Dagblaðið Vísir - DV - 17.03.1997, Síða 18

MÁNUDAGUR 17. MARS 1997
18
fjjþenning
■*
V örumerkin
eru liðin tíð
Porri Hringsson viö Hrísgrjónarönd í yfirstærö.
DV-mynd GVA
Þorri Hringsson opnaði sýningu á sér-
stæðum málverkum á Sjónarhóli, Hverfis-
götu 12, fyrir rúmri viku. Þau eru öli af mat.
Fagurlega skreyttum réttum, allt frá brauð-
sneið með roastbeef upp í dádýrshrygg, og
minna á myndir í dönsku blöðunum fyrir
nokkrum áratugum. Þorri hefur sagt að
hugmyndina hafi hann fengið úr mat-
reiðslubók. Var hún íslensk?
„Nei, hún er bandarisk," svarar Þorri,
„og heitir The American Housewife’s Cook-
book. Þegar ég sá hana vissi ég hvað það var
sem ég hafði verið að leita að. Þetta er rit-
skoðuð stríðsútgáfa af bókinni en samt eru
allar uppskriftirnar rosalega flottar. Siðan
hef ég leitað markvisst að bókum af þessu
tagi.
Ég var fyrst og fremst að leita að myndum
til að sjá hvemig fólk býr til imyndir af lík-
amlegri vellíðan. Þetta eru raunverulegar
skýjaborgir, ef svo má segja, það er hægt að
búa þessa rétti til þó að fæstir nái útkom-
unni á myndinni.
Fyrst heillaði yfirborðið, hvemig matur-
inn leit út, en eftir því sem ég gerði fleiri
myndir fann ég betur að það sem heiilaði
var á bak við þær. Núna finnst mér ég vera
að athuga hvaðan við komum - úr hverju
við eram. Þetta era myndir sem sýna þrá
kynslóðar foreldra minna. Hér má sjá litlu
útópíuna hennar. Ef fólk er ekki alveg úr
takti við veruleikann þá eiga allir vonina
um að lífið geti orðið aðeins betra. Ekkert
ofboðslega miklu betra eða allt öðmvísi
heldur eru nokkur stig í því hvemig maður
vill hafa það betra. Frelsi, jafnrétti og bræðralag
er stór útópía og henni hefur aldrei verið náð -
en þeim litlu er hugsanlegt að ná.“
Innihaldið skiptir mestu
„Fyrir mér er þetta ekki popplist,“ heldur
Þorri áfram. „Ég er ekki að deila á neysluna. En
þó þetta sé ekki pólitísk myndlist get ég ekki
gengið fram hjá þvi að hugmyndafræðin hefur
skilað ákveðnum hlutum inn í málaralistina.
Það er í þessum myndum dálítið popp og nat-
úralismi en ekki í þeim skilningi að ytra ástand
hlutanna komi upp um þá, að þeir standi fyrir
sínu einir og sér. Mér finnst heldur ekki að ég sé
að fjalla um form, innihaldið skiptir öllu máli fyr-
ir mig. Það er munurinn á þessum verkum og
barokkmálverkum af mat. Stundum máluðu
barokkmálaramir heimilislega hluti til að sýna
að það sé í raun og veru hégómi sem við erum
að sanka að okkur. En í hina röndina er í þeim
ánægja með að hafa allt þetta, vera loksins orð-
inn ríkur. Og vel getin- verið að það sé líka svo-
lítið í mínum myndum. Þær era beinlínis frá
þeim tíma þegar við vorum nýrík þjóð og öðluð-
umst allsnægtir á okkar litla mælikvarða.“
- Nú em myndimar unnar af stakri ná-
kvæmni og handbragðið afar fint. Af hverju
málverk en ekki ljósmyndir?
„Að mála eitthvað er í eðli sínu athöfh sem
gefur þvi sem þú málar ákveðið gildi. Og með
því að mála næ ég persónulegu sambandi við
viðfangsefnið sem ég næði ekki á sama hátt
með ljósmyndun. Ég get breytt fyrirmyndinni
ef ég vil, einfaldað hlutina. Og svo er ég málari,
skilurðu, þess vegna mála ég hlutina.“
- Nákvæmnin í handverkinu minnir á pabba
þinn, Hring Jóhannesson, en heldurðu að hann
hefði verið sáttm- við þetta efnisval - allt þetta
majonnes?
„Pabbi var með umburðarlyndari mönnum
sem ég hef þekkt. Hann var búinn að sjá nokkr-
ar myndir áður en hann dó og honum fannst
þær fyndnar. Hann gaf að vísu ekkert meira út
á þær, hann hafði ekki mörg orð um verk ann-
arra yfírleitt en hann var sáttur við þær.
Og ég er ekki að útiloka neitt efhi með þess-
ari sýningu. Mér finnst ágætt að svissa á milli,
mála í ólíkum stíltegundum á sama tímabili og
gera öllum jafnhátt undir höfði. Ef næsta sýn-
ing verður öðmvísi þá er það ekki vegna þess
að ég hafi hafnað þessum myndum. Fyrir mig
skiptir innihald máli og ef mér finnst að það sem
ég vil ná kalli á mynd sem er svipuð myndum
pabba þá myndi ég ekki hika við að mála hana.
Það er liöin tíð að menn séu í einhverju einu sem
síðan er þeirra vörumerki. Enda væri fáránlegt
að ritskoða sjálfan sig á þann hátt.“
í húsi Völundar
Ljónið og úlfynjan i kjallaranum. Þorsteinn Gunnarsson og
Hanna María Karlsdóttir í hlutverkum sínum. DV-mynd Pjetur
Mennimir em völundarhús. Lífið er völ-
undarhús. Og svo eru auðvitað til raunvem-
leg völundarhús með krókum og kimum, eins
og víðáttumikil skemman í leikriti Sigurðar
Pálssonar sem L.R. fmmsýndi síðastliðið
föstudagskvöld.
í því húsi ræður hugsjónamaðurinn Völ-
undur ríkjum. Hann er aiinn upp í Verkó og
á sér þann draum að reisa samkomuhús sem
geymir minningar um dansinn sem aldrei
verður stiginn framar.
í verkinu endurspeglar lífið í húsinu sam-
félagið eða vissa þætti þess. Og húsið líkist
tímavél, því að staðurinn á ekki bara að vera
Leiklist
Auður-Eydal
afturhvarf til fortíðar heldur líka vegur inn í
21. öldina. Á annarri hæð á að koma tölvuver,
„Netkaffi" og þar með er sýndarvemleikinn
kominn í spilið.
Spurningin er bara hvort öll tilveran er
ekki einn allsheijar sýndarveruleiki. Að
minnsta kosti er líf þeirra sem sitja fastir i
þessu furðulega húsi á föstudaginn langa hálf-
gerð martröð og ástandið minnir á tölvuleik
með óvæntum vendingum. Leikendumir
sprikla fastii; á netinu og eiga ekki svo glatt
undankomu auðið.
Persónumar mynda hópa, en saga Vilborg-
ar gömlu, sem eitt sinn var næstum því orðin
leikkona, stendur sér. Hún er núna horfin á
vit minninganna, og í túlkun Guðrúnar Ás-
mundsdóttur verður þessi persóna sú eina í
verkinu sem slær raunvemlegan lífstón.
Kannski líka Beta dótturdóttir hennar í lok
verksins (Halldóra Geirharðsdóttir). Aðeins.
„Dýrin“ í kjallaranum, Leó, Barði og Ylfa
era tákn fjármálabrasks og úrkynjunar. Þetta
furðulega tríó, sem er harla klisjukennt og ýkt í
orði og æði, er leikið af Þorsteini Gunnarssyni,
Sigurði Karlssyni og Hönnu Maríu Karlsdóttur.
Þau vinna úr hlutverkunum eins og til stendur.
Augljóst hlutverk „Leikflokksins á götunni" er
að tengja fortíð og nútíð, lífið og leikhúsið og
velta upp spumingum um raunveruleika og
skáldskap. En þessi efnisþáttur, þó matarmikill
sé, virkar ekki fullkomlega og hefði kannski
verið betur kominn í sérstöku verki. Af því
leiðir að „rauða liðið“ verður óþarflega utan-
gátta þó að t.d. Ari Matthíasson og Guðlaug
Elísabet Ólafsdóttir fái að sýna góða takta.
Kristján Franlín Magnús leikur spilafíkil-
inn sem villist inn og kemst ekki út. Byrjun-
in var ansi uppskrúfuð hjá homun, en svo
settlaðist persónan og Kristján vamx vel úr
hlutverkinu, þó að persónan færist til hliðar í
verkinu þegar á líður.
Valgerður Dan var ekkert ofsæl af hlut-
verki nöfnu sinnar og gekk erfiðlega að halda
henni saman á samnunum.
Aðalpersónan, Völundur, er leikinn af Pétri
Einarssyni. Völundur er á allan máta sér-
kennilegur einstaklingur, vagar um með sín-
ar furðulegu hugsjónir og skrollar þegar hann
talar. Gervið er afgerandi og Pétur vinnur
hlutverkið mjög vel. Þó vantar eitthvað upp á
að persónan virki fullkomlega.
Völundarhús er fært upp á stóra sviði Borg-
arleikhússins og afturúr baksviðs þannig að
áhorfendur sitja fremst á sviðinu og horfa inn
eftir þvi. Við blasir mikill víðgemlir sem
Steinþór Sigurðsson gerir skemmtilegt og
sannfærandi sviðsumhverfi, sem lýsing og
hljóðmynd fullkomna. En víöáttan reyndist
líka fela í sér hættur. Sífelld gönuhlaup leik-
aranna út og suður, þar sem hlaupastíllinn
var svona og svona, vom til dæmis ofnotuð og
þreytandi til lengdar.
Sigurður Pálsson leikur sér með margar
hugmyndir í verkinu, og leikstjórinn, Þórhild-
ur Þorleifsdóttir bætir um betur. Gállinn er sá
að inntakið verður óþarflega gisið og fram-
vindan of langdregin, þrátt fyrir góða spretti
og afburða skemmtilegt orðfæri inn á milli.
Leikfélag Reykjavíkur sýnir á stóra sviði (og bak-
sviðsl:
Völundarhus
Höfundur: Sigurður Pálsson
Hljóð: Baldur Már Arngrímsson
Lýsing: Lárus Björnsson
Búningar: Þórunn Jónsdóttir
Leikmynd: Steinþór Sigurðsson
Leikstjórn: Þórhildur Þorleifsdóttir
PS . . .
Vantaði bara eina
Regnboginn er farinn að sýna úr
stórmynd Kenneths Branagh eftir
leikriti Shakespeares um Hamlet.
Það sem athygli vekur í útdrætt-
inum - fyrir utan ijöldasenur og
glæsilegt umhverfi utan og innan
dyra - em aukaleikaramir. Allir
sem em eitthvað í London, París,
Hoilywood em með: Derek Jacobi,
John Gielgud, Gerard Depardieu,
Jack Lemmon, Charlton Heston,
Billy Chrystal (hann er grafarinn),
Robin Williams ... Geirþrúði
drottningu leikur Julie Christie, en
um hana var sagt í leikdómi í
London í hittifyrra þegar hún kom
fram á sviðið eftir áratuga hlé að
það væri eins og hún hefði verið
geymd í formalíni, svo fógur er
hún sem forðum. Hún var vinsæl
kvikmyndastjama á sjöunda
áraugnum, lék meðal annars í „tíð-
arandamyndinni" Darling eftir
John Schlesinger. Ofelía er leikin
af ungstjömunni Kate Winslet sem
er svo eftirminnileg í hlutverki
Maríönnu í Sense and Sensibility.
Það var bara eitt andlit sem
maður saknaði í sýnishorninu -
Emmu Thompsons.
Ekki meir - ekki meir
Hamlet Branaghs hefur fengið
yfirgnæfandi góða dóma og furðu-
mikla aðsókn þó að myndin sé fjór-
ir tímar. Kenneth Branagh leik-
stýrir sjálfur - auk þess sem hann
leikur aðalhlutverkið - og flytur
verkið til nítjándu aldar og inn í
Blenheim-höll. Hann dældi gervi-
snjó á flatimar umhverfis höllina
og gagnrýnandi Times Literary
Supplement hefur orð á því að það
sé alltaf hávetur í Danmörku í
myndinni, líka þegar veslings Ófel-
ía bindur sér blómakransa til að
drukkna með.
Sami gagnrýnandi rifjar upp
hvað Branagh hafi verið líffnikiil
Hamlet þegar Derek Jacobi stýrði
honum á sviði fyrir nokkrum árum
en segir að nú vanti aðalleikarann
bagalega leikstjórn. „Hann grettir
sig þegar hann ætlar að vera fynd-
inn, hann er pirraður þegar hann
Ræður Branagh við tvöfalt
hlutverk I Hamlet?
alla. Hann útvegar sér píslarvættis-
dauða og safiiar hundmðum svart-
klæddra aukaleikara í jarðarfór-
ina. Einhver hefði átt að segja, nú
er komið nóg.“
Ekki útibú
Nýr leikhússtjóri Konunglega
leikhússins danska, Klaus Hoff-
meyer, er nýbúinn að leggja frarn
verkefhaval sitt fyrir næsta leikár.
Honum finnst löðurmannlegt að
flytja bara inn erlend kassastykki
og ætlar að veðja á innlent efiii. Sjö
verk af þrettán verða eftir danska
höfunda, flest skrifúð sérstaklega
fyrir leikhúsið.
„Við höfúm engan áhuga á að
vera einhvers konar útibú í Evr-
ópu norðanverðri," segir Klaus í
viðtali við Politiken, „þess vegna
vdjum við byggja upp sambönd við
dönsk leikskáld. ... Okkur virðist
líka eins og ein eöa tvær kynslóðir «
rati ekki td okkar og því viijurn við
breyta. Viö ætlum að láta unga
leikstjóra segja þessar sögur á svið-
inu í þeirri von að nýr tími renni
upp í leikhúsinu."
Hann gerir sér fuda grein fyrir
áhættunni, en hún er líka nauðsyn-
leg í listinni.
Umsjón
Silja AOalsteinsdóttlr