Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.1999, Blaðsíða 10

í nútíma þjóðfélagi Vesturlanda er stór hópur fólks í fullri vinnu við að halda óþægilegu hliðum
tilverunnar frá þér. í vinsælu lagi úr gamalli mynd - Ghost Busters - var hringt í draugabanana
þegar draugarnir voru með leiðindi en Fókus fór á stúfana með veraldlegri vandamál og tékkaði á
fólkinu sem sér um að einangra okkur frá því sem við getum öll lent í einhvern tímann á lífsleiðinni
oþægilegu
Baða. mata. klaeða
og veita félagsskap
Mamma þín er orðin gömul og hrum og þú hefur eng-
an tíma til vera heima að sinna henni. Hvern er hringt
í? Elliheimilið!
Pála Kristjánsdóttir starfar við umönnun á gamal-
mennum á hjúkrunarheimilinu Droplaugarstöðum. „Já,
mér líkar ágætlega að vinna héma,“ segir Pála sem var
bara að byrja fyrir rétt rúmum sex vikum. Þá kom hún
heim úr námi i leiklist í Manchester. „Ég vann á dval-
arheimilinu Hlíð á Akureyrir í fimm sumur þegar ég
var í menntaskóla."
í hverju felst starjlö?
„I umönnun á gömlu fólki. Hjálpa því við að sinna
daglegum þörfum á borð við að borða, baða, klæða sig
og svo auðvitað að veita því félagsskap,“ segir Pála.
Er þetta einmana fólk?
„Ég segi það nú ekki endilega. En það er nú bara
þannig að þegar fólk kemur hingað er það oft mjög veikt
og við frekar uppteknar við að sinna því og höfum þá
minni tíma. En það er kona hérna sem les fyrir það,“
segir Pála og viðurkennir að það sé stundum pirrandi að
vinna þarna. „Þetta er mjög illa borgað og ekki margir
sem vilja sinna þessu fólki.“
Er okkur hinum alveg sama um þetta fólk?
„Fólk er alla vega voða fljótt að segja „er þetta ekki
gefandi?" þegar það veit hvar ég vinn en svo vill það
ekkert vita meira af þessu.“
Hvaö meö fjölskyldur gamla fólksins, nenna þœr ekkert
aó sinna því?
„Það er svo misjafnt. Sumir eiga góða að og aðrir
ekki. Einhverjir búa líka úti á landi og komast því síð-
ur í heimsókn. Maður vinnur líka vaktavinnu og getur
ekkert verið að fylgjast með því hverjir koma í heim-
sókn.“
Er stofnunin ekki óþörf, œttu œttingjarnir ekki aö sjá
um sína?
„Flestir sem eru hjá okkur þurfa mikla aðhlynningu
og það væri mjög erfitt fyrir aðstandendur að hafa ætt-
ingjann inni á sér,“ segir Pála að lokum.
Hjartaslopp á dansgólfi
Þú kemur að blóðugu bílslysi, glerbrot og slasað fólk
úti um allt. Eftir að hafa ælt og fundið fyrir vanmætti
þínum tekurðu upp farsimann. Hvern er hringt í?
Sjúkrabílinn!
Þórir Steinarsson er varðstjóri hjá Slökkviliðinu í
Reykjavík.
„Ég ætlaði að verða skipstjóri en ég býst við að innst
inni hafi ég líklegast viljað vera slökkviliðsmaður," seg-
ir Þórir. Pabbi hans var slökkviliðsmaður á Flateyri og
Þórir fylgdist með honum sem strákur. Þegar hann kom
í bæinn geröist hann fljótlega slökkviliðsmaður en þar
fást menn við ýmislegt, þ.á m. sjúkrabílaakstur og reyk-
og sjóköfun.
„Auðvitað er alltaf taugatitringur í manni þegar mað-
ur er að koma að slysum eða brunum. Ef það væri ekki
þá væri nú bara ekki allt í lagi með mann. Ef það er ekki
pínulítill ótti í þér þá lærir þú ekki að umgangast þetta
rétt. Ef þú ert of frakkur þá ferðu þér líka bara að voða.“
Það eru gerðar strangar kröfur til þeirra sem vilja
komast í þetta starf þó Þórir segi það ekki vera vel borg-
að. Hann vill ekki meina að það sé kröfunum að kenna
að ekki ein einasta kona skuli starfa í faginu.
„Þeir sem endast lengst í þessu eru menn sem ná að
leiða atburðina vel hjá sér. En svo fáum við áfallahjálp
ef slysin eru ljót eða atburðirnir mjög alvarlegir. Menn
ná líka oft að ræða málin sín á milli og hjálpa hver öðr-
um að yfirstíga þetta.“
Þórir segir að það sé í eðli mannskepnunnar að vilja
fylgjast með þegar slys ber að höndum.
„Já, það er ekki bara einn og einn sem vill fylgjast
með störfum okkar heldur langflestir," segir hann.
„Fólk er forvitið og þarf að fylgjast með. Helst að kom-
ast alveg ofan í hlutina."
Hann segir þetta ekki trufla það mikið að það hefti.
„Við erum orðnir svo vanir að vinna undir álagi að
það truflar ekkert þó fólk sé að fylgjast með. Við erum
jafnvel að koma inn á dansleiki þar sem einstaklingar
eru í hjartastoppi á miðju dansgólfi og þá er bara hald-
ið áfram að dansa í kringum okkur. Fólk færir sig frá en
það eru ekki einu sinni kveikt ljósin. Við bara vinnum
okkar vinnu og svo erum við farnir.“
Sá sjúki sendur I fjósið
Þú eignast bam sem er svo andlega og/eða líkam-
lega fatlað að það þarf umönnun allan sólarhringinn.
Jafnvel þó þú vildir eða gætir gerir kerfið ekki ráð fyr-
ir því að þú sért heima allan daginn að sinna barninu.
Og svo átt þú jú sjálffur) líf. Hvern er hringt í? Þroska-
þjálfann!
Grímur Atlason er búinn að vera í þessum bransa
í tíu ár. Hann er nú deildarstjóri í Dimmuhvarfí, nýju
meðferðarheimili fyrir einhverfa í Kópavogi.
„Ég er í þessu til þess að græða,“ segir Grímur.
„Minn gróði felst í því að'vinna gott starf með þeim
einstaklingum sem ég starfa fyrir.“
Grímur játar að nokkur óánægja sé ríkjandi í þess-
um geira: „Fólk er aðallega óánægt með aðbúnað og
laun. Það eru tíð mannaskipti og allt of margir þving-
aðir inn í pláss fyrir allt of fáa.“
Eru skjólstœöingar þínir óhreinu börnin hennar Evu
í íslensku samfélagi?
„Nei, ég vil ekki taka svo djúpt í árinni. Það hefur
ýmislegt gerst og kostir fatlaðra eru alltaf að batna;
þetta era ekki þessir svakalegu geymslustaðir sem
þeir voru. Maður sér samt ekki alveg glóruna í aðgerð-
um stjómvalda. Það má líkja þeim við að læknir búi
um sár sem ígerð er komin í. Hann býr vel um sárið;
sótthreinsar og gefur jafnvel súlfa með. En í stað þess
að beina einstaklingnum heim í rúm kastar hann hon-
um út í fjós til að moka flórinn. Niðurstaða lækning-
arinnar verður því sú að það byrjar aftur að grafa og
sjúklingurinn þcirf að koma aftur og aftur. Fyrir-
hyggjuleysið veldur þannig stórkostlegum útgjöldum
enda famast fáum vel þegar þeir tjalda til einnar næt-
ur.“
f Ó k U S 3. september 1999
10