Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.1997, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 26. JÚNÍ 1997
15
Sált um hærri
skatta?
Hagvöxtur til aldamóta
- samkvæmt spá Þjóöhagsstofnunar-
-4------------------------------------------------------
1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000
ÍPVl
„Hagvöxturinn hefur ekki mátt sín mikils gagnvart vexti í útgjöldum hins
opinbera," segir m.a. í greininni.
I byrjun mánaðair-
ins minnti Heimdall-
ur okkur á að frá ára-
mótum og til 3. júní,
eða 42% ársins, vær-
um við eingöngu að
vinna fyrir skyldu-
greiðslum til hins
opinbera og lífeyris-
sjóða. Þrátt fyrir að
þjóðarkakan svo-
nefhda hafi stækkað
á nær hverju ári frá
1981 hefur hið opin-
bera nær undantekn-
ingarlaust tekið
stærra hlutfall af
kökunni á ári hverju.
Hagvöxturinn hefur
ekki mátt sín mikils
gagnvart vexti í út-
gjöldum hins opin-
bera.
Þetta kemur nokkuð spánskt
fyrir sjónir þar sem umtalsverð
einkavæðing hefur átt sér stað á
undafomum 15 árum og miðað við
alla umræðuna og kveinið í þrýsti-
hópunum um niðurskurð hefði
mátt halda að meiri háttar sparn-
aður hefði átt sér stað í rekstri rík-
is og sveitarfélaga. Svo er hins
vegar alls ekki. Útgjöldin hafa vax-
ið ár frá ári og hefðu vafalaust
vaxið enn hraðar ef engin einka-
væðing hefði farið fram.
Leiöarameinlokan
Leiðarahöfundar allra dagblað-
anna, DV, Morgun-
blaðsins, Dags-Tim-
ans og Alþýðublaðs-
ins, hafa hvatt til þess
að undanfornu að sér-
stakur skattur verði
lagður á aflaheimildir
við íslandsstrendur.
Raunar er þessi
skattahækkunartil-
laga helsta framlag
leiðarahöfunda Al-
þýðublaðsins og
Morgunblaðsins til
þj óðmálaumræðunn-
ar á síðastliðnum
árum. Svo mikil er al-
varan og eindregnin
að leiðaraskrifm virð-
ast gjarna berast í al-
mennan fréttaflutn-
ing blaðanna.
Þannig getur hver sem er tryggt
sér „frétt“ á baksíðu Morgunblaðs-
ins með því einu að lýsa yfir and-
stöðu við eignarrétt á veiðiheim-
ildunum eða frjáls viðskipti með
þau. Eða með því að leggja til sér-
staka skattheimtu á þennan rétt.
Helstu rökin hafa verið að án
skattheimtu eða
annarra afskipta
rikisvaldsins
verði þjóðinni
allri ekki tryggð-
ur arður af auð-
lindum hafsins.
Það sé réttlætis-
mál.
Argentínskt
réttlæti?
Skömmu eftir að
olíuvinnsla hófst í
Titusville í Pennsylvaniu árið 1965
hófust tilburðir til olíuvinnslu í
Jujuy í Argentínu. 1 Bandaríkjun-
um voru það einkaaðilar sem
nýttu olíulindimar. Einkaeignar-
réttur tryggði skynsamlega nýt-
ingu þeirra og olían varð aflgjafi
framfara sem eiga sér fáar hlið-
stæður. í Argentinu var olían hins
vegar gerð að „sameign þjóðarinn-
ar“ og ríkisvaldið tók olíuvinnsl-
una að sér. Vafalaust hafa margir
trúað því að þannig yrði best
tryggt að allir nytu afrakstursins.
Hið sama má segja um Mexíkó.
Þeir sem komið hafa að landa-
mærum Bandarikjanna og Mexíkó
vita að margir vilja komast norð-
ur yfir landamærin en fáir telja
sér betur borgið með því að fara
suður nema þeir sem komist hafa
í kast við lögin. Þetta er auðvitað
einfolduð mynd en engu að síður
blasir við að Bandaríkjamenn
nutu góðs af olíuvinnslu einkaað-
ila en Argentínumenn og Mexíkó-
menn sáu lítinn arð af olíuvinnsl-
unni í sínum löndum.
Leiðarahöfundarnir virðast loka
augunum fyrir því að besta leiðin
til að koma arðinum til fólksins
liggur ekki um greipar 63 þing-
manna á Alþingi heldur í öflugra
atvinnulífi, nýjum störfum og
hærri launum.
Sáttahöndin
Það er raunar fúrðulegt að ís-
lenskir stjómmálamenn hafi ekki
fallið í þá freistni að læsa klónum í
arðinn af fiskveiðunum. Leiðara-
höfundar íslensku dagblaðanna eru
heldur ekki ánægðir meö gang
mála og örvænting þeirra vex með
hverju árinu sem líður enda treyst-
ir tíminn og hefðin núverandi fyr-
irkomulag í sessi. Síðasta hálmstrá
leiðarahöfundanna, sem hafa árum
saman reynt að efna til ófriðar um
aflamarkskerfið, er því að bjóða
frið í skiptum fyrir veiðileyfaskatt-
inn! Er ykkur alvara? Sátt um
hærri skatta nú þegar jafnvel for-
maður Alþýðubandalagsins hefur
gert sér grein fyrir að skattheimta
hefur keyrt úr hófi fram.
Glúmur Jón Bjömsson
Kjallarinn
Glúmur Jón
Björnsson
efnafræðingur
„Leiöarahöfundarnir viröast loka
augunum fyrir því aö besta leiöin
til aö koma aröinum til fólksins
liggur ekki um greipar 63 þing■
manna á Alþingi heldur í öflugra
atvinnulífi, nýjum störfum og
hærri iaunum.“
„Búum öldruðum
áhyggjulaust ævikvöld"
Það mun hafa verið þegar ég var
unglingur til sjós fyrr á árum að
aldraður sjómaður kom til mín og
bauð mér happdrættismiða í happ-
drætti DAS. Þá mun ekki hafa ver-
ið búið að stofna hið eiginlega
DAS. Því voru happdrættismiðar
aðallega til sölu hjá sjómönnum,
mönnum tengdum sjávarútvegi og
öðrum velunnurum DAS. Slagorð
þessa happdrættis var „Búum
öldruðum áhyggjulaust ævikvöld.“
Ég keypti miða af gamla mannin-
um og mér fannst ég hafa unnið
þrekvirki. Nú var ég búinn að
redda þeim öldruðu: „Eitt sinn
skáti, ávallt skáti“.
Skattfrelsi aldraöra
Árin liðu og dvalarheimilin risu
hvert af öðru fyrir aldraða. Ekki
var að efa að aldraða fólkinu yrði
hjálpað til að lifa sómasamlegu
lífi. Og svo merkilegt var að fiölda-
mörgum öldruðum hefur verið
hjálpað en þeir hafa líka svo sann-
arlega unnið dagsverk sitt okkur
þeim yngri til minnkunar.
En það er líka margt eldra fólk
sem hefur litið sér til viðurværis
nema frá degi til
dags og varla það
þrátt fyrir að hér
á landi sé ein
mesta velferð
meðal þjóða.
Okkur, sem höf-
um heilsu og eig-
um eitthvað af-
lögu, ber að
hjálpa þessu fólki
til að það geti lif-
að áhyggjulaust heima hjá sér svo
lengi sem tök eru á.
Viö getum ýmislegt gert fyrir
aldraða. Það þarf ekki alltaf að
kosta mikla peninga, stundum að-
eins hugmyndir. Það á til dæmis
ekki að þekkjast að elli- og örorku-
lífeyrisþegar borgi skatta, útvarp,
sjónvarp, sima og varla lyf.
Fróðlegt væri að láta reikna út
hvað kosti að fella
niður öll þessi gjöld
og kanna hvort það sé
dýrara en sjúkrahús-
vist, sem oft er eini
kosturinn. Fyrir utan
það að peningar eru
ekki allt. Það er
skömm að því að láta
þá sem okkur hafa
alið við brjóst þurfa
að líða að óþörfu.
Sá stjórnmála-
flokkur...
Megum við ekki
vera fegin ef aldraðir
geta verið í sínum
húsakynnum, séð um
sig sjálfir og greitt
sjálfir fyrir smáhús-
hjálp? Þeir geta það á
meðan heilsan leyfir ef þeir þurfa
ekki að hafa áhyggjur af sköttum
og öðrum gjöldum.
Sumir segja sem svo að þetta
verði að vera tekjutengt. Það er
allt í lagi, svo langt sem það nær,
en þá verður að miða við 250-300
þúsund króna mánaðartekjur.
Margt af þessu eldra fólki þarf að
borga gjöld af oft stórum eignum.
Það versta sem öldr-
uðu fólki er gert er að
koma í veg fyrir að
það geti dvalið heima
hjá sér svo lengi sem
heilsan leyfir og að
því sé ekki mögulegt
að vera fiárhagslega
sjálfstætt.
Aldurhnigið fólk er
mjög stolt. Það vill
ekki alltaf vera upp á
aðra komið en er
þakklátt fyrir það
sem er gert fyrir það.
Aldraðir, sem unnið
hafa svikalaust,
kannski frá 14 ára
aldri til 70 ára og
borgað skatta og
skyldur, hefur svo
sannarlega lagt inn
fyrir eftirlaununum án þess að
reytt sé af því.
Sá stjómmálaflokkur sem fram-
kvæmir þetta svikalaust vinnur
mikið þrekvirki. Eftir öll þessi ár
er ekki hægt að ætlast til að þetta
sé framkvæmt í einu vetfangi
enda yrði þetta vafalaust vel þegið
í áföngum.
Karl Ormsson
„Fróölegt væri aö láta reikna út
hvaö kosti aö fella niöur öll þessi
gjöld og kanna hvort þaö sé dýr-
ara en sjúkrahúsvist sem oft er
eini kosturinn.“
Kjallarinn
Karl Ormsson
deildarstjóri
Með og
á móti
Stefnir í sjómanna-
verkfall?
Bonedíkt Valsson,
framkvæmdastjóri
Farmanna- og flskl-
Mikið ber
á milli
„Það hvort til verkfalls getur
komið byggist ekki á aðstæðum
sem við búum við. Það hlýtur að
vera markmið okkar að ná sem
mestum árangri fyrir okkar um-
bjóðendur með
sem minnstum
tilkostnaði en
verkfall getur
leitt til kostn-
aðar beggja að-
ila. En ef allt
um þrýtur og
mikið ber á
milli þá er það
afstaða félags-
manna sem
ræður hvort
farið verður í
að beita verkfallsvopninu og það
fer að líða að þeim tímapunkti að
sjómenn á fiskiskipum þurfi að
taka afstöðu til málsins.
Það liggur fyrir að mikið ber á
milli samtaka sjómanna og full-
trúa útgerðarmannanna. Þar ber
verömyndunarmálin hæst og síð-
an vandamál vegna tilfærslna á
veiðiheimildum milli fiskiskipa
sem hefur leitt til þess að at-
vinnuöryggi sjómanna hefur
minnkað og þeir hafa nauðugir
viljugir verið látnir taka þátt í
þeim kostnaði sem er samfara
kaupum á veiðiheimildum. Ég
tek ekki afstöðu til þess hvort
fara eigi í verkfall eða ekki en
blákalt mat mitt vegna viðbragða
útgerðarmanna í viðræðum við
samtök sjómanna er að frekar
halli að því að til verkfalls fiski-
manna geti komið“.
Ekkert
tilefni
„Sem betur fer eru nú engin
sérstök tilefni til átaka milli sjó-
mannd og útvegsmanna. Það
ánægjulega í stöðunni er að laun
sjómanna eru mjög góð og hækk-
uðu frá árinu
1990-1995 um
tæp 5% um-
fram launavísi-
tölu i landinu
án þess að það
fækkaði í stétt-
inni. Sjómenn
eru tekjuhæsti
launþegahópur
landsins og ís-
lenskar útgerð-
ir greiða hærra
launahlutfaU
en tíökast hjá öðrum fiskveiði-
þjóðum sem við keppum við á er-
lendum mörkuðum.
Sú þvingun sem felst í hug-
myndinni um aUan fisk á markað
er einfaldlega ólögleg þannig að
það þarf ekki að eyða miklum
tima í að rökræða þá hlið máls-
ins. Staðan er þannig nú að aðUar
málsins geta leitað tU sáttasemj-
ara með kröfur sínar og óskir en
hafa ekki fram að þessu séð til-
efni til þess. Afkoma sjómanna er
sérlega góð og það væri úr öllu
samhengi að stofna til átaka um
þeirra kjör með hliðsjón af öðru
sem hefur verið að gerast á ís-
lenskum vinnumarkaði. Ég hef
ekki orðið var við það meðal sjó-
manna sem ég þekki að þeir væru
tUbúnir að stofna tU sérstakra
átaka vegna kjara sinna." -gk
Bjarni Hafþór
Hclgason, fram-
kvœmdastjori Ot-
vegsmannafélags
Noröurlands.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is