Dagblaðið Vísir - DV - 22.03.1999, Blaðsíða 18

18
enning
MÁNUDAGUR 22. MARS 1999 JJj’V
Germaine Greer snýr aftur
Það var Kvengeldingurinn (The Female
Eunuch) eftir Germaine Greer sem fyrstur
vakti umsjónarmann menningarsíðu til með-
vitundar um harðsvíraða kvennafræði
snemma í áttunda áratugnum. Og fyrir það
kann hann höfundinum þakkir. í þá tíð var
bókin heillandi lesning fyrir eldmóð höfund-
arins, gáfur og leiftrandi fyndni en um leið
einkenndist hún af yflrgengilegi'i sérvisku.
tvennt, gáfur og
glópska, hefur
eiginlega ein-
kennt allt það
sem Germaine
Greer hefur rit-
að til þessa.
Milli þess sem
hún dró karla-
veldið sundur og
saman í háði og
spotti í Kvengeid-
ingnurn gat hún
verið að ráðleggja
„systrunum" að
bragða á líkams-
vessum sínum. Það
er á breskum gagn-
rýnendum að heyra
að í nýjustu bók sinni,
The Whole Woman
hafi Greer ítið breyst
hvað þetta snertir.
Nema hvað nú er hún
æði gagnrýnin á
„systraveldið" sem var
að hluta til sköpunarverk hennar sjálfrar.
Að öllum líkindum munu „systurnar"
kunna Greer litlar þakkir fyrir aö benda á
það að fleiri konur misþyrma bömum heldur
en karlmenn og að konur ganga jafnoft í
skrokk á systkinum og mökum og karlmenn.
Hún heldur því einnig fram fuUum fetum að
fóstureyðing, sem femínistar hafa sérstak-
lega barist fyrir, sé mesta niðurlæging sem
hent geti konulíkamann.
Um leið beitir Greer undarlegustu rökum
tU að sanna hve iUa haldnar konur em. TU
dæmis reynir hún að sanna að ýmiss konar
heimUistæki, sem hingaö til hafa tekið ýms-
legt ómak af konum (og körlum) á heimUi,
hafi í raun aukiö vinnuálag á konum. Þær
em linnulaust að kveikja og slökkva á
þvottavélum aUan daginn...
Það sem síðan kemur eins og köld vatns-
gusa í andlitið á ýmsum lesendum Greer,
ekki síst konum, er að i The Whole Woman
kvartar hún sáran yfir útjöskun kynlífsins í
þjóðfélagi nútímans, segir að hún hafi getið
af sér ástlaus ástarsambönd, óléttu unglings-
stúlkna, kynsjúkdóma og aðra óáran. Þetta
er auðvitað um að kenna kynlífsfrelsinu sem
menn innleiddu á sjöunda áratugnum, segir
Greer án þess að blikna. Og þá er von að
menn spyrji hvort sjálf hafi hún ekki einmitt
verið einn helsti og áhrifamesti talsmaður
þessa kynlífsfrelsis.
Spunanámskeiðið sem Martin
Gejer hélt í Kramhúsinu síðast-
liðið vor hefur svo sannarlega
skilað sér því keppni í leikhús-
sporti hefur verið fastur liður á
dagskránni í Iðnó í aUan vetur.
Sjónvarpsþættirnir Stutt í
spunann eru afsprengi leikhús-
sportsins og enn bætist við flór-
una því síðastliðið fimmtudags-
kvöld var fyrsti þáttur geim-
sápunnar Hnetunnar frumsýnd-
ur í Iðnó. Hnetan er heils kvölds
sýning sem byggist á sömu lög-
málum og leikhússportið, það er
spuna sem áhorfendur hverju
sinni hafa áhrif á.
Sýningin er tvískipt og má
segja að fyrir hlé sé verið að hita
upp fyrir geimsápuna sjálfa. Sá
hluti er kunnuglegur þeim sem
hafa fylgst með leikhússportinu
og/eða sjónvarpsþáttunum. Leik-
ararnir skiptast á að leiða leik-
inn og fá svo hina með eftir þörf-
um. Á frumsýningunni á
fimmtudagskvöld voru mörg
bráðskemmtileg atriði í þessum
hluta og nægir þar að nefna
kostulega senu í gildaskálanum
á Hesteyri og bónorðið sem einn
leikhúsgesta rifjaði upp með að-
stoð leikara.
Spunaverkið, sem hlotið hefur
titilinn Hnetan, er örlítið fastara
í forminu að því leyti að þar
koma fram fimm nafngreindar
persónur. Þær eru áhöfn Geim-
faxa sem er gerður út frá geim-
stöðinni Laxness II og markmið
leiðangurs þeirra er að finna
nýja reikistjörnu sem hefur
sömu eiginleika og jörðin. í leið-
angrinum getur allt gerst enda
ræðst söguþráðurinn hverju
sinni af tillögu frá einhverjum
úr hópi áhorfenda.
Svakalegar hættur...
Á frumsýningu þurfti áhöfnin
að kljást við banvænan fnyk frá
rafgasi og eflaust á hún eftir að
lenda í enn svakalegri hættum í
næstu þáttum. Leikararnir sem taka þátt í
Hnetunni eru allir vel þjálfaðir í spuna og
leikhússporti. Þetta eru
þau Ingrid Jónsdóttir,
Gunnar Hansson, Friðrik
Friðriksson, Linda Ás-
geirsdóttir og Gunnar
Helgason. Hópurinn nær
Áhöfnin á Geimfaxa... Frá sýningu Hnetunnar í Iðnó.
vel saman og í fyrri hlutanum var algert jafn-
ræði með leikurunum.
í geimsápunni er þessu
svolítið öðruvísi farið og
þar getur vægi persónanna
orðið mismikið, enda er til-
löguseðillinn sem áhorf-
endur fá í hléi í fimm til-
Leiklist
Halldóra Friðjónsdóttir
vikum af sjö bundinn
áhöfninni. Reyndar er við-
búið að vélmennið Leifur
siglingafræðingur, sem
Gunnar Helgason leikur,
verði nokkuð áberandi í öll-
um sýningum því karakter-
inn býður upp á svo aug-
ljósa og borðleggjandi kó-
mík. Klara kapteinn, sem
Ingrid Jónsdóttir túlkar af
skörungsskap, hlýtur líka
að verða mikið í sviðsljós-
inu, burtséð frá söguþræð-
inum, því það er jú
kapteinninn sem stýrir
ferðinni.
Á frumsýningu áttu
allir leikararnir stór-
góða spretti og engin
ástæða til að gera upp á
milli frammistöðu
þeirra. Að vísu fór lít-
ið fyrir Ölfu skips-
lækni sem Linda Ás-
geirsdóttir leikur en
úr því verður eflaust
bætt i síðari þáttum geim-
sápunnar. Það er Martin
Gejer sem er skrifaður fyrir
hugmyndavinnu og leik-
stjóm í Hnetunni. Þó að
leikstjórnarvinnan sé með
öðmm hætti en í hefð-
bundnum uppsetningum og
miðist meira að því að
kenna leikurunum að finna
eigin lausnir setur leikstjór-
inn auðvitað sitt mark á
sýninguna. Það er kannski
greinilegast i umgjörðinni
en þar nýtur Gejer fullting-
is Snorra Freys Hilmars-
sonar, sem gerir leikmynd
og búninga, og Kjartans
Þórissonar ljósahönnuðar.
Einföld og skemmtilega
hallærisleg leikmynd, fjöl-
breytt og markviss lýsing,
að ógleymdri tónlistinni
sem Pálmi Sigurhjartarson
leikur af fingrum fram,
eiga sinn þátt í að gera
þessa íslensku „Star Trek“-
útgáfu að bráðskemmtilegri upplifun. Frum-
sýningargestir í Iðnó tóku bókstaflega bakföll
af hlátri og því óhætt að lofa væntanlegum
sýningargestum góðri kvöldstund.
Geimsápan Hnetan í Iðnó
Leikstjórn og hugmyndavinna: Martin Gejer
Frumsýning 18.3.1999
Söguþráður óskast
Lúðrar þeyttir
A föstudagskvöldið 18. mars var komið að
málmblásurum að spreyta sig í Salnum og
reið Kvintett Corretto á vaðið úr þeirra
hópi. Kvintettinn, sem var stofnaður
árið 1994, er skipaður þeim Einari St.
Jónssyni og Eiríki Erni Pálssyni
trompetleikurum, Emil Friðfinns-
syni homleikara, Sigurði Þorbergs-
syni básúnuleikara og Þórhalli Inga
Halldórssyni túpuleikara. Tónleik-
amir hófust á Die
Bdnkesdngslieder sem
talið er vera eftir
þýska tónskáldið og
rithöfundinn Dani-
el Speer. Þetta er
glaðlegt og
hressilegt stykki
og var það al-
veg prýðilega
flutt. English
parlor suite,
sem sam-
anstendur af
þremur
enskum
madrigöl-
um i útsetn-
ingu Davids
Edens, kom þar á eftir og var í heild að
sama skapi vel flutt þó hárnákvæmnin hefði
kannski mátt vera betri í veikari stöðum
þess fyrsta. Þessi tónlist krefst þess beinlín-
is að hún sé glitrandi tær svo hún fái sem
best notið sín og það gerði hún í þeim síð-
asta í sérlega vel heppnaðri útsetningu
Edens og í fagmannlegum meðfömm kvin-
tettsins. Bach átti síðustu tvö verkin fyrir
hlé, Wie will ich mich freuen úr kantötu nr.
146 og Tokkötu og fúgu í d moll.
Wie will ich mich freuen var
leikið með hátíðarbrag og
sómdi sér vel í þessari útsetn-
ingu en útsetjarans var
hvergi getið. Það er fátt nei-
kvætt sem segja má um
þennan löngu tímabæra tón-
leikasal en það viU brenna við
að efnisskráin þar sé svolítið
hroðvirknislega unnin og
mætti í framtíðinni
bæta þar um betur.
Jón Ásgeirsson: „Lúðrakall frá íslandi"
Fínir sprettir
Það sama má
segja um hina
þekktu Tokkötu og
fúgu.
Útsetningin er
verulega erfið og
virtúósísk þar sem
reynir verulega á getu
allra hljóðfæraleikar-
anna, og þá kannski
sérstaklega trompetleikar-
anna. Það var virkilega
skemmtilegt og spennandi að
heyra þá kljást við þennan
fjallstind og áttu þeir marga
fína spretti og mikil tilþrif á
köflum en í heildina vantaði
þetta ofurmannlega vald og öryggi sem
þarf til að láta slík verk gera sig algerlega.
Þessi kvintett hefur reyndar alla burði til
þess að svo verði, enda skipaður fínum
hljóðfæraleikm-um sem ná einkar vel
saman, eins og þeir sýndu i verkunum eft-
ir hlé. Þar ber fyrst að nefna Sónatínu eft-
ir fransk-ítalska tónskáldið Eugéne Bozza,
sem er vinsæll meðal málmblásara, og af
þessari sónötu að dæma er kannski ekki
skrýtið hvers vegna.
Þetta er afar
skemmtilegt verk í
fjórum köflum sem
voru hver öðrum
betri og sýndu þeir
félagcir á sér sínar
bestu hliðar og léku
verkið snilldarlega.
Lúörakall frá ís-
landi eftir Jón Ás-
geirsson kom þar á
eftir af allt öðrum
toga en verkið er þjóðlegt þar sem greina
má ýmis stef úr íslenskum þjóðlögum og
fóru þeir afar vel með það. Síðasta verkið
á efnisskránni var svo Kvintett ópus 73 eft-
ir Malcom Arnold sem er þægileg tónlist
þar sem hvert hljóðfæri fær notið sín til
hins ýtrasta og hljóm-
w uðu allir þrír kaflar
Tq||Iicf* verksins afar vel í flutn-
ingi kvintettsins. Glæsi-
“ . ' 7 ., . legur endir á prýðileg-
Arndis Bjork Asgeirsdottir um tómeikum.
Umsjón
Aðalsteinn Ingólfsson
Ingi Þór aftur
A föstudaginn spurðist umsjónarmaður
fyrir um íslenskan leikara, Inga Þór Jónsson,
sem komið hefur fram í bresku sjónvarps-
þáttunum Illþýói. Sveinn Einarsson hafði á
hraðbergi upplýsingar um manninn sem
mun vera ættaður frá Akranesi en hefur búið
í Bretland til margra ára. Þaðan er hann
einnig leiklistarmenntaður. Tengsl Inga Þórs
viö fósturjörðina hafa þó ekki alveg rofnað
því öðru hvoru hafa verið uppi áform uppi
um að fá hann til leiks á íslensku sviði.
Tónlistarfólk framtíðar
„Tónsnillingarnir okkar eru að verða
yngri og yngri,“ sagöi Unnur María Ingólfs-
dóttir þegar hún
kynnti fyrir um-
sjónarmanni
strengjasveit yngri
deildar Tónlistar-
skólans í Reykjavík.
Þessi sveit hefur
einmitt verið að æfa
stíft prógram undir
stjórn hennar og
ætlar að flytja það í
Grafarvogskirkju
kl. 20.30 á morgun,
þriðjudag. Aðgangur er ókeypis. Þetta er auð-
vitað upplagt tækifæri fyrir okkur Grafar-
vogsbúa og aðra til að kynnast tónlistarfólki
framtíðar.