Dagblaðið Vísir - DV - 12.02.1997, Blaðsíða 10

10
íenning
MIÐVIKUDAGUR 12. FEBRÚAR 1997
Hvað er íslenskt?
Nýjasta sýn-
ing Kaffileik-
hússins heitir
„íslenskt kvöld"
- í stíl viö grískt
kvöld og
spánskt. En þó
að þaö heiti ís-
lenskt kvöld er
þaö sem auganu
og eyranu (og
bragðlaukun-
um) mætir sam-
evrópskur
menningararf-
ur. Tímanna
tákn.
Maturinn er
sjófang, síld,
hrogn, fiskboll-
ur og fleira, en
ísúrt bragðið
minnir á þorra-
mat þó að ekk-
ert sé lambið.
Árni Bjömsson
les fræðandi
texta um sögu
þorra og góu eft-
ir tiltækum ís-
lenskum heim-
ildum, en hann
er klæddur í
skikkju og dokt-
orshatt sem
gæti verið frá Oxford. Og leikaramir Harald G.
Haralds og Vala Þórsdóttir sprella með gamlar
vetrarvættir og afkomendur þeirra, en múnder-
ingin á þeim er ekki beinlínis fomislensk. Þau
em máluð eins og trúðar og í stórkarlalegu
trúðsgervi sem gæti verið ættað frá Ítalíu eða
Spáni - eða jafhvel Suður-Ameriku. Gervin em
handarverk Þómnnar E. Sveinsdóttur og
Katrínar Þorvaldsdóttur og eru verulega for-
vitnileg og sniðug.
Hugmyndina að sýningunni fékk leikstjórinn,
Brynja Benediktsdóttir, i Sverris sögu sem er
frá 12. öld. Þar segir frá þvi að Mána skáldi þótti
sér lítil virðing sýnd þegar hvítmálaðir leikarar
stálu frá honum athyglinni við hirðina með
trúðslátum. Snemma hafa menn farið að taka
Diddi með venjulega fiölu (ekki þá fslensku) ó milli Völu og Haralds í trúðsgervi.
Leiklist
Silja Aðalsteinsdóttir
afþreyingu fram yfir hámenningu! 1 sýningu
Brynju er Ámi eiginlega í hlutverki Mána
skálds en inn á milli lesinna atriða hans stela
leikararnir senunni.
Islenskastur þetta kvöld er Sigurður Rúnar
Jónsson, Diddi fiðla, sem sýnir okkur gamla ís-
lenska fiðlu og segir okkur sögu hennar, hvem-
ig hún týndist næstum því gersamlega en fannst
á óvæntum
stöðum. Og þeg-
ar við heyrum
hann spila á
hana skiljum
við hvers vegna
fólk tók öll önn-
ur hljóðfæri
fram yfir hana
og var ekkert
að reyna að
varðveita hana
handa síðari
kynslóðum! Ef
maður er hepp-
inn þá kemur
lag, sagði
Diddi, pollró-
legur.
Tónlistin
sem Diddi lék
og lét leikara,
fræðimann og
jafnvel áhorf-
endur syngja
með sér, var
líka islensk og
það sem best
var heppnað
þetta kvöld.
Fólki þótti gam-
an að taka und-
ir viðlagið í
þorra- og góu-
kvæðum síra
Bjama Gissurarsonar og kvæðinu um þorra og
Snorra eftir Hannes Hafstein. Annars virtist
ekki vera meiningin að sýna okkur eitthvað sér-
íslenskt, eins og þátttakendur í grísku og
spænsku kvöldi reyndu að laða áhorfendur inn
í sérstakan heim með öllum ráðum. Textinn er
fremur rýr og varla nógu lifandi og dramatísk-
ur, - eins og vottaði fyrir efasemdum um að
grunnhugmyndin - íslenskt kvöld - væri nógu
góð.
Kaffileikhúsið sýnir: íslenskt kvöld
Höfundur frásagnar: Árni Björnsson
Höfundur leiktexta: Vala Þórsdóttir
Búningar: Þórunn E. Sveinsdóttir
Grímur: Katrín Þorvaldsdóttir
Leikstjóri: Brynja Benediktsdóttir
DV-mynd Pjetur
Myndlist og tíska í Feneyjum
Nýlega var ítalski listfræðingur-
inn Germano Celant ráðinn til að
stýra Tvíæringnum í Feneyjum, um-
fangsmestu og fjölsóttustu sýningu á
samtímalist sem haldin er í heimin-
um og verður haldin i 47. skiptið í
ár.
Tilnefning Celants hefur ekki
gengið hávaðalaust fyrir sig, enda
hefur löngum staðið styr um fram-
kvæmd þessa viðamikla fyrirtækis.
Celant er 57 ára gamall og einkum
þekktur í listheiminum fyrir að hafa
verið talsmaður þeirrar hreyfingar í
list samtímans sem kennd er við
„arte povera" og átti upptök sín í
Torino á 7. áratugnum. Undanfarin
ár hefur Celant starfað sem gesta-
Myndlist
Úlafur Gíslason
prófessor við bandaríska háskóla
auk þess sem hann hefur sett upp
sýningar og skrifað gagnrýni og
fræðigreinar um samtímalist. Síð-
asta framtak hans var að hafa yfir-
umsjón með svokölluðum Flórens-
tvíæringi á síðastliðnu ári þar sem
samtímalistin var sett í samhengi
við tískuheiminn með því að blanda
saman verkum kunnra listamanna
og tískuhönnuða. Framtakið hlaut
misjafnar undirtektir í listheimin-
um en vakti mikla eftirtekt í fjöl-
miölum,
Celant segir í nýlegu viðtali að
yfirskrift samsýningarinnar á Tví-
æringnum í ár verði „Framtíð, nú-
tíð, fortíð" og verði yngsta samtíma-
listin þar sett 1 beint sögulegt sam-
hengi við það sem gerst hefúr i
myndlistarheiminum siðastliðin 30 ár eða frá
1967. Engin sérsýning verður fyrir unga til-
raunastarfsemi eins og venjan er heldur öllu
blandað saman i eina sögulega sýningu. Þar aö
Ljósmynd Richards Avedons af tónlistarmanninum Elton John og tveim
fyrirsætum í fötum frá tfskuhönnuðinum Versace. Myndin er úr sýningar-
skrá tískusýningar Germano Celants i Flórens.
auki verða hefðbundnir sýningarsalir einstakra
þjóða. Celant segir markmið sitt vera að tefla
saman tilraunastarfi og rannsóknum í samtíma-
list ólíkra þjóða og meginlanda sem og ólíkra
kynja og kynþátta þannig að úr verði
fjölmenningarleg blanda.
Eins og fyrr segir hefur tilnefhing
Celants í embættið ekki gengið háv-
aðalaust fyrir sig. Listgagnrýnand-
inn Arthuro Scwarz segir í nýrri rit-
stjómargrein listatímaritsins Tema
Celeste að þeir listamenn er þátt
tóku i tískusýningu Celants í Flórens
séu verri en vændiskonur vegna þess
að þær selji sig einungis sjálfúm sér
til lífsviðurværis en listamennirnir
hafi selt sig tískunni af hreinni hé-
gómagimd og löngun í frægð. Tísku-
húsin hafi þegar bolað listinni út úr
sögufrægum vigjum sínum þar sem
tískuverslánir hafa lagt undir sig
sýningarsali og gallerí á Saint-
Germain-des- Prés í París og Via
della Spiga og Corso Montenapoleone
í Mílanó. Tískukóngamir séu hægt
og sígandi að drepa menninguna
með peningum sínum og nú banki
þeir upp á í Feneyjum.
Ritstjóri tímaritsins, Demetrio
Paparoni, tekur í sama streng og seg-
ir allt benda til þess að heimspeking-
urinn Massimo Cacciari, sem nú er
borgarstjóri Feneyja fyrir samfylk-
ingu vinstri flokkanna, ætli sér að
láta hina vellauðugu tískukónga ítal-
iu standa straum af kostnaði við Tví-
æringinn og gera hann þar með að
auglýsingu fyrir þá. Peningar séu
reyndar bæði vel þegnir og nauðsyn-
legir til að fjármagna fyrirtækið en
gínur tískukónganna eigi ekki heima
innan um listina. Þær ættu betur
heima á kjötkveðjuhátíðinni.
Þess er reyndar skemmst að minn-
ast að tískuhúsið Benetton var form-
legur aðili að Tvíæringnum 1993 meö
ljósmyndum eftir Olivieri Toscani
sem einungis vinnur fyrir téð tísku-
hús og hefur þannig selt því einka-
rétt á list sinni. Spumingin er hvort
þetta fordæmi eigi eftir að verða að viður-
kenndri reglu í framtíðinni.
Breiðfirðmgur
Tímaritið Breiðfirðingur er elsta
lifandi átthagarit landsins og ný-
lega kom út 54. árgangur joess. Þar
er meðal annars birt greinargeröin
fyrir frumvarpi til laga um vernd
Breiðaijarðar, sem samþykkt var
1995, í samantekt Friðjóns Þórðar-
sonar. Jón Marinó Samsonarson
skrifar um eina siðustu fórukonu á
íslandi, Þjóðhildi Þorvarðsdóttur
frá Leikskálum, og Tómas R. Ein-
arsson tónlistarmaður segir frá
séra Friðrik Eggerz 1 Akureyjum
og deilum höfðingja á Skarðs-
strönd á öldinni sem leið. Síra
Friðrik skrifaði endurminningar
sínar seint á 19. öld sem voru end-
urútgefnar um 1950 undir heitinu
Úr fylgsnum fyrri aldar. Rekrn-
Tómas margar
bráðskemmtilegar
sögur úr því riti og
sumar allstórkarla-
legar.
Stalst
í kútinn
Hjónum einum í
andskotaliði sínu
lýsir Friðrik svo:
„hann var drykkfelldur, hún
eyðslu- og kaffihít og tóbaksgipur".
Þegar maður þessi dó kom upp
kvittur um að honum hefði verið
byrlað eitur. Síðan segir síra Frið-
rik:
„Var hann þá krufinn hroðalega,
nefnilega skorið út úr báðum
munnvikjum og tekið aftur eftir,
brjóst og magáll af honum, gam-
imar og maginn látið í kút og spi-
ritus hellt yfir og sent til landlækn-
is, J. Hjaltalíns, og þaðan til lækn-
is á Akureyri. En sögn var, að ein-
hver drykkjumaður, sem ekki vissi
um gamabaggann, hefði stolist í
kútinn á leiðinni og tekiö teyg af
honum. Datt málið niður og varð
hann af fáum tregaður."
Ritstjórar Breiðfirðings em Ámi
Bjömsson og Einar Gunnar Péturs-
son en afgreiðslu annast Berg-
sveinn Breiöfjörð Gíslason í sím-
um 553 6721 og 852 3507.
Saxófónleikarar frá
Stokkhólmi
Á fóstudagskvöldið verða tón-
leikar í Norræna húsinu á vegum
Myrkra músíkdaga og hefjast kl.
20. Þar leika fjórir saxófónleikarar
frá Svíþjóð sjö verk sem sérstak-
lega em samin fyrir saxófóna af
ýmsum gerðum, meðal annars Ex-
halatio, verk fyrir saxófónkvartett
eftir Þorstein Hauksson.
Einsöngstónleikar á
Akureyri
Á sunnudaginn kemur, 16. febrú-
ar, halda Mariola Kowalczyk
messósópran og Jerzy Tosik-Wars-
zawiak píanóleikari tónleika í A-
sal Tónlistarskólans á Akureyri og
hefjast þeir kl. 17.
Efnisskráin er að hluta til ný-
stárleg fyrir íslensk eym, á henni
em meðal annars lög eftir Biset,
Dvorak, Karlowicz, Moniuszko,
Musgorski og Obradors. íslensku
lögin em eftir Björgvin Guðmunds-
son, Eyþór Stefánsson, Maríu
Brynjólfsdóttur, Sigvalda Kalda-
lóns og Þórarin Guðmundsson.
Mariola er skólastjóri Tónskól-
ans á Hólmavík og hefur getið sér
gott orð sem söngvari. Hún fæddist
í Kraká í Póllandi og hefur komið
fram bæði austan hafs og vestan.
Jerzy er píanókennari við Tónlist-
arskóla Borgarfjarðar og hefur
haldið tónleika bæði í Evrópu og
Bandaríkjunum. Hann fæddist líka
í Kraká og starfaði við Tónlist-
arakademíuna þar til 1992. Hann er
meðlimur í Berlínartríóinu og hef-
ur unniö til verðlauna fyrir píanó-
leik.
Umsjón
SlljaAðalsteinsdótdr