Dagblaðið Vísir - DV - 08.09.1999, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 8. SEPTEMBER 1999
13
Arin í vændum
Kjallarinn
Fyrir um það bil
2000 árum skrifaði
Cíceró um ellina:
„Að þessu sinni hef
ég kosið að rita þér
nokkur orð um ell-
ina og senda þér,
því að feginn vildi
ég létta mér og þér
þá byrði sem hún
leggur okkur báð-
um á herðar. Hún
gerist nú áleitin eða
nálgast að minnsta
kosti hröðum skref-
um. Þó er ég þess
fullviss, að þér mun
takast að veita
ásókn hennar við-
nám í nútíð og fram-
tíð, svo sem öðrum 111 .............1
erfiðleikum, af skynsemd og þol-
gæði... Fyrir mitt leyti get ég sagt
að samning þessa rits var mér svo
hugðnæm að ekki einasta hafa
þrautir ellinnar höifaö, heldur
Þórir S.
Guðbergsson
rithöfundur
hefur hún reynst mér
ljúf og farsæl." (Um ell-
ina, þýðing: Kjartan
Ragnars)
Á ári aldraðra 1982
sagði Bragi Sigurjóns-
son, fyrrverandi
bankastjóri, um
starfslok: „Sá er eld-
urinn heitastur er á
sjálfum brennur,
segir gamalt mál-
tæki. Þegar ég tók
að hugleiða betur
þetta verkefni ...
fannst mér ég raun-
ar alls ekki hafa
þekkingu né
reynslu til að tala
fyrir munn margra.
11 Starfslok mín væru
ekki dæmigerð nema að litlu einu
í þjóðfélagi okkar eins og það er
nú. í fyrsta lagi hafði ég getað veitt
mér þann munað að segja upp vel
launuðu starfi tveimur árum fyrr
en ég hefði þurft að hætta aldurs
vegna, af því að mér féll ekki sá
breytti farvegur sem starfinu var
ætlað að falla í. Þannig veitti ég
sjálfsvirðingu minni nokkra and-
litslyftingu í eigin augum, og slíkt
„Enginn þarf að kvíða því að
komast á ellilífeyrísaldur sé
hann við dágóða heilsu, búi við
það efnahagsöryggi að hann
þurfi ekki umtalsvert við sig að
draga um lifnaðarháttu fyrrí
venju og eigi sér tómstundayndi,
gjarnan til gagns með ánægju.“
ég þurfti ekki að naga neglur yfir
því hvemig tíma skyldi verja. Og í
fjórða lagi var ég svo heill heilsu
að ég kenndi mér einskis meins.
Fastastarfslok mín vora þannig
svo auðveld og léttbær sem hugs-
---------L ast getur og ekki um-
talsverð.
er gott sálarjafnvæginu. Frum-
kvæðið var mitt. í öðru lagi kom
ég þegar á góð eftirlaun ... í þriðja
lagi átti ég mér fyrir tómstunda-
yndi sem ég gat horfið að, svo að
Enginn þarf að kvíða því að komast á ellilífeyrisaldur sé hann við dágóða heilsu, segir í greininni.
En svo er margt
sinnið sem
skinnið ...
Til eru þeir sem er
öldrun sín svo við-
kvæm að orð eins og
gamall og elli eru
nánast sársaukavekj-
andi, að ekki sé
minnst á orðin karl
og kerling. Aðrir líta
á öldrun sína sem
hvert annað sjálfsagt mál sem yfir
alla gangi sem til aldurs kemst...
Enginn þarf að kvíða því að
komast á ellilífeyrisaldur sé hann
við dágóða heilsu, búi við það
efnahagsöryggi að hann þurfi ekki
umtalsvert við sig að draga um
lifnaðarháttu fyrri venju og eigi
sér tómstundayndi, gjaman til
gagns með ánægju. Menn geta
vissulega þá átt í vændum nokkur
góð ár ... Heilsa aldraðs fólks er
viðbrigðasöm ... Efnahagslegt ör-
yggi er heldur ekki alls staðar fyr-
ir hendi ... Þriðja forsendan, að
eiga sér tómstundayndi, er heldur
ekki alltaf til staðar ...“
Bragi endar svo hugleiðingar
sínar um starfslok með þessum
orðum: „Niðurstöðuorð mín skulu
þessi: Það er vissulega margt og
mikið sem við getum glaðst yfir,
ellilífeyrisþegar, að okkur er veitt
og við getum veitt okkur, en hér
eins og í svo mörgu gildir það, að
lengi er hægt að gera gott betra og
betra best.“ (Rit heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytis 4/1983)
Þórir S. Guðbergsson
Markaðsfrelsi og ríkisútvarp
Málflutningur andstæðinga Rík-
isútvarpsins í DV undanfarna
viku er aumur. Ritstjórnargrein
Óla Bjöms Kárasonar 1. septem-
ber gefur ágæta innsýn í þanka-
ganginn, þar er sitt á hvað slegið
úr og í, og klifað á trúarsetning-
um. Sökum sannrar trúar á mark-
aðinn, er ritstjórinn alfarið á móti
ríkisútvarpi, en það vamar hon-
um reyndar ekki að bollaleggja
hvað gæti nú farið betur hjá Ríkis-
útvarpinu.
Sams konar rök og hjá
framkvæmdastjóra Sjálf-
stæðisflokksins
Röksemdafærsla Óla Björns
minnir á orð Kjartans Gunnars-
sonar, framkvæmdastjóra Sjálf-
stæðisflokksins og formanns Út-
varpsréttamefndar, fyrir nokkmm
„Um alla Evrópu er það sjónarmið
ráðandi að ríkisvaldið í hverju lýð-
ræðislandi eigi að starfrækja öfl-
uga Ijósvakamiðla sem þjóni öll-
um þjóðfélagshópum með vin-
sælu gæðaefni.u
árum. Kjartan vill leggja niður
Ríkisútvarpið, hann telur það ein-
faldlega úrelt. Ritstjórinn grípur til
sams konar raka og framkvæmda-
stjórinn. Allir þeir sem telji ríkis-
útvarp forsvaranlegt eru „fulltrúar
úreltra kennisetninga og oftrúar á
ríkisvaldið". Óli Bjöm bætir við að
málsvarar ríkisútvarps byggi við-
horf sitt á „alræðishyggju sem er
löngu gjaldþrota“. En svo man rit-
stjórinn eftir því að Bjöm Bjama-
son, menntamálaráðherra Sjálf-
stæðisflokksins, telur ríkisútvarp
forsvaranlegt. Og það bráir af hon-
um, þvi að Bjöm er áreiðanlega
ekki fulltrúi úreltra kennisetninga
og oftrúar á ríkisvaldið. Kannski
rifjast líka upp fyrir ritstjóranum
að nær öll þjóðin treystir Ríkisút-
varpinu mest og best íslenskra fjöl-
miðla, aðeins 5 prósent vantreysta
Rikisútvarpinu. Þetta hafa kann-
anir sýnt áram saman. Það er Ijótt
að segja frá því, en sömu kannanir
sýna að hlutfallið er öfugt hjá DV,
aðeins 5 prósent þjóðarinnar
treysta fréttaflutningi blaðsins en
margfalt fleiri vantreysta honum.
Úr því að ég vil leggja niður
Ríkisútvarpið, segir ritstjórinn, þá
verðið þið að færa rök fyrir tilvist
þess. Má benda Óla Bimi á að ráð-
_____________ færa sig við Evr-
ópusambandið
sem stefnir að
markaðsfrelsi í
hvítvetna? Fyrir
tveimur ámm
bætti Evrópu-
sambandið við
undirstöðusátt-
málann, þ.e.a.s.
stjómarskrá
sína, ákvæði um
að „ríkisútvarp í
aðildarríkjum sé nátengt lýðræðis-
félags- og menningarþörfum hvers
þjóðfélags og þeirri nauðsyn að
tryggja fjölbreytni í fjölmiðlum“.
Æ, æ, það er ljóst að í Evrópusam-
bandinu er ekkert hald, þar ráða
greinilega ríkjum „fulltrúar úr-
eltra kennisetninga og oftrúar á
rikisvaldið".
Hér koma staðreyndir málsins,
Óli Bjöm. Um alla Evrópu er það
sjónarmið ráðandi að
ríkisvaldið í hverju lýð-
ræðislandi eigi að starf-
rækja öfluga ljósvaka-
miðla sem þjóni öllum
þjóðfélagshópum með
vinsælu gæðaefni.
Einkamiðlar reknir út
frá hagnaðarmarkmiði
keppa alls ekki við ríkis-
útvarp. Markaðurinn
getur ekki og mun ekki
bjóða upp á gæðadag-
skrá sem höfðar til og
nær til allra þjóðfélags-
hópa.
BBC til fyrirmyndar
Svo sem kunnugt er
framleiðir breska ríkis-
útvarpið BBC og sendir
út vinsæla gæðadagskrá
í hljóðvarpi og sjónvarpi. Dagskrá-
in hjá BBC á meðal annars að
varðveita og leggja rækt við fjöl-
breytta og sameiginlega menning-
ararfleifð Breta, og sameina þjóð-
ina á mikilvægum hátíðar- eða
neyðarstundum.
Enn fremur er BBC fyrirlagt að
láta öll sjónarmið njóta sín í sam-
félagsumræðu um þjóðmál og
landsbyggðarmál, og starfrækja
víðtæka og umfangsmikla frétta-
þjónustu sem byggist á bestu fag-
þekkingu sem völ er á. Þá á
breska ríkisútvarpið að endur-
spegla landsvæði, hémð og byggð-
arlög og veita fjölbreytta fræðslu
til þess að menn geti víkkað sjón-
deOdarhring sinn og aukið kunn-
áttu. Loks mun BBC á næstu öld
kappkosta að veita öllum afnota-
gjaldsgreiðendum þjónustu við
hæfi, koma á framfæri nýjum
hugmyndum og visindauppgötv-
Kjallarinn
Jón Asgeir
Sigurðsson
formaður Starfsmanna-
samtaka Ríkisútvarpsins
unrnn, kynna list-
sköpun, tónlist og
orðsins list - BBC
á að vera þjóðinni
til andlegrar upp-
lyftingar.
Allir vita að
breska ríkisút-
varpið BBC er til
fyrirmyndar, en
rekstur þess á
næstu öld byggist
fyrst og fremst á
afnotagjöldum. í
flestum Evrópu-
rfkjum em afnota-
gjöld helsti tekju-
stofn ríkisútvarps
(viðbótartekjur
fást frá sölu á þátt-
um og auglýsing-
um, og með kost-
un). Tilvistarkreppa hins íslenska
Ríkisútvarps er á ábyrgð þess
manns, sem talar mest um hana,
Bjöms Bjamasonar menntamála-
ráðherra. Hann hefur árum sam-
an haldið Ríkisútvarpinu í
fiársvelti og neitað að hækka af-
notagjaldið og hann hefur stór-
skaðað stjóm þess með flokkspóli-
tískum afskiptum. Verkefnin
fram undan era að endurskipu-
leggja Ríkisútvarpið þannig að
það verði sjálfstætt og óháð hvers
kyns flokkspólitísku eða fiárhags-
legu valdi. Það er eina leiðin til
þess að stórbæta þjónustu þess.
Þjóðin er sammála um að Ríkisút-
varpið veiti langbesta þjónustu
fiölmiðla hér á landi, menn vita
að þeir fá mikið fyrir peningana
sína. En þjóðin fær enn betri þjón-
ustu hjá Ríkisútvarpinu, ef það
verður leyst úr viðjum.
Jón Ásgeir Sigurðsson
Með og
á móti
A að leyfa hundahald í
fjölbýlishúsum
Hundahald í fjölbýlishúsum hefur ver-
ið mjög í umræðunni að undanförnu.
Samkvæmt þeim reglum sem gilda í
dag þarf aðeins einn íbúi fjölbýlishúss
að vera andvígur hundahaldi til að
leyfi í viðkomandi húsi verði ekki veitt.
Þetta finnst hundaeigendum öréttlátt
en á móti er fólk sem telur að hunda-
hald samræmist ekki búsetu manna í
fjölbýlishúum.
Nanna Jónsdóttir
hundaeigandi.
Mannvonska
„Áður réð meirihluti því hvort
hundahald var leyft í fiölbýlishús-
um eða ekki en nú þarf ekki nema
einn til sem mótmælir. Ég sé ekk-
ert því til fyrir-
stöðu að leyfa
hundahald ef
dýrin valda
ekki ónæði og
ganga ekki laus.
Ég hef tekið öll-
um ábendingum
um að sýna öðr-
um tillitssemi,
eins og laxveiði-
mönnum þegar
ég hef t.d. verið úti að ganga með
tíkumar mínar á Geirsnefi. Ég
tek tillit til annarra og vil þá að
aðrir taki tillit til mln. Þessar
skepnur hafa ekki gert neinum
mein og valda engum ónæði. Dýr-
in gelta aldrei svo fólk veit varla
af því að ég er með hunda. Þetta
eru rétt eins og litlu börnin
manns og mér finnst þau mót
mæli sem eru viðhöfð nú vera
hrein mannvonska. Það er ekkert
annað en mannvonska sem þarna
ræður ferðinni og ég vorkenni
þessu fólki. Ég læt dýrin aldrei frá
mér, frekar flyt ég út á land.“
Á minn rétt
„Ég er á móti hundahaldi i fiöl-
býlishúsum yfirleitt. Hundaeig-
endur eiga að virða rétt okkar
sem búum líka í þessum blokkum.
Hundaeigendur
eiga ekki að
hafa einhverjar
sérreglur um-
fram aðra borg-
arbúa. Það era
95% Reykvík-
inga sem ekki
vill leyfa hunda-
hald í borginni
og því finnst
mér skrýtið að
5% íbúanna eigi að hafa einhver
sérréttindi. Hundaeigendur þurfa
ekki að venja hunda sína í um-
gengni við mannfólkið sem býr í
borginni og þeir eru ekki skyldað-
ir á námskeið fyrir sjálfa sig og
hundana sína. Þá tala ég af fullri
virðingu fyrir hundunum en ekki
eigendum þeirra. Hundar kveljast
líka meira i borginni en hundaeig-
endur. Þeir era lokaðir inni í
íbúðum ogbílum allan sólarhring-
inn.
Hundaeigendur verða að virða
reglur; þeim á ekki að líðast að
láta hundana skíta og míga hvar
sem er án þess að hirða eftir þá.
Mannfólkið í Reykjavík væri
sektað fyrir slíka umgengni en
ekki hundar eða hundaeigendur.
Hundar era því orðnir rétthærri í
borginni en mannfólkið.
Mér finnst ég eiga minn rétt í
þessari borg og eftir því sem ég
kynnist mannfólkinu (hundaeig-
endum) meira, þess vænna þykir
mér um dýrin.“ HKr.
Amundi Amunda-
sonaugiýsingastjóri.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er vak-
in á því að ekki er tekið við grein-
um í blaðið nema þær berist á
stafrænu formi, þ.e. á tölvudiski
eða á Netinu. DV áskilur sér rétt
til að birta aðsent efni á stafrænu
formi og i gagnabönkum.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@ff.is