Dagblaðið Vísir - DV - 30.08.1996, Blaðsíða 13

FÖSTUDAGUR 30. ÁGÚST 1996
13
íslensk launamál
Dularfullt mál hefur vaflst í
þjóðfélaginu og valdið hreint ótrú-
legu fiaðrafoki gegnum árin. Þetta
er kjarabarátta. Þetta hefur aðal-
lega lýst sér í því ferli að launþeg-
ar hafa tuðað um
laun sín endalaust i
sem vissulega er
eðlilegt. En atvinnu-
rekendur eru fyrir
löngu búnir að átta
sig á aðferðum
verkalýðsfélaga, þ.e.
verkfóllum. At-
vinnurekendur bíða
nógu lengi með að
koma til móts við
launþega í verkfalli
þannig að ógreiddur
launakostnaður ber
fýllilega uppi þessa
hefðbundnu „11%“
launahækkun sem
samið er um. - Þetta
hefur verið fjallað
um á Alþingi og
venjulega er umræð-
Kjallarinn
Magnús
Einarsson
rithöfundur
.. það þarf að hafa mælistiku
sem kemur í veg fyrir aö troöiö
sé á fólki sem er neöst. 100 þús-
und króna mánaöarlaun eru lág-
mark og þaö nær samt ekki Norö-
urlanda-viömiöuninni. “
an ekki á því stigi að til breytinga
komi.
Fáránlegt ástand
Það er einfalt mál að fiskveiðar
og orkusala eru í meginatriðum
útflutningsvörur okkar. Fyrir
þetta getum við haldið uppi þjóðfé-
laginu. Ríkið og nokkrir kóngar
deila stóru fúlgunum sín á milli. Á
sama tíma og niðurskurður er
ógnvænlegur í heilbrigðismálum
og launum er haldið jafn lágum þá
er ráðist í margra milljarða króna
dekurverkefhi eins og Hvalfjarðar-
göng. Það hlýtur að
_____ vera hægt að horfa á
vekefnin raunsætt og
sjá að þegar peningar
eru fyrir hendi þá á að
láta launafólk njóta
þeirra. Þannig mundi
verslun t.a.m.
blómstra. Skattar eru
jafnvel lagðir á aldr-
aða, öryrkja og blað-
burðarböm. Ástandið
er fáránlegt.
ísland láglauna-
svæöi
Þegar um laimamál er
að ræða er oft gripið
til þeirra röksemda að
kaupið eigi að vera
lágt svo að markaður-
inn virki vel og vörur
__, á erlenda mark-
aði s.s. fiskur
sé ódýr. Þetta
er síðan heim-
fært upp á aðra
vinnu og rekst-
ur hvers konar.
Á íslandi em
lág laun miðað
við önnur
Norðurlanda-
ríki. Á Norður-
löndum bjóðast
nú há laun fyr-
ir fískvinnslu, sambærileg við það
sem þykja ágætis millistéttarlaun
hérlendis.
Laun hér á landi em móðgun
við allt sem getur kallast eðlilegt
miðað við verðlag. Yfirvinna er
gegndarlaus og fólk er grátt leikið
af ýmiss konar streitumeðulum.
En nú hefur lausnin fundist. Það
hefur verið upplýst að island sé
„Forsætisráðherra hefur talað í þá veru að þetta launabil sé brúandi. Það
hlýtur því að vera orðið nauðsynlegt."
láglaunasvæði. - Þurfum við öll að
fara í fiskvinnslu í Danaveldi?
Forsætisráðherra jákvæður
Nú er við völd ríkisstjóm
íhaldssamra fjármagnseigenda. Ef
einhverjir geta komið til móts við
launamál þjóðarinnar þá er það
hún. Það er erfitt að skipta kök-
unni rétt, því það er vissulega
nauðsynlegt að samkeppni eigi sér
stað um laun eins og flest annað.
En það þarf að hafa mælistiku sem
kemur í veg fyrir að troðið sé á
fólki sem er neðst. 100 þúsund
króna mánaðarlaun em lágmark
og það nær samt ekki Norður-
landa-viðmiðuninni.
Forsætisráðherra hefur talað í
þá veru að þetta launabil sé brú-
andi. Það hlýtur því að vera orðið
nauðsynlegt. Þessi stjórn verður
að koma til móts við fólkið í land-
inu með hærri launum því að fjár-
magnseigendurnir á bak við hana
eiga peninga sem þeim ber að
deila jafnar og viturlegar en nú er
gert. Magnús Einarsson
Óvelkomnir gestir
í Reykjavík
Á undanfórnum mánuðum hef-
ur svonefnd vamarmálaskrifstofa
utanríkisráðuneytisins skipulagt
með leynd heimsókn 17 herskipa
til Reykjavikur.
Ekki venjulegir ferðamenn
Samkvæmt frétt Mbl. þann 11.
ágúst eiga herskipin að koma í
tveim áfóngum, sjö skip þann 21.
ágúst og tíu skip sex dögum síðar,
með alls um 4800 hermenn um
borð.
Fréttinni fylgir að verslunareig-
endur á Laugaveginum hafi verið
beðnir um að lengja afgreiðslu-
tíma verslana sinna fram til mið-
nættis meðan hermennirnir eru í
bænum. Tilkynnt var að SVR yrði
með sérstakar strætisvagnaferðir
milli Sundahafnar og miðbæjar
fyrir hermennina.
Það er greinilegt markmið
skipuleggjenda að sviðsetja þenn-
an atburð eins og um væri að
ræða sakleysislega heimsókn
skemmtiferðaskipa. Það var líka
klókt hjá þeim að fá kaupmenn til
liðs við sig. Margur verður af aur-
um api.
Hermennirnir eru þó ekki
venjulegir ferðamenn. Þeir heim-
sækja Reykjavík samkvæmt skip-
un yfirboðara sinna og í samræmi
við tiltekin
markmið sem
ekki eru gefin
upp. Þeir hafa
ekki sjálfir valið
að koma til ís-
lands og við höf-
mn ekki boðið
þeim hingað.
Samkvæmt
sömu frétt eiga
hermennirnir að
skilja einkennis-
búninga sína eft-
ir um borð og
ganga um bæinn í dulargervi, þ.e.
í borgaralegum fötum, til að villa
á sér heimildir.
Því er haldið fram að hér sé úm
vináttuheimsókn að ræða. En góð-
ir vinir hafa ekki fyrir venju að
koma í heimsókn með drápstól í
farteskinu, þótt þeir kynnu að
geyma þau í forstofunni. Að kalla
komu herskipa vináttuheimsókn
er móðgun við alla sem vita hvað
raunveruleg vinátta er.
Er þetta framtíðin?
í raun eru þjóðir
aldrei spurðar þegar um
samskipti stjórnvalda
þeirra við NATO er að
ræða. Þau mál eru iðu-
lega afgreidd af huldu-
mönnum sem enginn
hefur kosið og fáir vita
hverjir eru. Allt sem
varðar her og vígbúnað
er í eðli sínu andstætt
lýðræði og opnu samfé-
lagi. Þau mál þola hvorki
birtu né heiðarleika.
Hermennirnir sem
hingað koma eru ekki
gestir Reykvíkinga. Mér
vitanlega hafa borgarbú-
ar aldrei veitt borgaryf-
irvöldum umboð til að láta borgar-
stofnanir þjónusta erlend herskip
og breiða út rauða dregilinn fyrir
hermenn. Eru íslendingar að veita
einstaklingum gestrisni sem tóku
þátt í striðsglæpum í Panama
(1990) eða í trak (1991)? Borgarbú-
ar eiga rétt á að fá skýringar borg-
aryfirvalda á þessari þjónkun. Er
þetta gert með vilja og samþykkt
borgarstjórnar?
Köllum hlutina réttu nafni.
NATO er hernaðarbandalag. Það
er ólýðræðislegur og lokaður
klúbbur sem þjónar fyrst og
fremst hergagnaframleiðendum.
Til þess að vopnin seljist verða því
þjóðir að tor-
tryggja hver aðra,
vopnbúast og að
lokum berjast.
Þegar einn óvinur
hverfur er annar
særður fram.
Bandalagið ógnar
utanstandandi
ríkjum með kjam-
orkuvopnum sín-
um. Herir þess
hafa verið notaðir
til að drepa
óbreytta borgara.
Aðeins þeir sem
vilja viðhalda
ríkjandi ranglæti
í heiminum þurfa
á slíkum herjum
að halda, ekki við
íslendingar. Heimsfriður byggist
ekki á hernaði og ógnun heldur á
réttlæti, en það er hvorki í verka-
hring NATO að stuðla að jöfnuði í
heiminum né að tryggja þjóðum
brauð og vinnu.
Undir forystu Halldórs Ásgríms-
sonar og Davíðs1 Oddssonar er nú
verið að spinna í kyrrþey þéttrið-
inn vef tengsla milli íslenskra
stofnana og skrifstofa hernaðar-
bandalagsins í Brussel og draga
lævíst úr eðlislægri andstöðu ungs
fólks gegn hernaðarhyggju. Er
þetta framtíðin sem menn sækjast
eftir?
Elías Davíðsson
„Borgarbúar eiga rétt á aö fá skýr-
ingar horgaryfirvalda á þessari
þjónkun. Er þetta gert meö vilja og
samþykkt borgarstjórnar?u
Kjallarinn
Elías Davíðsson
tónskáld
Með og
á móti
Hækkun vatnsgjalds í
Reykjavík
Timabært
að breyta
„Þrátt fyrir
11,9% meðal-
talshækkun á
vatni er gjald-
skrá Vatns-
veitu Reykja-
víkur áfram
einhver sú
lægsta á land-
inu. Ef miðað
væri Við fast- son, stjórnarfor-
, maöur Veitustofn-
eignamat em- ana Reykjavikur.
göngu væri
hún innan við 0,15% af fasteigna-
mati meðan það er 0,19% í Kópa-
vogi og 0,20% í Hafharfirði, svo
dæmi séu tekin.
Mjög tímabært var að gera
breytingar á uppbyggingu gjald-
skrárinnar þannig að hún yrði
að hluta tE í formi fastagjalds.
Staðreynd er að ákveðið órétt-
læti hefur ríkt með því að miða
eingöngu við fasteignamat. Hef-
ur það bitnað á þeim sem búa í
nýlegum íbúðum eða við hátt
fasteignamat.
Vatnsveitan sér nú um allar
heimæðar úr götum inn í hús,
sem áður voru á ábyrgð húseig-
enda. Mjög algengt var að þeir,
sem hefðu minna á milli hand-
anna, treystu sér ekki í lagfær-
ingar.
Árlegur viðbótarkostnaður
Vatnsveitunnar vegna þessara
nýju verkefna er hátt í 100 millj-
ónir. Hækkunin nú gefur hins
vegar innan við 70 milljónir svo
Vatnsveitan hefur farið varlega í
sakirnar í hækkun gjaldskrár.
Vatnsveita Reykjavíkur hefur
þjónað Reykvíkingum í 87 ár og
vatnið í Reykjavík er talið eitt
það besta í heiminum. Sem sé
besta og ódýrasta vatnið."
Hefði
viljað sjá
aðrar
leiðir
„Verðbólga
er í þessu þjóð-
félagi sem öðr-
um í okkar ná-
grenni þannig
að breytingar
á verölagi
hljóta að
verða. Við
fögnum hins
vegar þeirri
breytingu sem
gerð var frá
upphaflegu hugmyndum manna
þegar átti að ráðast á garðinn
þar sem hann er lægstur. Sveita-
félög hljóta á sama hátt og selj-
endur vöru og þjónustu á hinum
frjálsa markaði að hreyfa verð.
Það er alltaf hálfleiðinglegt þegar
slíkt þarf að gerast.
Þegar maður hugsar til þess að
heimilin eiga í vaxandi erfiðleik-
um með að ná endum saman þá
hefði maður gjarnan viljað sjá
Reykjavíkurborg ganga á undan
með góðu fordæmi og finna flöt
hjá sér að hagræða í stað þess að
leggja auknar álögur á heimilin.
Ég minni á það að borgin hefur
aldrei þurft að greiða meira til
aðstoðar einstaklingum eins og á
síðasta ári. Það er einn anginn af
erfiðri stöðu heimilanna. Heimil-
in mega ekki við álögum og þess
vegna hefði maður viljað sjá
Reykjavíkurborg fara aðrar leið-
ir en að hækka vatnsgjaldið."
-bjb
Jóhannes Gunnars-
son, framkvæmdar
stjóri Neytenda-
samtakanna.