Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.1996, Side 6

6
MÁNUDAGUR 23. SEPTEMBER 1996
Fréttir
Aðalsteinn Jónsson, Alli ríki, á Eskifirði í yfirheyrslu:
Innsæi? Andskotans rugl
„Strákur sem er að selja þessi
bréf í fyrirtækinu var spurður að
því í sjónvarpinu hvemig á því
stæði að þessi bréf rykju upp úr
gengi 2,0 í 8,6. Hann sagði að það
væri vegna þess að þetta fyrirtæki
hefði verið svo herfilega vanmetið í
fleiri ár. Þetta er alveg rétt hjá hon-
um,“ segir Aðalsteinn Jónsson, for-
stjóri Hraðfrystihúss Eskifjarðar.
Aðalsteinn, sem margir þekkja sem
Alla rika, er í yfirheyrslu DV.
Hvemig ferðu að þessu, Aðal-
steinn?___________________________
„Það hefur tekið mig 50 ár að gera
það sem ég er búinn að gera og ekki
hægt að segja frá í stuttu máli hvem-
ig farið er að því. Ég er svo heppinn
að vera hér á þessum stað, I nálægö
við loönuna og síldina - það er meg-
inmáiið. Auðvitað hefur maður ekki
gert þetta einn og óstuddur. Stjórn-
völd hafa stutt mig með ráðum og
dáð í gegnum tíðina og vil ég nefna
sérstaklega þá bræður, Pétur, Bjarna
og Svein Benediktssyni, en þeir áttu
stærstan þátt í því að ég kom því í
verk sem ég er búinn að gera. Jónas
Haralz, vinur minn og þáverandi
bankastjóri, gerði margt fyrir mig
eftir að hann tók við stjórnartau-
munum í Landsbankanum en mér
fannst hann aldrei gera nóg. Þegar
hann heimsótti mig í sumar var ég
að stríða honum á því að hann hefði
sagt einhvern tímann við mig að
ekki væri hægt að lána neinum
nema kaupfélögunum og Samband-
inu. Það þótti mér skrýtið því þá var
kaupfélagið á staðnum búið að fara
þrisvar sinnum á hausinn á
nokkrum árum. Ég spurði hann
hvar gáfur hans og allur lærdómur-
inn hefði verið þegar hann sagði
þetta. Ég sagði honum til gamans að
ég þekkti fjóra menn sem hefðu lært
í Ameríku á svipuðum tíma og allir
fengið Ameríkuveikina sem
ég kýs að kalla svo. Þeir --------
voru eins og einhverjir
lordar og þóttust allt vita
eftir að þeir komu heim.
Þeir messuðu yfir okkur
hinum og létu eins og þeir
væru að tala við eintóma
kjána. Ég hef alltaf komið
hreint fram og farið að öllum reglum
og lögum og ekkert verið nema sak-
leysið, sjálfur sveitadrengurinn."
Svíkiröu bankann svíkurðu
sjálfan þig
Þú segist vera saklaus sveíta-
drengur, Hvað áttu við?____________
„Bara gamaldags ærlegheit. Ég
var ekkert nema beitningastrákur
sem var fátækastur allra hér á þess-
um stað en fullur af dugnaði og
bjartsýni. Heldurðu að ég hafi ein-
hvern tímann verið með einhver
svik? Aldrei nokkum tímann. Ég
sagði bæði við sjálfan mig og aðra: -
ef þú ert að svíkja bankann eða aðra
þá ertu að svikja sjálfan þig.“
Yfirheyrsla
Stefán Ásgrímsson
kvæmi, en
þegar ég er búinn að taka ákvörðun
getur enginn breytt henni.“
Aldrei haft áhuga á aö eign-
ast peninga
Þú ert kalláður Alli ríkl, ertú
rfkur?__________________________
„Þegar ég var spurður að þessu
meðan ég var og hét þá var ég ríkur
af dugnaði og áræði. Að öðru er ég
ekki ríkur, aö öðru leyti en þvi að ég
á auðvitað bréf í frystihúsinu, min
fjölskylda á helminginn í fyrirtækinu
og það má auðvitað kalla það ríki-
dæmi, en ég á enga peninga. Ég hef
aldrei haft áhuga fyrir því að eignast
peninga og hef aldrei borist á.“
Þú hefur oft tekið mikla
áhættu og lagt allt þitt undir, og
meira en það, en allt gengið
upp. Hefurðu sjötta
skilningarvitið umfram okkur *
hina? Æfprs
„Það vom einu sinni ein-
hverjir úr Háskólanum með
fund uppi í Hvalfirði og
tóku alla verkstjórana
þangað til að messa yfir
þeim og kenna þeim að
koma fram við fólk. Ég
sendi þangað eina þrjá
eða fjóra en ég held
að þeir hafi verið
verri þegar þeir
komu til baka.
Kennararnir
sögðu að til væra
menn sem hefðu
innsæi sem aðr-
ir hefðu ekki.
Það væru þrír
menn á íslandi
sem þeir vissu
að hefðu þetta inn-
sæi. Þeir væru
Pálmi í Hag-
kaupi, Þor-
valdur í Síld og
fiski og svo Alli
ríki á Eskifirði.
Andskotans
rugl.“
Héfurðu
innsæi?
„Ég veit
það ekki. Ég
er oft búinn
að hugsa í
margar vikur
og mánuði um
hvað ég ætli
að gera áður
en ég fram-

Vinningar sem dregnir voru út
í HAPPI í HENDI síðastliðið föstudagskvöld
komu í hlut eftirtalinna aðila.
Anna L. Rafnsdóttir ; Hólabergi 20,111 Reykjavík Eva Sigurbjörnsdóttir | Jöklaseli 13,107 Reykjavík
Baldur Sigurðsson : Reykjahlíð 4,660 Reykjahlíð Garðar Sigurðsson Kópavogsbraut1a,200 Kópavogurj
Bryndís Bragadóttir Hlíðarbraut 18, 540 Blönduós GerðurTorfadóttir | Ásvallagötu 63,101 Reykjavlk
Brynja Scheving : Sporhömrum 6,112 Reykjavík Gísli Kl. Jónsson Hlíðarási 1a, 270 Mosfellsbær
Dagfríður Ósk Gunnarsdóttir | Fagurhólstúni 16,320 Grundarfj. | Inga Einarsdóttir | Bergstaðarstræti 24b, 101 Rvk.
Jón Stefánsson
> Hvassaleiti 25,103 Reykjavík
Magnhildur Sigurbjörnsdóttir
l Blönduhlíð 33,105 Reykjavík
| Sigrún Þorsteinsdóttir
j Huldubraut 11, 220 Hafnarfjörður
Sigurlaug Ólafsdóttir
| Fögrukinn 17, 220 Hafnarfjörður
; Unnur Salóme Árnadóttir
Dalatanga 5, 270 Mosfellsbær
Þórhallur Stígsson
Brekkulæk 1,105 Reykjavík
Vinningshafar geta vitjað
vinninga hjá Happdrætti
Háskóla íslands, Tjamargötu 4,
101 Reykjavík, sími 563 8300.
i> r t n ii n k
Það hefði aldrei verið hægt að
kalla þig uppa?__________________
„Blessaður góöi, nei. Mér líður
hvergi betur en þegar ég er að fljúg-
ast á við strákana á verkstæðinu og
í bræðslunni.“
Ertu heppinn með startsfólk?
„Já. Það eina sem ég kann er að
velja mér góða menn, allt stórheið-
arlegir menn og þeir eru farnir að
stjóma þessu. Svo tekur nú tengda-
sonur minn við þessu núna mjög
bráðlega, hann Þorsteinn Kristjáns-
son, skipstjóri á Hólmaborg, hörku-
strákur. Þetta er ríkidæmi.
Að eiga bréf í svona fyrirtæki er
eins og að eiga málverk. Þú færð
ekkert fyrir málverkið fyrr en þú
selur það. Þú getur horft á það ef
þér finnst gaman að því en færð
enga peninga fyrr en þú selur það.
Þetta er alveg eins með bréfin. Við
emm talin rík af því að eiga þessi
bréf en hvers virði em þau kannski
eftir 10-20 ár eða hver veit hvað?
Sama er með málverkið, það er
kannski mikils virði í dag en hvað
eftir tvö þrjú ár?
En mikla peninga hefur maður
ekkert við að gera, ekki nokkum
skapaðan hlut, kannski gefa ein-
hverjum þá. Þegar maður er orðinn
gamall, hvað á maður þá að gera við
að safna að sér peningum? Ekki
nokkurn skapaðan hlut. Krakkarnir
mínir eru komnir í góðar stöður og
sjá vel fyrir sér.“
Landvinnslan merkt dauö-
anum
Ef enginn Alli ríki væri áTlski-
firði, hvar væri Eskifjörður bá?
„Um það
skaltu spyrja
einhvern annan."
Ég verð að
spyrja þig, þó það sé
bálfkvikindislegt.
„Það vinna svona
70-80% af fólkinu hjá fyrir-
tækinu og það kemur til með
að vanta fólk þegar síldin og
sérstaklega loönufrystingin byrj-
ar.“
Ef kvótinn dreiííst þá gæti ým-
islegt brevst á F.skifirfti?_____
„Hvað heldurðu að kvótinn dreif-
ist? Kvótinn verður afltaf á skipun-
um og við eigum skipin. Hann getur
ekkert dreifst. Skipin þurfa að hafa
hann til að standa undir sér og því
ætti að fara að dreifa honurn?"
En möguleikinn er hugsanleg-
ur.______________________________
„Ekki eins og sakir standa í dag.
Við erum svo lánsöm að hafa þessa
loðnu og vera stór í loðnunni. Við
eigum þrjú stór loðnuskip og þeirra
afli er hér um bil nóg fyrir verk-
smiðjuna okkar. Og við eigum
rækjuverksmiðju sem kostar sára-
lítið og höfum auðvitað ekki mikil
umsvif í henni en vegna þess að það
hvílir svo lítið, eða nánast ekki
neitt á henni, þá skilar hún arði.
Það er annað með bolfiskinn. Þar er
bara buUandi tap og það er það sem
að er í þessum sjávarútvegi, t.d. á
Vestfjörðum og Norðurlandi. Þar
komast þeir ekkert í tæri við loðn-
una né síldina. Bolfiskurinn er orð-
inn svo dýr hjá okkur."
Er það kvótakerHnu að kenna
eða því að menn löguðu sig ekki
að því?__________________________
„Það er ekki það. Það er fyrir það
að Alaskaufsa er mokað upp og
hann er alveg eins góður og þorsk-
urinn fyrir Ameríkanana sem segja
bara: - þetta er hvort tveggja fiskur
og ekkert meira með það. Þessi fisk-
ur er helmingi ódýrari en þinn fisk-
ur, segja þeir. Heldurðu að ég kaupi
ekki heldur þennan ódýra? Þama
liggur hundurinn grafinn."
landvinnslan
Er
dauðanum?
þa merkt
„Hún er það í dag. Það er ósam-
ræmi í því sem borgað er fyrir að
veiða fiskinn og því sem borgað er
fyrir að vinna hann í landi, eins og
hann sagði hann Sighvatur Bjama-
son í Vestmannaeyjum og allt ætl-
aði að verða vitlaust út af. En þetta
er rétt sem hann er að segja. Sko,
sjómennirnir á togurunum sem
fara hér rétt út fyrir, suður undir
Homafjörð og norður undir Gerpi
og koma með 89-90 tonn, hvað
heldurðu að þeir hafi miklu
hærra kaup en blessað fólkið,
þessar konur sem vinna í frysti-
húsinu? Mörgum sinnum meira.
Af hverju er svona miklu
meira greitt fyrir fisk-
vinnslu um borð í skipi en
í landi?
Þá skeður það að sá sem
gerir út skipið fær gert að
og frystan fiskinn sinn
fyrir ekki neitt. Fiskur
sem er frystur nokkurra
klukkustunda gamall er
verðmætari en fiskur sem
er kannski orðinn vikugam-
all.“
~~Hvemlg þá?
„Jú, sjómaðurinn sem er á
skipinu gerir að fiskinum en
hann fær bara hlut úr aflanum og
er hann bæði búinn að verka
þann hlut sem hann á og líka fisk-
inn sem útgerðin á.“
Ætlarðu ekkert að fara að
draga úr vinnu eða setjast í helg-
an stein?______
„Ég er alltaf að því. Ég læt strák-
ana mína um þetta daglega og ég er
ekkert að skipta mér af en alltaf ef
það er eitthvað stærra þá hringja
þeir bara.“
Var fátækastur af öllum
Nú er oft táláð úm áð önnur
kynslóð klúðri góðum verkum
brautryðjendanna. Eru þín börn
það vel upp alin og vel gerð að
þeim takist að halda þínu verki
áfram og halda utan um þetta?____
„Ég veit ekkert um það en þau
fara ekkert héðan, það er málið.
Kristinn minn er með Skeljung og
sér um olíusölu hér og er með um-
boð fyrir Eimskip og allt mögulegt
annað. Þorsteinn tengdasonur minn
er skipstjóri á Hólmaborg og tekur
við stjóminni af mér. Svo er það
hann Elvar Aðalsteinsson sem ólst
upp hjá okkur. Hann er með skrif-
stofu í Austurstrætinu og selur fyr-
ir mig mjölið og lýsið svo þetta er
allt í góðum farvegi. Við eram sam-
heldin fjölskylda."
Það er engin hætta á að þetta
sundrist eftir binn dag?_______
„Menn eru að tala um að þetta
muni fara hér eins og í leikritinu
þama, Hafið. En það er engin hætta
á því núna og ég held að það verði
nú ekki strax þó maður viti aldrei
hvað skeður eftir að maður er
steindauður."
Þegar þú lítur ytir ævistartið,
hver er tilfinningin?____________
„Hún er afskaplega notaleg. Ég
var hér fátækastur af öllum sem fá-
tækir voru og þeir voru margir um
1930, eins og allir vita, en svo
hresstist þetta svolítið þegar Hitler
réðst inn í Pólland 1939 og stríðið
styrkti okkur mikið. Við eignuð-
umst stóra peninga í Englandi og
Lúðvík Jósepsson, vinur minn,
keypti góð skip fyrir stóran hlut af
inneigninni. Ég var alinn upp í mik-
illi fátækt og þar var aldrei predik-
að annað en sparsemi og ég var svo
sparsamur að ég eyddi aldrei neinu
og átti allt mitt eftir þegar vertiðin
var búin og aðrir höfðu eytt sinu.
Kannski það sé grunnurinn.
Þegar ég var 11-12 ára spurði ég
gamlan mann, sem ég varð sam-
ferða milli bæja, hvort ekki væri
hægt að græða á einhverju. Ég skal
segja þér eitt, ungi maður, sagði
hann. Það verður enginn ríkur á því
að þéna en menn geta orðið ríkir á
því að spara.“