Dagblaðið Vísir - DV - 06.08.1999, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaftur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsia, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og piötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Kaupmætti haldið niðri
Stuðningur við landbúnað nam 15 miHjörðum króna á
liðnu ári. í blaðinu í gær voru leiddar að því líkur að
með markaðsvæðingu atvinnugreinarinnar, niðurfell-
ingu innflutningshafta og kvóta mætti ná þessum kostn-
aði niður að verulegu leyti. Það hefði í för með sér kaup-
máttaraukningu sem skilaði sér í 2-3 prósenta hagvaxt-
araukningu. Væri horfið frá núverandi landbúnaðar-
stefnu gæti það á næsta áratug, að öðru óbreyttu, gert ís-
lendinga að ríkustu þjóð í heimi.
Á þetta hefur verið bent í þessu blaði í ár og áratugi.
Þannig sagði í niðurlagi leiðara fyrir réttum tólf árum
að íslendingar væru ríkasta þjóð í heimi ef landbúnað-
inum væri hleypt út á gaddinn þar sem fyrir er frískur
sjávarútvegurinn, hornsteinn velmegunar þjóðarinnar.
Þrásinnis hefur verið á það bent að landbúnaðurinn sé
þaulskipulagt ríkiskerfi þar sem hið opinbera ábyrgist
ekki aðeins tekjur bænda, heldur kaupi einnig í raun
ákveðið framleiðslumagn, umfram þarfir heilbrigðs
markaðar. Landbúnaður, rekinn með þessum hætti,
skerðir þjóðarauð og heldur niðri lífskjörum.
Miðstýring verðlags, framleiðslukvótar, útflutnings-
bætur, beingreiðslur, niðurgreiðslur og innflutningshöft
hafa einkennt atvinnugreinina. Búin er mörg hver lítil
og óhagkvæm. Kostnaður er því óheyrilegur sem menn
bera sem skattgreiðendur og neytendur. Mismunur á
meðalbúvöruverði hér á landi og í OECD- ríkjunum er
um 40 prósent.
Miðað við vinnuplagg í Seðlabankanum, sem blaðið
hefur byggt fréttir sínar á undanfama daga, er stuðning-
ur við landbúnað hér á landi sá næsthæsti í heiminum,
á eftir Sviss. Útgjöld ríkisins hafa farið stighækkandi
samkvæmt tölum úr fjárlögum þótt stuðningurinn fari
lækkandi sem hlutfafl af landsframleiðslu. Markaðs-
stuðningur við landbúnaðinn heldur einnig áfrarn að
vaxa þar sem verð á landbúnaðarafurðum lækkar hrað-
ar ytra en hér.
í nefndum gögnum bankans kemur fram að búrekst-
urinn hér sé svo óhagkvæmur að breytingar á rekstrar-
fyrirkomulagi greinarinnar, þar sem markaðslögmál
fengju að gflda, leiddu til þess að allt að tveir þriðju
sauðfjár- og kúabúa misstu rekstrargrundvöll sinn. ít-
rekað hefur það komið fram að auðvelda þarf bændum
búskaparlok til þess að ná fram hagkvæmum og nauð-
synlegum breytingum.
Um þessar mundir er umframeftirspum eftir vinnu-
afli. Þeir bændur sem lifa á sultarlaunum á búum sínum
hafa því möguleika á betur launaðri vinnu. Meðaltekjur
sauðfjárbænda eru rúmlega 70 þúsund krónur á mánuði
og tekjur kúabænda litlu meiri. Meðaltekjur iðnaðar-
manna eru ríflega 100 þúsund krónum hærri á mánuði.
Þá eru 20 prósent sauðfjár- og kúabænda nú yfir ellflíf-
eyrismörkum og 30 prósent bænda hafa stærstan hluta
tekna sinna af öðru en landbúnaði. Það er því lag til að-
gerða, tfl hagsbóta fyrir neytendur og skattgreiðendur og
um leið fyrir þá bændur sem hokra við rýra afkomu.
Færri og stærri bú, þar sem best búskaparskflyrði eru,
eiga framtíð fyrir sér. Framleiðsluvara þeirra á að geta
keppt við innflutta búvöru í gæðum og verði. Kostnaður
vegna innlendra landbúnaðarvara nemur 7,4 prósentum
af útgjöldum heimflanna og barnafjölskyldur eyða hlut-
faflslega meira en aðrar. Grundvallarbreytinga er þörf
enda óviðunandi að ríkisstýrð atvinnugrein dragi úr
kaupmætti og rýri með því afkomu afls almennings.
Jónas Haraldsson
Skiltið frá Eyjabökkum. - Það stóð þarna eitt, sér og umkomulaust á bökkunum norðanverðum, fest á tvær
vegastikur.
Eyjabakkastífla -
Eyjabakkar DAM
““svarsmanna virkjunará-
Kjallarinn '™ómar raen,,rt
fundamentalískum mú-
hameðstrúarmönnum
eru ríkjandi í okkar
heimshluta, ekki síst
fyrir þá tilhneigingu
þeirra að vera afdráttar-
lausir og jafnvel óbil-
gjarnir í afstöðu sinni
til þeirra sem ekki eru
sömu trúar. Hafa þeir
verið harölega gagn-
rýndir, m.a. fyrir að
nefna hlutina öðrum
nöfnum en þeir heita,
einnig í skiltaformi á
heilögum stöðum krist-
inna manna, til dæmis í
Palestínu og annars
„Eyjabakkar eiga sína sögu og
sitt nafn sem er nátengt náttúru-
fari á svæðinu. Heilagleika
svæðisins þekkja þeir sem hafa
tengst því og kynnst þeim undr-
um sem þar er að fínna.“
Einar Már
Guðvarðarson
myndlistarmaður
Á ferð minni um
Eyjabakkasvæðið
fyrir nokkrum dög-
um ók ég ásamt
fylgdarmönnum að
100 x 25 sm. stóru
sjálflýsandi gulu
álskilti með svörtu
letri. Það stóð
þama eitt, sér og
umkomulaust á
bökkunum norðan-
verðum, fest á
tvær vegastikur
með tveimur stál-
skrúfum i um eins
metra hæð frá
jörðu.
Á því stóð Eyja-
bakkastífla og und-
ir með smærra
letri á ensku
EYJABAKKAR
DAM. Einhver
hafði krotað yfir ís-
lenska orðið og
seinna enska orðið
með svörtu tússi.
Ekki að ástæðu-
lausu því þar sem
skiltið stóð er
hvorki stífla né
„Dam“, aftur á
móti sjálfir EYJABAKKAR, þetta
umtalaða svæði sem fyrirhugað er
að drekkja samkvæmt áætlunum
Landsvirkjunar og iðnaðarráðu-
neytisins.
Lýsandi hreintrúarstefna
Ekki veit ég af hverju þetta
skilti hefur verið sett þarna, þar
sem hvorki er á svæðinu stífla eða
„Dam“, né hver hefur gert það.
Hins vegar finnst mér felast mikill
hroki og móðgun í því að setja upp
slíkt skilti við þann meirihluta
landsmanna sem er andvígur
virkjun til stóriðju á svæðinu og
ekki síst í ljósi þess hvað málið er
á viðkvæmu stigi. Jafnframt má
segja að gerð og uppsetning skiltis-
ins sé lýsandi fýrir þá hreintrúar-
stefnu sem einkennir afstöðu for-
staðar í Austurlöndum nær og
fjær.
Hæpnar forsendur
Eyjabcikkar eiga sína sögu og
sitt nafn sem er nátengt náttúru-
fari á svæðinu. Heilagleika svæð-
isins þekkja þeir sem hafa tengst
því og kynnst þeim undrum sem
þar er að finna. Að drekkja þeim
á táknrænan hátt með slíku skilti
og sýna svæðinu þá óvirðingu, og
þar með þeim sem una þvi, með
uppsetningu þessa skiltis nálgast
að mínu mati stríðsyflrlýsingu að
hætti strangtrúarmanna. Þar að
auki eru bæði siðferðilegar og
lagalegar forsendur fyrir uppsetn-
ingu þess ærið hæpnar, ekki síst
í ljósi þess að löggjafarvaldið í
höndum Alþingis landsmanna
hefur ekki enn tekið ákvörðun
um hvort Eyjabökkum verði
drekkt í formi stíflu og þar með
uppistöðulóns í þágu virkjunar til
stóriðju.
Þar sem ég er maður friðsam-
legra og skynsamlegra lausna og
ávallt tilbúinn að bregðast við
hverjum þeim vanda sem upp get-
ur komið á öræfum sem og annars
staðar og því oftast vel birgur m.a.
af skrúfjárnum af ýmsum stærð-
um og gerðum, fjarlægði ég skiltið
eftir áðumefhdar vangaveltur og
er það nú í minni vörslu ásamt
skrúfunum tveimur.
En þar sem ég hef nú þegar
grafið það í jörðu og sýni það að-
eins útvöldum, þ.e. þeim sem ég
treysti, þýðir ekkert að sækja það
til mín. Aftur á móti mun ég skila
því til hreppsstjóra Fljótsdals-
hrepps eða sýslumannsins á Egifs-
stöðum þegar Alþingi hefur fellt
sinn dóm. Þjóðin er búin að gera
það nú þegar í skoðanakönnunum
Eyjabökkum í vil. Vegarstikumar
skildi ég aftur á móti eftir á staðn-
um þar sem engum stafar ógn af
þeim og þær gætu nýst til að
hjálpa fólki að rata um svæðið.
I för með mér þennan sólríka og
hlýja sumardag vom erlendir vin-
ir mínir og samstarfsfélagar sem
vom að vinna með mér að gerð
kvikmyndar á svæðinu. Einum
þeirra, fyrverandi konsertmeist-
ara sinfóníuhljómsveitarinnar í
Basel í Sviss, sem aðstoðaði mig
dyggilega við verkið, varð orðfall
þegar hann áttaði sig á þvi hvað
stóð á þessu skilti en sagði svo
ákveðið um leiö og hann leit
dreymandi inn Eyjabakkana til
Vatnajökuls: „Einar, em þessir
menn dauðir?" Og áður en ég vissi
af hafði ég svarað: „Nei, því mið-
ur ekki.“
En það var alls ekki illa meint,
þetta var bara rökrétt svar í þess-
um aðstæðum í tæm ilmandi
Eyjabakkaloftinu þennan guö-
dómlega dag.
Einar Már Guðvarðarson
Skoðanir annarra
Eignaraðild i bónkum
„Nú er auðvitað ljóst, að sparisjóðirnir og sam-
starfsfyrirtæki þeirra geta selt hverjum sem þeim
hentar hlutabréf í þeirra eigu, hvort sem um er að
ræöa hlutabréf í FBA eða öðrum fyrirtækjum. Það
fer hins vegar ekki á milli mála, að margir litu með
velvild til kaupa þeirra í þessum nýja banka, m.a.
vegna þess hvemig sparisjóðimir eru uppbyggðir...
Það er hins vegar ljóst, aö viðræður um sölu hluta-
bréfa fyrir um fimm milljarða fóru fram fyrir lukt-
um dyrum og þar komu einungis tveir aðilar við
sögu fyrir utan seljendur...Þessi viðskipti nú ýta
undir þau sjónarmið að eignaraðild að bönkunum
komist á fárra hendur nema sérstakar ráðstafanir
verði gerðar til þess að hafa áhrif á þessa þróun.“
Ur forystugrein Mbl. 5. ágúst.
Þensluvaldar á höfuðborgarsvæðinu
„Það sýnir breytta tima að eitt prósent fráyik í
verðbólguspá veki þau viðbrögð að grípa verði til að-
gerða... Þau tæki sem stjómvöld hafa í höndunum til
þess að hamla gegn verðbólgu era fyrst og fremst op-
inberar framkvæmdir. Þensluvaldarnir í efnahags-
málum nú er mikið fjármagn í umferð og þar af leið-
andi mikil einkaneysla, og innflutningur á vörum.
Hinn hluti þenslunnar eru framkvæmdir á öllum
sviðum, og þá tilheyrandi innflutningur fjárfesting-
arvara. Þó er toppurinn á þenslunni bundinn við
höfuðborgarsvæðið og keyrir þar alveg um þverbak.
Jón Kristjánsson í grein sinni í Degi 4. ágúst.
Einkavæðingu verði hraðað
„Nú upp á síðkastið hefur mikið verið rætt um
það útspil ríkisstjórnarinnar að fresta opinbemm
framkvæmdum í því skyni að slá á þenslu en jafn-
framt hefur hún skoraö á sveitarstjómir að gera
slíkt hið sama... Það sem raunhæfast er að gera í
þessari stöðu er að hraða einkavæðingu sem mest
má verða. Viðskiptablaðið tók saman í byrjun júní
að verðmæti hlutabréfa ríkisins í fyrirtækjum á
Verðbréfaþingi íslands næmi um 36 milljörðum
króna, þannig að af nægu er að taka án mikillar fyr-
irhafnar. Þar blasir við að byrja á hlut ríkisins í
Fjárfestingarbanka atvinnulífsins, enda er dráttur á
sölu hans að verða vandræðalegur.“
Ur forystugreinum Viöskiptabiaðsins 4. júlí.