Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.1996, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 1996
Frjálst,óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVIK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centoim.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centnjm.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sfmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftanrerð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Ósamkeppnishæft ísland
. Engin haldbær skýring hefur fengizt á launamun
starfsfólks í fiskvinnslu á íslandi og í Danmörku. íslend-
ingar halda áfram að streyma til Danmerkur til að lifa
eðlilegu lífi af venjulegum daglaunum í fiskvinnslu. Þar
eru launin tvöfalt hærri en þau eru hér á landi.
Ekki stafar munurinn af því, að íslendingar séu svo
latir eða þannig gerðir af náttúrunnar hendi, að þeir geti
ekki unnið í verksmiðjum. Þeir hafa getið sér gott orð í
fiskvinnslu í Danmörku og vakið athygli ráðningarstjóra
á, að gott sé að hafa íslendinga við störf.
Þegar sama fólkið fær svona misjöfn laun eftir því í
hvaða landi það starfar, hlýtur orsakanna að vera leita
annars staðar en hjá starfsfólkinu. Ef afköst í íslenzkri
fiskvinnslu eru eins lítil og látið er í veðri vaka, hlýtur
orsökin að felast í misheppnaðri stjóm á vinnunni.
Lauslegar athuganir benda ekki til, að dönsk fisk-
vinnsla geti borgað svona há laun af því að hún fái fisk-
inn inn í hús á lægra verði en íslenzk flskvinnsla fær
hann. Þvert á móti er ástæða til að ætla, að danska
vinnslan verði að greiða heldur hærra verð.
Ýmsar ytri aðstæður vinnslunnar eru sennilega betri í
Danmörku en hér. Frægt varð til dæmis fyrir nokkrum
árum, þegar kom í ljós, að rafmagn var dýrara í vatns-
orkulandinu íslandi heldur en í Danmörku, sem verður
að kaupa mikið af sinni raforku frá útlöndum.
Raunar er verðugt verkefni fyrir samtök atvinnulífs-
ins að láta mæla þennan mismun á ýmsum sviðum. Slíkt
getur aukið þrýsting á viðkomandi stjórnvöld og þjón-
ustuaðila að bæta rekstur sinn til þess að ná samanburð-
arhæfni gagnvart hliðstæðum aðilum erlendis.
Meðan þetta hefur ekki verið rannsakað á fullnægj-
andi hátt verður haft fyrir satt, að samanlögð áhrif slíkra
ytri aðstæðna fiskvinnslunnar í landinu, eins og raunar
annars atvinnulífs, séu ekki svo mikil, að þau geti skýrt
tvöfalt hærri laun í Danmörku en hér á landi.
Ekki hefur heldur verið sýnt fram á, að skattar fyrir-
tækja séu hærri hér á landi en í Danmörku. Því er raun-
ar haldið fram, að samanlagðir skattar á atvinnurekstur
vegi léttar hér á landi, alveg eins og skattar á almenning.
Dönsk skattheimta sé nokkru meiri en íslenzk.
Þegar frá eru taldir þeir áhrifavaldar, sem hér hafa
verið raktir, hlýtur athyglin að beinast að stjóm og
skipulagi fiskvinnslu. Eðlilegt er að telja íslenzk fisk-
vinnslufyrirtæki vera mun lakar rekin en dönsk og því
ekki geta keppt við hin dönsku í launakjörum starfsfólks.
Ef vandinn er greindur og staðsettur, er unnt að ráð-
ast til atlögu gegn hinum gölluðu þáttum. Þá er til dæm-
is hægt að bæta skipulag fiskvinnslufyrirtækja eða
breyta fjárfestingar- og skuldsetningarstefnu þeirra eða
skipta út aðferðum við yfirstjórn og verkstjórn.
Ekki þarf að útskýra, hversu mikilvægt það er fyrir
þjóðfélagið, að skýringar finnist á lélegum kjörum í fisk-
vinnslu og raunar öðrum atvinnugreinum. Eina leiðin
fyrir ísland til að vera samkeppnishæft við útlönd er að
hafa svipaða framleiðni vinnu og fjármagns og þau.
Vaxandi landflótti sýnir berlega, að töluvert skortir á,
að ísland sé samkeppnishæft við útlönd. Fólk greinir
hins vegar á um, hvernig á þessu standi. Við þurfum að
komast af þessu frumstigi ágreinings um orsakir og kom-
ast í aðstöðu til að leysa skilgreind verkefni.
Atvinnuvegir og þjóðmálaöfl þurfa að taka saman
höndum við að flnna aðgerðir til að gera ísland sam-
keppnishæft og draga þannig úr líkum á landflótta.
Jónas Kristjánsson
Botnfisk-
kvóti, tonn
Hlutfall % Árlegt verð
Grandi hf.
Útgfél. Akureyringa hf.
Samherji hf.
Fiskiðjan Skagfirðin ir hf.
Haraldur Éöðvars?
Síldarvinnslaru
Vinnslustöt
ísfélag'
Miðné
Samtals
79.858
31,06
7.587
ÍPV
Kvótahæstu útgerð-
irnar 1995-1996
Þetta er yfirskrift á snoturri
töflu skreyttri fallegum þorskum í
„Úr verinu" í Mbl. 3ja þ.m. og sýn-
ir botnfískkvóta 10 hæstu útgerð-
anna í þorskígildum og hlutfall af
heildarkvóta alls landsins á þessu
yfirstandandi fiskveiðiári. Það er
nokkuð einkennandi fyrir fjöl-
miðla landsins að svona upplýs-
ingar eru birtar án frekari umfjöll-
unar. Það spillir árangrinum að
fjölmiölamenn koma sér undan að
draga ályktanir af fréttum og láta
það öðrum eftir, einkanlega þegar
um pólitísk mál er að ræða.
Vannýting og
óhagkvæmni
Þessar upplýsingar fjalla þó um
grundvöllinn undir atvinnu lands-
manna og þar með um framtíð
byggðar í landinu, og því vil ég
hér birta þessa töflu á ný, með
þeirri viðbót að árlegir leigukvót-
ar eru reiknaðir á gildandi verði
fyrir þorsk 95 kr/kg og niðurstað-
an í milljónum króna:
Samtals hafa þannig þessi 10
kvótastærstu útgerðarfyrirtæki
landsins, sem öll eru búin út-
hafsveiðitogurum, fengið úthlutað
um 80.000 tonna kvóta í fiskilög-
sögunni að verðmæti 7.587 milljón-
ir króna á þessu fiskveiðiári.
Heildarbotnfiskkvótinn nemur um
250.000 tonnum af öllum tegundum
og þar af þorskur um 160.000 tonn.
Botnfiskkvóti þessara 10 út-
hafsveiðifyrirtækja samsvarar
þannig um helmingi alls þorsk-
kvótans.
Nærri liggur því að spyrja hvort
það geti verið þjóðhagslega hag-
kvæmt að nota stærstu og dýrustu
úthafsveiðiskip landsins til veiða
innan fiskilögsögunnar og með því
takmarka veiðar allra landróðra-
báta, sem leggja afla sinn á land til
vinnslu? Er þessi opinbera „óhag-
Kjallarinn
Onundur Asgeirsson
fyrrverandi forstjóri Olís
Otrúleg skammsýni
Nú kemur talsmaður fisk-
vinnslustöðvanna í landi fram og
lýsir því yfir að fiskvinnslan sé
rekin með stórfelldu tapi, og áætl-
ar það 4,5 milljarða á þessu árl og
krefst opinberra aðgerða. Samtím-
is koma fram þrír forstjórar
stærstu útgerða djúpveiðitogara
sem segjast sleppa aðeins við tap-
rekstur með stöðugri hagræðingu
í veiðum og vinnslu, en orðið
„hagræðing" er notað sem blekki-
orð í fjölmiðlum gagnvart almenn-
ingi til að réttlæta rangláta stjórn-
arstefnu í fiskveiðum. Hagræðing
í fiskvinnslu um borð er á kostnað
veiða landróðrabáta og vinnslu í
landi. Rétta svarið við þessu er að
hætta að úthluta kvótum til djúp-
veiðiskipa og gefa veiðar með vist-
vænum veiðarfærum frjálsar í
Hagræðing í fiskvinnslu um borð er á
kostnað veiða landróðrabáta og vinnslu.
Rétta svarið við þessu er að hætta að út-
hluta kvótum til djúpveiðiskipa og gefa
veiðar með vistvænum veiðarfærum frjáls-
ar í fiskilögsögunni.
ræðing" leyfileg? Þetta er það sem
menn hafa verið að framkvæma
með kvótakerfí framsóknarmanna
frá þvi 1984. Árangurinn er öllum
orðinn augljós fyrir löngu. Þessu
fylgir vannýting og óhagkvæmni
fyrir allan landróðraflota landsins,
óhagkvæmni fyrir vinnslustöðvar
í landi, eyðing fiskiþorpanna
vegna atvinnuleysis og landflótti
fiskvinnslufólks. Þetta er ófögur
mynd en því miður sönn.
fiskilögsögunni. Einmitt núna,
þegar smávegis þorskgengd er á
miðin, hentar að gera þetta.
Þannig myndu hrygningarstöðv-
arnar geta fengið langþráðan frið,
sem yrði til uppbyggingar stofns-
ins til frambúðar. Það er ótrúleg
skammsýni að láta togaraflotann
vera að skarka á öllum miðum
meðan á hrygningartímanum
stendur.
Önundur Ásgeirsson
Skoðanir annarra
Algjör viösnúningur
„Frumvarp að fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar
gerir ráð fyrir 500 milljóna króna halla á næsta ári.
Það er alveg sama hvaða mælistikur menn vilja
leggja á slíka niðurstöðutölu, það er verið að tala um
algjöran viðsnúning í fjármálum þessa stærsta sveit-
arfélags landsins og hér er um að ræða minnsta
halla á borgarsjóði á þessum áratug. Borgarstjóri
hefur skýrt þessa ánægjulegu breytingu með því að
tekist hafi að stöðva sjálfvirka útgjaldaaukningu
milli ára með aðhaldi og sparnaði á öllum sviðum.“
Úr forystugrein Tímans 20. janúar.
Biölistar
„Ef til þess kemur, að beita þurfi forgangsröðun í
heilbrigðisþjónustunni í framtíðinni, þá á að for-
gangsraða verkefnum en ekki einstökum sjúkling-
um. En fyrst og fremst verður það að vera alger for-
gangskrafa, að þjónusta hins opinbera heilbrigði-
skerfis sé jafn aðgengileg fyrir alla þegna þjóðfélags-
ins, að þar verði ekki forgangsraðað eftir efnahag.“
Guðmundur Helgi Þórðarson í Mbl. 20. janúar.
Kirkjan í upphæðum
„Það er mín skoðun að þótt stjórnarskrárverndin
sé afnumin og hin beinu rikisframlög einnig þá geti
lútersk-evangelíska kirkjan áfram verið yfirburða
trúfélag á íslandi. Til að halda uppi safnaðarstarfi og
launa prestum eiga sóknargjöldin að duga og vel það
og væri sök sér ef þau hækkuðu enn eitthvað í nafni
raunverulegs trúfrelsis. Frá 1985 hefur þjóðkirkjan
fengið um einn milljarð króna á ári í sóknargjöldum.
Hingað til hafa sóknirnar nær undantekningarlaust
farið þjösnalega með það fé.“
Friðrik Þór Guðmundsson i Mbl. 20. janúar.