Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.1995, Blaðsíða 6

6
ÞRIÐJUDAGUR 31. OKTÓBER 1995
Fréttir
Þing Verkamannasambands skorar á félögin að segja upp samningum:
Verkafólk kveikti ekki
þá elda sem nú loga
- segir Bjöm Grétar Sveinsson, formaður Verkamannasambandsins
Samþykkt var að segja upp samn-
ingum. Hvernig verður aðferðar-
fræðin ef félagsdómur dæmir upp-
sögnina ólöglega?
..Ég vil byrja á því að segja það
sem ég sagði á þingi Verkamanna-
sambandsins varðandi dómstóla-
leiðina í þessu máli. Hún leysir
nákvæmlega engan vanda. Með þvi
að böðlast með málið fyrir félags-
dóm er VSÍ bara að fresta vandan-
um en ekki að leysa hann. Hann
stendur allur eftir óleystur. Menn
skulu líka taka eftir þvi að á þingi
Verkamannsambandsins á dögun-
um var ekki ein rödd á móti því
að ségja upp samningum. ekki ein
rödd."
Er verkalýðshreyfmgin tilbúin að
beita afli ef með þarf til að fá vinnu-
veitendur að samningaborðinu,
dæmi félagsdómur gegn ykkur?
„Ég held það, já. Það er að vísu
hvert félag fyrir sig sem tekur
ákvörðun um uppssögn kjara-
samninga. En ég met stöðuna
þannig að félögin séu tilbúin að
berjast fvrir nýjum kjarasamning-
um. Ég held samt að menn hljóti
að setjast niður og semja í stað þess
að hleypa öllu hér í bál og brand á
vinnumarkaði. Menn mega ekki
gleyma því sém stendur í plaggi því
sem við skrifuðum undir í febrúar-
samningunum. „Sátt um launa-
jöfnun. sem samningurinn endur-
speglar byggir á því að hinir hærra
launuðu í þjóðfélaginu sætti sig við
að laun þeirra fyrir dagvinnu
hækki um fasta krónutölu, 2.700
krónur á mánuði á árinu 1995. Ná-
ist ekki víðtæk samstaða um þessa
leið er ljóst að meginmarkmiðum
samningsins um áframhaldandi
stöðugleika og launajöfnun er
stefnt í tvísýnu. Skilyrði þess að
samningsmarkmiðunum verði náð
er aö viötæk samstaða skapist með-
al allra tekjuhópa í samfélaginu um
að sá bati sem kominn er fram í
þjóðarbúskap okkar gangi ríkar
fram til þeirra sem lægri hafa laun-
in.“ Undir þetta skrifuðum við öll
og menn kjafta sig ekki frá þessu.
Það má gagnrýna okkur fyrir þessa
samninga. Þaö má gagnrýna okkur
fyrir að hafa ekki sett inn í samn-
inginn eitthvað sem engum manni
datt í hug að lægi í spilunum. Þeim
er skrifuðu undir þessa klásúlu hér
að framan ber skylda til að leysa
deilumálið við samningaborð. Allt
annaö margfaldar vandann og
hleður upp spennu á vinnumark-
aðnum.“
Er raunhæft að ætla að verka-
lýðshreyfingin geti brotið úrskurð
félagsdóms á bak aftur?
„Það hafa verið sett lög á verka-
lýðshreyfmguna og hún hefur brot-
ið þau lög á bak aftur, eins og gerð-
ist 1942, sem frægt er í sögunni.
Verkalýðshreyfingin býr yfir
miklu afli ef hún beitir sér. Þá má
eflaust setja á okkur lög eða fella
dóma sem fresta því í eitt ár að
menn setjist niður og semji, það
gæti gerst. En það myndi bara
margfalda vandann, auka spenn-
una og gera enn erflðara en ella
að ná samningum þegar menn loks
setjast niöur.“
Menn tala nú um að febrúar-
samningarnir hafi verið lélegir.
Sömduð þið af ykkur?
„Ég held að hugmyndafræðin í
samningunum hafi ekki verið röng.
Viö í Verkamannasambandinu
vildum fara svolítið öðruvísi í mál-
in. Við vildum hækka laun um 10
þúsund krónur en þaö komu um
6.500 krónur út úr samningunum á
tímabilinu. Menn eru að segja í dag
að þetta hafi verið slæmir samning-
ar. Ég ætla alls ekki að afsaka
samninginn, ég stend viö þaö sem
ég geri og ber fulla ábyrgð á honum
eins og aðrir sem komu að samn-
ingsgerðinni. Og miðað við þá
samninga sem gerðir hafa verið á
síðustu árum eru febrúarsamning-
amir betri samningar.“
Hvers vegna var ekki vamagli í
siðustu samningum um að ef aðrir
fengju meira en þið þá væru samn-
ingar lausir eða að þið fengjuð það
sama?
„Ég var ekki þeirrar skoðunar í
vetur að setja ætti slíkt ákvæði í
samningana. Öll umræðan um
launajöfnun og aö allir tækju
krónutöluhækkunina var svo sterk
í þjóðfélaginu að menn töldu víst
að samningarnir myndu halda.
Meira aö segja forsætisráöherra
gaf frá sér yfirlýsingar sem voru í
anda þeirrar hugsunar sem lágu
að baki febrúarsamningunum. En
í dag er sjálfsagt hægt að segja að
það hafi verið bamalegt af okkur
að treysta einhverjum í þessu
máli.“
Undanfarin ár hafa verkalýðsfor-
ingjar gjarnan haft uppi stór orð
áður en gengið var til samninga um
Yfirheyrsla
að nú væri afkoma fólks orðin
þannig að semja yrði um verulegar
kjarabætur. Siðan hafa verið gerðir
samningar á þjóðarsáttarnótum.
Er verkalýðshreyfmgin á rétti
braut í þessum málum?
„Ég neita að kalla þetta þjóöar-
sáttarsamninga, það hefur engin
sátt veriö um þá. Og það er einmitt
það sem nú kemur svo berlega í
ljós, aðrir en við hafa ekki viljað
taka þátt í þessu. Þeir hafa viljað
stöðugleika og lægri vexti en miklu
meiri launahækkanir en við höfum
samið um. Innan Verkamannasam-
bandsins em 29 þúsund manns. Ef
það fólk fær einhveijar launa-
hækkanir að ráði þá er kerfið svo
sjálfvirkt að allt fer af stað og verð-
bólgan byrjar sinn dans. Ef minni
hópar semja um hærri laun en viö
gerist ekkert mikið í þeim málum
og ekki meira en það aö kindakjöts-
útsölu má nota til að ná neysluvísi-
tölunni niður. Svo mega menn ekki
gleyma því að verkföll eru neyðar-
úrræði en ekki markmið. Menn
beita ekki verkfallsvopninu fyrr en
allar aörar leiðir eru lokaðar."
Hefði ekki verið nær fyrir verka-
lýðshreyfinguna að nota launa-
hækkanir, sem kjaradómur ákvað
á dögunum, til að hífa ykkur sjálf
upp í launum með því að krefjast
sömu hækkunar í stað þess að
krefjast þess að launahækkanirnar
yrðu dregnar til baka?
„Ég vil taka það skýrt fram að
ég krafðist þess aldrei aö launa-
hækkunin yrði tekin til baka. Ég
kraföist þess hins vegar að fá að
sjá forsendur úrskurðar kjára-
dóms. Ég held því ákveðið fram að
þaö eigi að bæta okkur upp þann
mun sem er á því sem við fengum
og því sem hálaunahóparnir hafa
fengið. Og ekki bara það sem þeir
fengu núna. Ég er að tala um lengra
tímabil sem þeir hafa fengið mun
meira en þeir lægst launuðu."
Þú hefur gert samanburð á laun-
um verkafólks á Íslandi og í Dan-
mörku með þeirri útkomu að af-
koman í Danmörku er stórum
betri. Vinnuveitendur svara og
segja að landsframleiðnin á hverja
unna klukkustund á ísland sé svo
miklu minni en annars staðar.
Hverju svarið þið þessari fullyrð-
ingu?
„Þetta er svo sem ekkert sem ég
hef verið að uppgötva. Fólk var
löngu búið að því enda hefur það
verið að flytja til Danmerkur og
annarra nágrannalanda í stórum
hópum að undanfórnu. Mér þóttu
viöbrögð atvinnurekenda undar-
leg. Þeir byrjuðu á að tala um orma
í fiskinum hér á landi, vinnutíminn
væri svo sveigjanlegur í Dan-
mörku, þar væru vaktakerfi, pás-
urnar væru miklu meiri hér á landi
og ég veit ekki hvað þeir nefndu
ekki til sögunnar. Ég tek undir með
konunni sem heyrði þetta og spurði
hvort það væru ormar í húsgagna-
iðnaði á Íslandi. Það er nefnilega
ekki bara í fiskvinnslunni sem
launin eru margfalt hærri í Dan-
mörku, það er í öllum greinum.
Danir eru að greiða á annað hundr-
að prósent hærri laun en gert er
hér á landi. Síðan eru íslenskir at-
vinnurekendur að tala um minni
landsframleiðslu á unna klukku-
stund og minni afköst á öllum svið-
um. Þeir gleyma því að það er sama
fólkið sem var að vinna hér fyrir
þá og er nú flutt til Danmerkur og
vinnur þar í fiski fyrir miklu hærri
laun. Það skortir ekkert á afköst
þeirra þar. Meira að segja hefur
verið gerður sérstakur sjónvarps-
þáttur í Danmörltu um hina harð-
duglegu íslendinga í fiskvinnsl-
unni. Ef þessi framleiöni hér er
svona miklu minni þá er eitthvað
að íslenskum atvinnurekendum og
fyrirtækjum þeirra en ekki hjá
verkafólkinu. Að halda fram leti
launamannsins gengur einfaldlega
ekki upp.“
Sérðu fyrir þér meiri óróa og
átakatíma á vinnumarkaði á næstu
árum en verið hefur siðustu árin?
„Ég hef af því áhyggjur að stjóm-
völd og atvinnurekendur séu að
sprengja hér allt upp í átök. Þaö
var ekki verkafólk á íslandi sem
kveikti þá elda sem nú loga. Ef
Vinnuveitendasambandið ætlar að
neita að taka upp samninga nú í
skjóli hugsanlegs úrskurðar félags-
dóms og bíða þarf ár eftir nýjum
samningum þá býð ég ekki í málið.
Sú spenna sem þá myndi hlaðast
upp yrði ekki sett niður með auð-
veldum hætti. Ég vona bara að
menn beri gæfu til að koma í veg
fyrir slíkt með því að setjast niður
strax og semja.“