanlega um vandamál- ið. Það er botnlaus niðurlæging fýrir Rússland að forseti landsins skuli vera róni, sem veltist blindfullur um heiminn, útblásinn og þrútinn af langvinnum ólifhaði. Jónas Kristjánsson Ekki nægilegt fé milli handanna? Mjög sjaldan er minnst á þaö að mistökin hafi byggst á óþörfu bruðli, segir m.a í grein Jóns. Þekking og hagvöxtur Á þessu ári kom út tímamótarit í hagfræöi sem nefnist á frummál- inu „Economic Growth“, þ.e. hag- vöxtur. Höfundarnir eru þeir R.J. Barro og X. Sala-I-Martin. í riti þessu er að fínna ítarlegustu og nýjustu samantektina á rannsókn- um nokkurra virtra hagfræðinga sem á síðustu árum hafa verið að kanna frumorsakir hagvaxtar. Furðulegt nokk þá lágu rannsókn- ir á þessu grundvallaratriði niðri um tuttugu ára skeið, það er frá ca 1960-1980. Á meðan var fjöldi hagfræðinga upptekinn við aö rannsaka fremur léttvæg viðfangsefni, svo sem ár- angurríkt verðbréfabrask. Sumir þeirra urðu ríkir fyrir bragðið. Á meðan biðu mörg meginviðfangs- efni hagfræða og þjóðfélags óleyst Þekking megingrundvöllur hagvaxtar í inngangi fyrrgreindrar bókar er undirstrikuð sú aðalniðurstaða hinna nýju rannsókna að þekking sé megingrundvöllur langtímahag- vaxtar. Þetta hafa margir talið sig vita um langan tíma. Ekki ætti að þurfa hámenntaöa fræðimenn og marga áratugi til að ná áttum í þessu efni. Ekki gerir það hlut hagfræðinnar glæsilegan að hafa vanrækt þetta meginviðfangsefni um áratugaskeið meðan atvinnu- leysi óx hröðum skrefum. Ekki síst þegar ljóst er að veigamiklar lausnir á þvi er aö finna i hagvexti af ýmsu tagi, auk bættrar nýtingar auðlinda. Ef ég man rétt þá var það Georg- es Bernhard Shaw sem sagði eitt sinn að vísindamenn væru fólk sem beitti flóknum og tímafrekum aðferðum til að komast að augljós- um niðurstöðum. Þótt þetta sé aug- ljóslega röng staðhæfing um margt þá á hún ótrúlega víða við. Mér virðist að svo sé í þessu tilviki og myndi vilja bæta við að veigamikl- Kjallarinn Jón Erlendsson yfirverkfræðingur Upplýsinga- þjónustu Háskólans ar niðurstöður komi oft ótrúlega seint! Augljóst orsakasamband Maður sem kann til verka, það er býr yfir þekkingu, hefur for- sendur til að nýta starfsorku sina og fé á arðvænlegan og árangurs- ríkan hátt. Sá sem á hinn bóginn býr ekki yfir þekkingu nýtir þessa sömu hluti gjaman í óarðbærar íjárfestingar eða jafhvel til skaða. Hann er eins og óviti sem sest við stýrið á bil. Akstur hans endar oft- ast með ósköpum. Ekki myndi bæta úr skák að láta þennan óvita fá enn þá stærra ökutæki til að sjá hvort ekki færi að ganga betur. Mistökin yrðu bara enn þá meiri! Þetta ýkta dæmi er tekið til að vekja athygli á því sérstaka fyrir- bæri í íslensku þjóðfélagi að þegar óvitar hafa fengið ómælt fé til ráö- stöfunar og komið málum sínum eða umbjóðenda sinna í ómælt klúður á mettíma er afar oft gripið til þeirrar útskýringar að vandinn hafi bara veriö sá að þeir hafi ekki haft nægilegt fé milli handanna! Mjög sjaldan er minnst á það að mistökin hafi byggst á óþörfu bruðli ellegar að menn hafi ekki kunnað að haga seglum eftir vindi miðað við tiltæka fjármuni. Stað- reyndin er nefnilega sú að oftast má ná árangri þótt fé sé af skom- um skammti. Stundum jafnvel þrátt fyrir mik- ið fjársvelti. Bara ef þekkingin er í góðu lagi og dugnaður, þraut- seigja, útsjónarsemi höfð að helstu leiðarljósum. Ótímabær og ótak- markaður aðgangur að fé getur oft verið beinlínis skaölegur í sjálfu sér eins og fiöldi dæma sanna. Lykilþáttur þekkingar Hagfræðin hefur alltof lengi ein- blínt á einhæfar skýringar á hag- vexti og efnahagslegum árangri. Þáttur þekkingar og upplýsinga hefur lengi verið hálfgerð hom- reka í þessu sambandi. Kominn er tími til að þekking fái miklu meiri áherslu innan hagfræðinnar. Eins í allri þjóðmálaumræðunni. Jón Erlendsson „Ekki gerir þaö hlut hagfræðinnar glæsi- legan aö hafa vanrækt þetta meginvið- fangsefni um áratugaskeið meðan at- vinnuleysi óx hröðum skrefum.“ Skoðanir annarra Samkeppni um lífeyrinn „Viðbrögð forystumanna lífeyrissjóðanna, bæði verkalýðsforustunnar og forastu VSÍ, hafa verið allt of neikvæð gagnvart breytingum. Það er eins og líf- eyrissjóðunum séu allar bjargir bannaðar, ef breyt- ingar verða gerðar á starfsumhverfi þeirra. En það er langt frá því. Þeir hafa verulegt forskot á sam- keppnisaðila ... Mikilvægt er við allar breytingar á lífeyrissjóðakerfinu að tryggja að ekki verði tekin óeðlileg áhætta við ávöxtun fiármuna. Nýleg dæmi em um slíkt.“ Úr forustugrein Mbl. 25. okt. Tekjuskatturinn „Frá árinu 1983 hafa beinir skattar einstaklinga, þ.e. tekju- og eignarskattar, til ríkissjóðs liðlega tvö- faldast á föstu verðlagi... Á sama tíma hefur skatt- hlutfallið hækkað og tekjutenging ýmissa bóta verið aukin þannig að jaðarskattar á meðallaun fiölskyldu em orðnir allt að 60-80%. Aðeins einn af hverjum þremur framteljendum greiðir tekjuskatt þegar upp er staðið og búið aö taka tillit til bama- og vaxta- bóta. Tekjuskattskerfið, sem er að stofni tO frá árinu 1988 — þegar staðgreiðsla skatta var tekin upp — hefur í stómm dráttum gengið sér til húðar.“ Óli Bjöm Kárason í Viðskiptablaðinu 25. okt. Kvennafrídagurinn „Þessi dagur skipti vemlegu máli. Ég er sannfærð um að þama er röð atburða, eitt leiddi af öðru. Ef Rauðsokkahreyfingin hefði ekki verið stofnuð hefði enginn kvennafrídagur verið haldinn. Ef kvennafrí- dagur hefði ekki verið haldinn hefði Vigdís Finn- bogadóttir líklega ekki verið kosin forseti. Ef hún hefði ekki verið kosin forseti þá hefði líklega aldrei orðið neitt kvennaframboð. Ef kvennaframboð hefði aldrei komið til þá væri ég ekki borgarstjóri." Ingibjörg Sólrún Gísladóttir i Túnanum 25. okt.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.