Dagblaðið Vísir - DV - 06.12.1997, Side 20

20
LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 1997
fréttaljós
Bandarískar rannsóknir sýna kólnandi veðurfar á íslandi og Evrópu:
Isöld á okkar tímum
- á meðan Islendingar biðja um undanþágur á loftlagsráðstefnu í Kyoto
Ný ísöld gæti skolliö á innan 50
ára. ísland yrði ísi hulið frá fjalli til
fjöru og óbyggilegt - írland líktist
Svalbarða. I Evrópu yrði loftslag svip-
að og í Síberíu. Þessi nöturlega fram-
tíðarsýn er byggð á niðurstöðu virtra
bandarískra vísindamanna sem kann-
að hafa hugsanleg áhrif gróðurhúsa-
lofttegunda á Golfstrauminn.
Miklar veðurfarssveiflur sem hafa
orðið á okkar slóðum eru raktar til
breytinga á Golfstraumnum. Þegar ís-
öld ríkti náði Golfstraumurinn ekki
að streyma í Norður-Atlantshaf og
verði slíkar breytingar á ný er ekki að
spyrja að leikslokum. Niðurstöður
rannsókna Wallace Broecker, prófess-
ors við Columbia-háskóla í New York,
sýna einmitt að hækkandi hitastig í
heiminum vegna gróðurhúsaáhrifa
valda röskun á hringrás Golfstraums-
ins.
ísöld án Golfstraumsins
Rennsli Golfstraumsins má líkja
við færiband. Sunnan úr Mexíkóflóa
streymir heitur saltur sjór til norðurs
þar sem hann kólnar og þyngist við
það og sekkur loks. Þessi saltríki
kaldi sjór streymir svo um undirdjúp-
in og fer aftur suður á bóginn þar sem
hann er upprunninn. Þessi hringrás
sést vel á meðfylgjandi korti.
Gerist annað tveggja að yfirborðs-
sjór hitni of mikið til að kólna og
sökkva, eða að saltmagn breytist
vegna bráðnunar frá jöklum, raskast
þessi hringrás og Golfstraumurinn
færi sína leið fjarri Islandsströndum.
Þar meö yrðu gróðurhúsaáhrifm með
öfugum formerkjum hér sem í öðrum
löndum Norður-Evrópu - loftslag
myndi kólna að meðaltali um 5-11
gráður á Celsíus - sem þýddi ísöld á
ný.
Óvissu eytt með rannsókn-
um
Mikil óvissa ríkir um hvaða áhrif
aukinn útblástur gróðurhúsaloftteg-
unda hefur á veöurkerfi og haf-
strauma i heiminum. Bandaríski pró-
fessorinn leggur því mikla áherslu á
að rannsóknir á þessu sviði verði efld-
ar, sérstaklega með tilliti til þess að
sýnt hefur verið fram á að kuldatíma-
bil geta skoilið á á mjög stuttum tíma.
Haraldur Ólafsson veðurfræðingur er
sammála þessu.
„Þær rannsóknir
sem framkvæmdar
eru á Norðurlöndum
og mjög víða í heim-
inum byggja flestar
á tiltölulega litlum
breytingum í hafinu.
Það er hugsanlega
töluvert gróf nálg-
un,“ segir Haraldur.
„Það á sér vitaskuld stað mikil og víð-
tæk víxlverkun þarna á milli og breyt-
ing í andrúmsloftinu getur hugsan-
lega haft afdrifaríkar afleiðingar í
sjónum, sem síðan hafa aftur enn þá
meiri breytingar í andrúmsloftinu."
Haraldur segir að það sé annar flötur
á þessu máli sem hafi lítt verið rann-
sakaður og það sé að ef jörðin hitni
mismikið eftir breiddargráðum þá
muni vindakerfm einnig breytast.
Haraldur segir það erfiða allar
rannsóknir hversu lítið menn þekkja
til þeirra ferla sem um ræðir. Menn
viti ekki að hvaða marki náttúran geti
sjálf deyft slíkar sveiflur. Það hafi
komið fram mjög snöggar veðurfars-
breytingar á okkar slóðum.
„Það bendir til að hafstraumar eigi
þar þátt,“ segir Haraldur.
Bregðast verður strax við
í skýrslu umhverfisráðherra sem
gefm var út í október segir að helsta
áhyggjuefni íslendinga varðandi loft-
lagsbreytingar af mannavöldum séu
hugsanlegar afleiðingar þeirra á haf-
straumakerfi jarð-
ar og
Golfstrauminn
sem valdi því
að meðalhiti á
íslandi sé mun
meiri en búast
mætti við mið-
að við hnatt-
stöðu landsins.
Þar segir að
ekki hafi verið ráðist í gerð áætlana
um hvernig bregðast skuli við áhrif-
um veðurfarsbreytinga af mannavöld-
um vegna þeirrar miklu óvissu sem
um þau ríkir. Haraldur er hins vegar
ekki í nokkrum vafa um að nauðsyn-
legt sé að bregðast við sem fyrst.
„Menn eru sammála um það að
aukinn útblástur gróðurhúsaloftteg-
unda í andrúmsloftinu muni breyta
veðurfari. Það eru fáir sem draga það
í efa en spurningin er hvað þurfi mik-
ið til þess að raska þessum hafstraum-
um sem hér um ræðir,“ segir Harald-
ur. „Ég á mjög erfitt með að véfengja
niðurstöður bandarísku vísindamann-
anna. Ég get bent á óvissuþættina en
mín persónulega skoðun er sú að
óvissan sé ekki nógu mikil til þess að
við gerum ekki eitthvað í málinu til
þess að stöðva losun gróðurhúsaloft-
tegunda."
íslendingar í kulda og trekki
Á meðan hroll setur að íslending-
um vegna þessarar nöturlegu framtíð-
arsýnar um ísöld á okkar tímum, sitja
ráðamenn heimsins ráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna um loftlagsbreyting-
ar í Kyoto í Japan og reyna að komast
að samkomulagi um hvernig megi
best sveigja frá settu marki um losun
gróðurhúsalofttegunda.
íslensk sendinefnd vinnur að því að
tekið verði tillit til sérstöðu íslands
vegna raforkunotkunar hérlendis -
svo auka megi stóriðju og þar með út-
blástur koltvíoxíðs út í andrúmsloftið.
Stóra spurningin er hvort afstaða ís-
lendinga í Kyoto skilji þá eftir úti í
kuldanum - bæði í alþjóðlegum sam-
skiptum við aðrar þjóðir, og í eigin-
legri merkingu þess orðs.
Innlent
fréttaljós
Sólveig Ólafsdótdr
FATNAÐUR UR
MOKKA,LEÐRI OG FISKROÐI
ÉG VERÐ STÖDD í VERSLUN \
OKKAR AÐ LAUGAVEGI 15 ÍDAG
YKKUR TIL AÐSTOÐAR
OG RÁÐLEGGINGAR.
iwvvtW
SlGRÍÐUR SUNNEVA
FATAHÖNNUÐUR
SöLUSTAÐIR:
Leðuriðjan Atson Laugavegi 15 Rvík.
Veiðimaðurinn Hafnarstræti 5-Rvík.
Sunneva Design Hvannavöllum 14 Ak