Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1997, Blaðsíða 10

MIÐVIKUDAGUR 19. J3'V
10 Hr enning
Ástríðufull Og
eyðslukló
„Ég varö hreinlega ástfangin af Bang meðan ég
var að vinna að bókinni um hann, og það verður
ævinlega rúm í hjarta mínu fyrir hann,“ segir
nýjasti bókmenntaverðlaunahafi Norðurlanda-
ráðs, Dorrit Willumsen, um söguhetju sína,
danska rithöfundinn Herman Bang.
Harry Jacobsen skrifaöi ævisögu Bangs fyrir
rúmum þrjátíu árum, en þó að söguþráðurinn sé
auðvitað svipaður er sú saga allt öðruvísi en bók
Dorrit, því liún ákvað að breyta verkinu i skáld-
sögu eftir að hafa legið ármn saman yfir heimild-
um um Bang. Það gerði hún til að komast nær
sinni frægu söguhetju.
„Ég las auðvitað bók Jacobsens," segir Dorrit,
„en ég hafði meira gagn af öðrum heimildum,
einkum bréfum, bæði frá Bang og til hans, sem
eru geysimörg á Konunglega bókasafninu. Svo
las ég mér að gagni aðrar ævisögur, því vinir
hans og kunningjar skrifa mikið um hann í sín-
um endurminningabókum, rithöfundar, leikarar,
blaðamenn, skólabræður og fleiri. Og ég varð
hissa á hvað Bang tekur á sig ólíkar myndir I
þessum bókum.
Leikarinn Albrecht Schmidt sem Bang leik-
stýrði gefur mjög skemmtilega og lifandi mynd af
Bang sem leikstjóra. Hann lék allar rullurnar fyr-
ir leikarana. Hann gat verið ungum leikkonum
skeinuhættur því hann dáleiddi
þær til að leika nákvæmlega
eins og hann vildi. Svo þegar
þær léku næst stóð kannski i
blöðunum: „Hún olli sannarlega
vonbrigðum - skyldi Bang vera
eitthvað lasinn?" En hann var
skínandi góður persónuleikstjóri
fyrir stórstjörnurnar.
Ýmislegt í ævi hans kom mér
líka á óvart. Til dæmis vissi ég
að honum hafði verið visað úr
landi í Þýskalandi, og líka um
árás Johannes V. Jensen á hann,
en ég vissi ekki hvað þetta hafði
verið Bang mikið áfall. Seinna
skrifar Johannes til Bang og seg-
ir að þessar árásir hafi ekki ver-
ið meintar svo persónulega; þá
geymir Bang bréfið í tvær vikur,
svarar honum svo - á þýsku - og
segir að ef til vill sé best að þeir
hittist ekki framar, en hann óski
honum velgengni á rithöfúndar-
brautinni. Þetta fannst mér sýna
stórlyndi og yfirvegun sem ég
átti ekki von á.
Nú er Bang vinsælli höfundur
i Danmörku en Johannes V. Jen-
sen.
Öll bréf sem ég birti í bókinni
eru ekta nema eitt. Ég skrifaði
sjálf bréfið til Önnu Ferslew, því
foreldrar hennar eyðilögðu það,
eins og hún segir í endurminn-
ingum sínum. Þar kemur líka
vel fram hvað hún var ástfangin
af honum. Og hann af henni - þó
að hann hrifist meira af karl-
mönnum. En hún var af auðugu
fólki og foreldrar hennar vemd-
Næsta skáldsaga gerist í nutímanum og aöalpersonan veröur
kona, segir Dorrit Willumsen.
Noröurlandaþjóöirnar flagga fyrir Dorrit
Willumsen. DV- myndir GB
uðu hana fyrir honum - þó að þau væm sjálf hrif-
in af Bang og gerðu mikið fyrir hann. Svo að það
voru ekki aðeins ástir fólks af sama kyni sem
áttu erfitt uppdráttar á þessum tíma, ástir milli
karls og konu voru oft kvaldar.
Enn eitt sem kom mér á óvart var hvað Bang
lét sér annt um fólk sem vann fyrir hann, jafnvel
löngu eftir að það var hætt i vistinni hjá honum.
Hann sýnir iðulega örlæti langt umfram eigin
efni þegar þetta fólk á erfitt. En hann var líka
eyðslukló sem áreiðanlega hefði lent í útistöðum
við skattinn ef hann væri uppi núna.“
Saga um óstýrilátan kött
Dorrit Willumsen kom fram í Norræna húsinu
á laugardaginn fyrir fullu húsi. Hún hefur ekki
haft mikinn tíma til skrifta eftir að hún fékk
verðlaunin; samt hefur hún lokið við litla sögu -
um kött:
„Ég tók kött nágrannans i fóstur um tíma og
hann lifði afar dramatísku lífi, sá köttur. Ég hélt
dagbók fyrir hann þessa daga og hún kemur út
fyrir jól. Nei, þetta er alls ekki bamabók - kött-
urinn var allt of lífsreyndur til þess! En næsta
bók verður samtímaskáldsaga um fólk með konu
í aðalhlutverki. Ég hlakka til að byrja á henni.“
Kammersveit Reykjavíkur hélt tónleika í Lista-
safni íslands síðastliðið mánudagskvöld. Báru
tónleikarnir yfirskriftina „í Vesturheimi", enda
samanstóð efnisskráin af verkum eftir þrjú
bandarísk tónskáld, þá Copland, Torke og Adams.
Einnig mátti heyra tónsmið eftir Árna Egilsson
en hann hefur dvalist langdvölum fyrir vestan, og
líka verk eftir Stravinsky er nefnist Dumbarton
Oaks eftir óðali nokkm í Bandaríkjunum. Stjórn-
andi kammersveitarinnar var Bemharður Wilk-
inson.
Fyrst á dagskrá var Quiet City eftir Aaron
Copland (1990-1990). Eins og nafnið ber með sér
er um eins konar næturljóð að ræða; tónskáldið
hefur reynt að kalla fram næturstemningu í stór-
borg þar sem ámátlegt væl í trompet er í fyrir-
rúmi. Verkið er fyrir trompet, englahom og
strengjasveit, og voru þeir Eiríkur Öm Pálsson
trompetleikari og Daði Kolbeinsson, sem sá um
englahomið, í einleikshlutverki. Skiluðu þeir
sínu með miklum ágætum en tókst ekki að lappa
upp á þessa tónsmíð, sem er ósköp flatneskjuleg
og ber þess ekki vitni að Aaron Copland hafi ver-
ið að deyja úr innblæstri þegar hann samdi hana.
Tónlist
Jónas Sen
Næst á efnisskránni var The Yellow Pages eft-
ir Michael Torke, en hann fæddist árið 1961.
Hvers vegna verk hans heitir eftir gulu blaðsíð-
unum í símaskránni er undirrituðum ráðgáta,
þetta er ekki skáldlegasti titill sem maður hefur
heyrt. Hvað um það; The Yellow Pages er kröftug
tónlist með öflugum danstakti og hefur margan
áheyrandann ömgglega langað til að standa upp
og fá sér snúning. Sérstaklega þar sem flutningur
nokkurra meðlima kammersveitarinnar var svo
fjörmikill og glæsilegur.
Síðasta verkið fyrir hlé var að mati undirritaðs
hið áhugaverðasta sem Kammersveitin bauð upp
á þetta kvöld. Það er eftir John Adams (f. 1947) og
heitir Shaker Loops, og er einhvers konar tónræn
lýsing á trúarapplifunum meðlima Millennial
kirkjunnar. Þeir biðja svo ákaflega að þeir detta
í djúpan trans og skjálfa þá brjálæðislega. Adams
hefur tekist að galdra fram dulúðuga stemningu
og var ekki laust við að maður hristist í alsælu
við að hlýða á.
Eftir hlé vora fluttar tvær tónsmíðar, „Is it?“
fyrir strengjakvartett og kontrabassa eftir Áma
Egilsson, og Dumbarton Oaks eftir Stravinsky.
„Is it?“ er ágætlega samin tónlist en ekki sérlega
grípandi við fyrstu áheyrn. Dumbarton Oaks er
aftur á móti hið skemmtilegasta, með tilvísunum
í ýmsar áttir. Það var snilldarlega flutt af Kamm-
ersveit Reykjavíkur og var enn ein fjöður í hatt
þessarar ágætu hljómsveitar.
Böövar Guömundsson - enginn
hefur sagt honum neitt.
Ekki hefur verið
samið við Böðvar
„Ég hef ekkert frétt um þetta
sjálfur og enginn hefur reynt
að semja við mig um neitt. Það
komu einhverjir að máli við
mig áður en umsóknum var
skilað í Kvikmyndasjóð, en ég
hef ekki heyrt neitt um hvern-
ig þeim gekk,“ segir Böövar
Guðmundsson rithöfundur, en
heyrst hefur að skáldsögurnar
Híbýli vindanna og Lífsins tré
eftir Böðvar verði kvikmynd-
aðar. í Vikublaðinu og Morg-
unblaðinu kom fram að Kvik-
myndafélagið Umbi hefði feng-
ið kvikmyndaréttinn. Sam-
kvæmt heimildum Vikublaðs-
ins eru samningar við Böðvar
Guðmundsson á lokastigi og
þar segir einnig aö þegar sé
byijaö að kynna verkefiiið í
Kanada. Ákveðið hafi verið að
gera 150 mínútna sjónvarps-
mynd og ekki sé loku fyrir það
skotið að styttri útgáfa verði
gerð fyrir kvikmyndahús.
Böðvar gaf leyfi til að menn
nefndu hans nafn í sambandi
við umsóknir til Kvikmynda-
sjóðs. Síðan hefur ekki verið
talað við hann og það fyrsta
sem hann frétti um framhaldið
var það sem hann las um að
Umbi hefði fengið kvikmynda-
réttinn. Ekki hefur verið kom-
ið að máli viö hann vegna und-
irskriftar samninga.
„Eins og ég túlkaði það sem
ég sá í Morgunblaðinu þá held :
ég að kvikmyndafélagið þeirra
Guðnýjar Halldórsdóttur hafi
fengið styrk tU þess að taka
kvikmyndina. Ég myndi gjama
vilja hafa hönd í bagga með
handritsgerð ef af þessu verð-
ur,“ segir Böðvar. -em

Dagný Kristjánsdóttir.
Fyrirlestur um
kvennafræði
Dr. Dagný Kristjánsdóttir
heldur opinberan fyrirlestur á
morgun kl. 17.15 í stofu 101 í
Odda, og nefhir hann Kona
varð til. Þar ætlar hún að ræða
tilurð doktorsritgerðar sinnar
og fræðileg vandamál og úr-
lausnarefni sem hún glímdi við
við samningu hennar. Einnig
langar hana til að halda áfram
umræðum sem komu upp á
doktorsvöm hennar í síðasta
mánuði og ekki vannst tími til
að ljúka þá, og tala um eðlis-
hyggju og mótunarhyggju og
hvar femínisminn stendur í
póstmódemískri umræðu.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir