Dagblaðið Vísir - DV - 09.09.1999, Blaðsíða 17

FIMMTUDAGUR 9. SEPTEMBER 1999
25
Tugir mála vegna innbrota í bíla eftir hverja helgi:
Forðið freist
- sérstök aukatrygging í boði hjá
tryggingafélögunum
Innbrotum í bíla, þar sem sóst
er eftir hljómtækjum eða öðrum
verðmætum, hefur fjölgaö mjög
síðustu misseri. Eftir hverja
helgi liggja tugir slíkra mála á
borðum trygingafélaganna.
Til að forðast þá óskemmtilegu
lífsreynslu að koma að bílnum
skemmdum og mælaborðshólfinu
fyrir geislaspilarann tómu má
grípa til einfaldra forvarna. Flest
slík úrræði kosta ekki neitt. Þar
á meðal eru almenn öryggisatriði
eins og að læsa bílnum, forða öll-
um verðmætum sem freista þjófa.
Ef dýr hljómtæki eru í bílnum er
gott ráð að taka frontinn af og
taka með sér inn eða taka allt
tækið ef fronturinn verður ekki
aðskilinn. í sumum bílum eru
hlífar til að leggja yfír hljómtæki.
Þá er óráðlegt að skilja bilinn eft-
ir hingað og þangað um bæinn.
Viðmælendur DV hjá trygg-
ingafélögunum segja að einfold
ráð eins og tiltekin eru hér að
ofan ættu að vera sjálfsögð og
óþarfi að tyggja þau ofan í fólk.
En reyndin er hins vegar sú að
fólk er ótrúlega kærulaust i um-
gengni við verðmæti. Þannig
liggja hljómtæki og fleira, t.d.
skargripir, fatnaður og skjala-
töskur með verðmætmn í, oftar
en ekki fyrir allra augum í bílum
og bjóða þjófunum beinlíns að
taka sig. Og þegar upp er staðið
eru ekki einungis verðmætin á
brott heldur hefur billinn verið
skemmdur. Slíkt tjón getur
numið tugum þúsunda. Ljóst er
að miklar fjárhæðir eru í húfi og
fáránlegt, þegar ofannefnd ráð
eru höfð í huga, að fólk skuli
k a 1 1 a
innbrot í
bíla yfir
sig.
Hér hef-
ur ekki
v e r i ð
minnst á
þ j ó f a -
varna-
k e r f i.
Töluvert
úrval er af slíkum kerfum og
gæði og kostnaður misjafn. For-
vamagildi þeirra er hins vegar
óumdeilt.
Aukatryggingar
Tryggingafélögin bjóða flest
sérstakar aukatryggingar fyrir
þá sem eru með dýr tæki í bíln-
um, t.d. hljómtæki. Tryggingin
bætir þá tjón við innbrot. Sam-
merkt með þessum tryggingum
er að iðgjaldið miðast við hlutfail
af verðmæti hins tryggða, t.d.
2,5-3,0 prósent eða allt að 2.500
krónur að lágmarki.
Sjálfsábyrgð er dæmi-
gert 10% eða allt að
15.000 krónur lág-
mark. Ef verið er að
tryggja mjög dýran
búnað getur aukaið-
gjald lagst ofan á.
Þessar tryggingar
bjóðast yfirleitt þeim
sem þegar eru í við-
skiptum við viðkom-
andi tryggingafélög.
Áríðandi er að
muna að bótaskylda
fellur niður ef bíll er
ólæstur þegar þjófn-
aður á sér stað.
Merki um innbrot
þurfa að sjást, sem yf-
irleitt er tilfellið.
Hins vegar getur það
gerst að þjófar opna
bíl með lagni, án þess
að valda skemmdum.
Þá getur trygginga-
taki lent í vanda.
-hlh
Margir koma sér upp einhverri sérvisku við víngerðina:
Sumir leika Bachtónlist
- ef vínið þykir ekki nógu vel heppnað er vitlausri tónlist kennt um, segir Örn Bjarnason
Öm Bjamason í Vínlist er einn
þeirra sem hafa mjög gaman af vín-
gerð. Hann sagðist um daginn hafa
verið að gera rabarbaravín sem líti
vel út. „Þumalfingursreglan segir
að vín batni hraðast fyrstu sex mán-
uðina eftir átöppun. Það er þó sjálf-
sagt að kippa út einni flösku eftir
svo sem mánuð og skoða málið,“
segir Örn. Hann féllst fúslega á að
gefa okkur smáinnsýn í hvernig
vingerð fer fram en taka ber þó
fram að ýmis sérviska er í gangi hjá
vingerðaráhugamönnum. Öm segir
víngerð vera mjög vaxandi tóm-
stundagaman fólks en þar sé þolin-
mæðin og þrifnaðurinn lykilatriði.
Réttu græjurnar
Áður en byrjað er að huga að vín-
gerð verða menn að útvega sér tvo
kúta, vatnslás og slöngu til að tappa
vininu á milli kútanna. Þá er sér-
stakt þvottaefni mjög mikilvægt.
Fleiri en ein gertegund er líka á
boðstólum, mismunandi kraftmikl-
ar. Gersett og áhöld fást á öllum
þeim stöðum sem sérhæfa sig í vör-
um til vingerðar. Þar er um að ræða
gemæringu, ger, stopp- og felliefni.
Flöskur til að tappa víninu á eftir
gerjun má t.d. fá hjá Endurvinnsl-
unni, en þá verður að passa að
leggja þær í bað og hreinsa vel og
vandlega fyrir notkun. Eitt nauð-
synlegt verkfæri til viðbótar er bor-
vél og málningarhræra til að setja á
slíkt apparat sem fæst í flestum
málningarbúðum og kostar ekki
nema 195 krónur eða svo.
Sjö kíló af berjum
Úr 23 lítra ílögn af berjavíni nást
um það bil 28 flöskur. Maður tekur
7 kíló af berjum sem maöur tætir
niður í Moulinex eða annarri slíkri
matvinnsluvél. Þá notar maður líka
hratið, því það er mikill kraftur í
því. Einn lítri af hreinum berjasafa
er tekinn til hliðar og geymdur í
kæli, til notkunar eftir að gerjun
vínsins er lokið.
Byrjað er á því að setja fjóra lítra
af volgu vatni út í kútinn og ger-
næringu þar út í. Þá eru leyst upp í
vatni fjögur kíló af hvítum og hrein-
um sykri og honum hellt út í. Síðan
er berjasafinn með hratinu settur í
kútinn og fyllt með vatni þangað til
23 lítrum er náð. Þá er gerið hrært
út í volgt vatn og hellt út í kútinn.
Hræra verður vel í öllu saman.
Varast skal að setja of mikinn
sykur i blönduna því þá verður vín-
ið með of hátt áfengismagn og það
kemur niður á bragðinu.
Þegar búið er að koma þessu öllu
í kútinn er honum lokað og þá verð-
ur að passa að ekki komist loft að
blöndunni. í tappanum er vatnslás
sem hleypir lofti af kútnum jafhóð-
um og vínið gerjast, en kemur jafn-
framt í veg fyrir að loft komist aö.
Blandan er siðan látin standa í
stofuhita og líklegt er að gerjun hefj-
ist og lofbólur fari að stíga í gegnum
vatnslásinn sólarhring eftir að
kútnum er lokað. Blandan er síðan
látin gerjast í fimm sólarhringa. Þá
er blandan tekin yfir sem kallað er,
þ.e. vínleginum er dælt um slöngu
yfir í annan kút og þá situr berja-
hratið eftir á botni upphaflega gerj-
unarílátsins. Nýja gerjunarílátinu
er þá lokað vandlega og lögurinn
látinn gerjast út, eða þar loftbólur
stíga ekki lengur upp og virkni er
hætt.
Þegar hér er komið sögu er vínið
beiskt á bragðið og enginn sykur
eftir. Þá er vínið aftur tekið á milli
kúta og gerstopp sett út í ásamt felli-
efni. Þetta er látið standa í um það
bil átta daga og er þá tekið yfir á
milli kúta enn á ný, en mjög var-
lega. Þá tekur maður prufu í glas og
athugar hvort lögurinn er orðinn
hreinn og tær. Ef lögurinn reynist
skýjaður, sem kallað er, þá er kútur-
inn látinn standa lokaður með
vatnslás í svona þrjá til fjóra sólar-
hringa í viðbót á svölum stað við ca
14 gráða hita. Við þetta lága hitastig
fellur vínið fyrr.
Þegar hér er komið sögu er gott
að taka löginn aftur á milli kúta og
þá eru menn vissir um að öllu hrati
og gruggi sé náð úr víninu.
Kolsýran tekin úr
víninu
Nú er komið að borvélinni. Með
málningarhræru á borvélinni er
hrært í leginum og við það næst kol-
sýran úr vökvanum. Þetta er mjög
áríðandi.
Þá er komið að lítranum sem tek-
inn var í upphafi til hliðar og
geymdur í kæli. Út í hann er settur
sykur að eigin smekk. Þessum legi
er nú hrært vel út í gerjaða vínið og
þá fæst aftur berjabragðið sem tap-
aðist að verulegum hluta við gerjun-
ina. Ekki þarf að óttast eftirgerjun í
víninu við þetta þar sem búið er að
stoppa hana með sérstöku efni. Þá
er loks komið að því að setja vínið á
flöskur og bíða og bíða ... og bíða
sem lengst.
„Það er mikil list og mikil íþrótt
að búa til gott vín. Hver og einn sem
byrjar kemur sér gjarnan upp ein-
hverri sérvisku við það. Þannig
leika sumir Bachtónlist við víngerð-
ina og ef vínið þykir ekki nógu vel
heppnað hjá kunningjunum er vit-
lausri tónlist gjarnan kennt um,“
segir Öm Bjarnason. -HKr.