Dagblaðið Vísir - DV - 15.05.1998, Síða 12

12
FÖSTUDAGUR 15. MAÍ 1998
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vfsir, netútgáfa Fijálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
Mikilvægi björgunarsveita
Mikil mildi var og nánast kraftaverk að vísindamenn-
irnir tveir sem hröpuðu í bíl sínum fram af Grímsfjalli
á Vatnajökli í fyrradag lifðu slysið af. Á sama tíma og
björgunarsveitarmenn brutust á slysstað barst neyð-
arkall um gervihnött frá fimm manna skíðagönguhópi
skammt frá slysstaðnum. Hópurinn fannst nokkru síðar.
Mennirnir voru hraktir en ómeiddir.
Þessi atburður, er sjö mönnum er bjargað af Vatna-
jökli í slæmi veðri, vekur athygli á ómetanlegu starfi
björgunar- og hjálparsveita- víða um land. Þá er fréttir
berast af slysum, týndu fólki eða öðrum björgunarstörf-
um, hvort heldur er á sjó eða landi, þykir sjálfsagt að
hinar vösku sveitir björgunarmanna fari þegar á vett-
vang.
Menn leiða síður hugann að því sem að baki býr. Um
er að ræða fjölþætt net björgunarsveita allt í kringum
land, fjölda þrautþjálfaðra manna sem fátt víla fyrir sér.
Þeir brjótast af stað hvemig sem aðstæður eru og leggja
sjálfa sig jafnvel í hættu.
Björgunarsveitarmennimir eru viðbúnir útkalli hve-
nær sem er og verða þá að víkja til hliðar öllu daglegu
amstri, fara úr vinnu eða námi. Þeir verða að treysta á
undirbúning sinn, líkamlegt atgervi, æfrngar og tækja-
búnað til þess að standast þá raun sem björgunarstarfið
getur verið.
Starf þetta er unnið í sjálfboðavinnu. Það er það sem
stundum gleymist þótt ekkert sé dregið úr kröfum eða
væntingum til sveitanna. Þjóðhagslega er starf björgun-
arsveitanna því þýðingarmikið. Væri þetta kerfi ekki
við lýði kæmi það í hlut hins opinbera að sinna starfinu
með ærnum tilkostnaði.
Það er því sjálfsagt og eðlilegt að almenningur sem og
stjórnvöld styðji vel við bakið á starfi björgunarsveit-
anna. Afla þarf fjár til starfsins, húsnæðis fyrir björgun-
arsveitirnar og nauðsynlegs tækjabúnaðar. Sveitirnar
nýta sér hefðbundnar fjáröflunaraðferðir, flugeldasölu,
happdrætti og annað sem til fellur. Þá njóta sveitirnar
beins og óbeins stuðnings hins opinbera sem felst meðal
annars í niðurfellingu gjalda af þeim tækjabúnaði sem
keyptur er til björgunarstarfsins.
Dæmin sýna árangurinn. Þjálfun, samhæfing og
skipulagning er önnur og betri eftir að landssamtök
sveitanna voru stofnuð. Oft gerist það, líkt og á slysstað
á Vatnajökli í gær, að björgunarsveitir víða að koma að
starfmu. Þá er samhæfing og stjórnun mikilvæg.
Bætt samskipti við björgunarmenn á vettvangi geta
skipt sköpum. Það sem einkum hefur þó auðveldað leit
og gert öll vinnubrögð markvissari er til muna betri
staðsetningartækni en áður þekktist. Neyðarkallið sem
barst af jöklinum kom í gegnum gervihnött. Með þeim
búnaði sem nú er nýttur er hægt að staðsetja menn og
bíla mjög nákvæmlega. Þá geta björgunarsveitarmenn
komist leiðar sinnar þótt ekki sjáist út úr augum vegna
veðurs.
Við aðstæður eins og hér voru nefndar var ekki hægt
að beita fullkomnasta og fljótvirkasta björgunartækinu,
þyrlu. Veður kom í veg fyrir það. Því reyndi á þjálfun og
úthald þeirra manna sem héldu á jökulinn, björguðu
slösuðu og hröktu fólki og komu því til byggða.
Eftir að fyrstu fréttir bárust frá slysstað óttaðist fólk
að vonum um afdrif vísindamannanna tveggja. Þar fór
betur en á horfðist. Þekking, þjálfun og fórnfýsi björgun-
arsveitarmanna kom þar við sögu svo sem í fjölda ann-
arra slíkra tilvika.
Jónas Haraldsson
Á netinu má lesa ým-
islegt skemmtilegt. Þar
má til dæmis lesa um
bandarískan dómara
sem varð fyrir rógsher-
ferð en slíkt kalla
Bandaríkjamenn „sme-
aring“.
Aðferðin felst í því að
tengiliðir í fjölmiðlum
dreifa fréttum mn mis-
ferli í fjármálum, ann-
arleg vináttu- eða fjöl-
skyldutengsl og siðferð-
isbrest fómarlambsins.
Fréttimar eða upplýs-
ingarnar em flestar
rangar í þeim skilningi
að þar em sannleiks-
kom tekin, þeim breytt
með því að ýkja þau,
tengja við aðrar, óvið-
komandi upplýsingar,
nota margræðni, flétta
aðal- og hliðarsögur
saman o.s.frv.
Dómarinn ameríski
var settur af en jafn-
framt tekið fram að
hann væri flekklaus
með öllu. Dómurinn gat
bara ekki unnið sitt
starf í því rógsfárviðri
sem þyrlað hafði verið
upp.
„Nei, kærar þakkir"
Við horfum á þetta
sama ferli hér í okkar
ágætu borg þessa dag-
Hrannar B. Arnarsson og Helgi Hjörvar, frambjóöendur á R-lista. - Hafa tekiö ábyrgö
á klúðrinu og gengið frá sínum málum, segir greinarhöfundur m.a.

A5 amerísk-
um hætti
Kjallarinn
Dagný
Kristjánsdóttir
bókmenntafræöingur
hyglisvert og svolitið
óhugnanlegt að skoða
ákærurnar og aðferð-
irnar. Ákæramar snú-
ast um taprekstur, klúð-
ur og loks gjaldþrot
með tilheyrandi nauð-
ungarsamningum og
loks skuldaskilum. Stór
hluti af þessu virðast
vera opinber gjöld og
fjármagnskostnaður
sem veltir hratt utan á
sig ef menn komast í
vanskU á annað borð.
Eins og meiri hluti ís-
lensku þjóðarinnar hef-
ur upplifað í einhverj-
um mæli, einhvern
tíma. Það sem máli
skiptir þó er að menn-
„Refsigleöin ogskorturinn á öllu
umburöarlyndi sem fylgir þessu
viöhorfi sýnir ákveöinn „funda-
mentalismau sem getur oröiö
einstaklega ógeöfelldur.u
ana. Sjálfstæðis-
menn lýstu því
yfir í upphafi
kosningabaráttu
að þeir myndu
fara drengUega og
málefnalega fram.
Það gerðu þeir
líka til að byrja
með, lögðu fram
málefni og stefnu-
'skrár og almenn-
ingur í borginni
sagði. „Nei, kærar
þakkir“. Hjá Sjálf-
stæðisflokknum
er metnaðarfuUt
fólk sem líkar
ekki að tUboðum
þeirra sé hafnað
og einhvers staðar
hefur verið tekin
sú ákvörðun að
nú væri dreng-
skaparþættinum
lokið og kominn
tími til að snúa
sér að róginum -
nú væri kominn
„time for smear-
ing“.
Ungu mennirn-
ir á R-listanum, Helgi Hjörvar og
Hrannar Amarsson, hafa verið
teknir fyrir og það er bæði at-
irnir sem um ræðir hafa tekið
ábyrgð á klúðrinu og gengið frá
sinum málum.
Mismunandi réttlætingar
Upplýsingum um þetta er kom-
ið á framfæri á vegum D-listans
eftir dæmigerðum farvegi slúðurs
og rógs, þ.e. manna á mUli, í leka
tU fjölmiðla, dreifibréfum og á
hinu nýja og volduga Alneti. Fjár-
mál tvímenninganna era lögð að
jöfnu við efnahagsleg tugmiUjóna-
og mUljarðahneyksli síðustu
vikna. Réttlætingamar á þessu at-
hæfi eru mismunandi.
Sumir segjast vUja að „sann-
leikurinn" komi í Ijós vegna þess
að mennirnir verði að taka afleið-
ingum gjörða sinna. Þá skiptir
engu máli þó að þeir hafi þegar
gert það.
Refsigleðin og skorturinn á öUu
umburðarlyndi sem fylgir þessu
viðhorfi sýnir ákveðinn „funda-
mentalisma" sem getur orðið ein-
staklega ógeðfelldur. Hinn
breyski maður eða kona skal
gjalda fyrir brot sitt aUa sína lífs-
tíð og næsti hugmyndabær við
þetta er að gelda samkynhneigða,
höggva hendur af þjófum og
tunguskera guðlastara.
Rógsherferðir eru tvíbent vopn
og sjálfstæðismenn sem vandir
eru að virðingu sinni ættu ekki
að nota þau.
Dagný Kristjánsdóttir
Skoðanir annarra
Innlend og umhverfisvæn
„Þegar bjóða margir bUaframleiðendur upp á bíla
sem brenna gasi og þar er því engin fyrirstaða. Bil-
arnir henta vel í innanbæjarumferð... Ljóst er að hið
opinbera verður að ríða á vaðið með notkun á slík-
um farartækjum og greiða fyrir því að einkaaðilar
sjái sér fært að taka upp notkun ökutækja sem
brenna þessu eldsneyti... Með þessu yrði fjárfest í
hreinna andrúmslofti í borginni og lofthjúpi jarðar
þyrmt fyrir skaðlegum lofttegundum. Orkan er bæði
innlend og umhverfisvæn."
ÞB í Viðskipti/atvinnulíf í Mbl. 14. maí.
Áróðurskennd umræða
„Áróðurinn varðandi sveitarstjórnarmálin er
þeim lítt til sóma sem halda honum uppi. Hefur þar
hver upp eftir öðrum án þess að gæta að því að
draga fram staðreyndir málsins... Með þessari lög-
gjöf er verið að styrkja almannahagsmuni, en ekki
veikja. Því miður hafa ýmis skrif og yfirlýsingar
gengið í þveröfuga átt... Það verður að segja eins og
er að ýmis ritstjómarskrif Dags, og skrif dálkahöf-
unda þess ágæta blaðs hafa ekki gefið mikla heildar-
mynd af þessu máli.“
Jón Kristjánsson i Degi 13. maí.
í umboði almennings
„Það nær engri átt að kalla það róg eða persónu-
níð að draga fram upplýsingar um fjármálafortíð
frambjóðenda í kosningum. Slíkt er talið sjáifsagt í
öllum þróuðum lýðræðisríkjum. Það fylgir því mik-
il ábyrgð að veljast til starfa í umboði almennings...
Vonandi kemur aldrei til þess að íslenskir fjölmiðl-
ar geri sér mat úr einkalífi stjórnmálamanna. En um
fjármál þeirra gegnir allt öðra máli. Bankar krefjast
upplýsinga um viðskiptafortíð manna sem sækja um
lán... Eiga kjósendur ekki rétt á samskonar upplýs-
ingum áður en þeir gera upp hug sinn hvort fram-
bjóðendur verðskulda traust þeirra?"
Jakob F. Ásgeirsson í Mbl. 14. maí.