Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.1999, Page 13
FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 1999
ennmg»
ico Saccani stjórnar Sinfóníuhljómsveit
íslands í kvöld á öórum tónleikum henn-
ar á starfsárinu. Hann er aðalstjórn-
andi hljómsveitarinnar og listrœnn ráó-
gjafi hennar - en hvaó þýóir þaö?
„Þaö er andstœöa viö gestastjórnanda, “ svar-
ar hann. „Slíkir menn koma, eru hér í þrjá -
fjóra daga, stjórna einum tónleikum ogfara svo.
Mitt hlutverk er aö setja saman matseöil vetrar-
ins, ef svo má segja, raöa verkum á tónleikaraö-
irnar, hafa samband reglulega viö stjórn hljóm-
sveitarinnar og verkefnanefndina og gefa álit
mitt á vali hennar. Ég á líka að koma meó hug-
myndir um gestastjórnendur og einleikara og
vera almennt til taks þegar þarf aó taka ákvarö-
anir í sambandi viö hvaóeina sem viókemur
hljómsveitinni, ímynd hennar og
starfsemi. Gestastjórnandi tekur aó
sjálfsögóu enga ábyrgö á slíku. “
Því ekki það?
Rico Saccani ber ítalskt nafn og
er ítalskur í útliti og fasi, dökkhærð-
ur, grannur og kvikur. Faðir hans
var ítali sem fluttist til Bandaríkj-
anna á unga aldri en móðir hans er
rússnesk. Sjálfur ákvað Saccani að
fara öfuga leið á við fóður sinn því
hann fluttist búferlum til Verona á
Ítalíu fyrir um tveimur áratugum.
En hvað olli því að hann kom til
starfa á íslandi?
„Ég kom hingað fyrst með Krist-
jáni Jóhannssyni fyrir um áratug og
stjómaði hljómsveitinni á íjáröflun-
artónleikum fyrir Barnaheill. Mér
féll undir eins afar vel andrúmsloft-
ið i hljómsveitinni og tók því vel
næstu ár þegar ég var beðinn að
vera gestastjómandi. Svo einn góð-
an veðurdag þegar ég var að hvíla
mig fyrir tónleika á maíhátíðinni í
Flórens þá hringdi síminn og þáver-
andi framkvæmdastjóri Sinfóníunn-
ar spurði hvort ég vildi verða næsti
aðalstjórnandi hennar. „Sure,“
sagði ég, því ekki það!“
Rico Saccani keypti því ekki
köttinn í sekknum. Hann þekkti
hljómsveitina, vissi á hvaða leið
hún var og virti hana mikils. Hann hafði lengi
langað til að gegna starfi sem þessu eftir öO
gestastjórnandaárin og það skemmtilega gerð-
ist að á innan við tveimur mánuðum fékk
hann tvö tilboð frá hágæða hljómsveitum,
annað frá íslandi og hitt frá Ungverjalandi.
Hann tók báðum og er nú einnig aðalstjórn-
andi Fílharmóniusveitarinnar í Búdapest sem
hefur aðsetur í Óperuhúsinu þar í borg, einu
fegursta tónlistarhúsi Evrópu.
- Er ekkert erfltt að vera á tveimur stöðum
sem svona langt er á mifli? spyr blaðamaður
hissa.
„Nei,“ segir Saccani og hlær innilega. „Flug-
vélarnar koma og fara oft á dag!“
Snillingur að austan
Á tónleikunum i kvöld ætlar Rico Saccani að
kynna píanóleikarann Kun Woo Paik sem mun
leika fyrsta píanókonsert Tchaikovskys. „Ég
heyrði til hans í fyrsta sinn fyrir tveimur árum
þegar hann lék fyrsta píanókonsert Rachman-
inoffs í Köln,“ segir Saccani. „Ég lærði sjálfur
á píanó hjá sérfræðingi í Rachmaninoff og ólst
upp við rússneska tónlist og var ansi vantrúað-
ur á að Asíubúi gæti leikið þetta verk. Hann
Það er boðið upp á fjölbreytt úrval tónleika í
Tíbrár-tónleikaröðunum þremur í Salnum í
Kópavogi. Á þriðjudagskvöldið hélt Einar
Kristján Einarsson gítarleikari einleikstón-
leika þar, en hann hefur um langt skeið verið
einn okkar fremstu gítarleikara og haldið
fjölda tónleika um land allt og víða um lönd.
Efnisskrá tónleikanna var athyglisverð og
kenndi þar ýmissa grasa. Þeir hófust á verki
ítalska gítarsniflingsins Mauro Giulianis, Til-
brigði um stef eftir Hándel, sem er án efa hans
þekktasta tónsmíð. Einar fór í stuttu máli afar
ástúðlegum höndum um hið vel kunna stef og
lék útfærslur þess lipurlega. Jakobsstigi Haf-
liða Hallgrimssonar fylgdi fast á eftir en þar
sækir Hafliði sér efniviðinn í draum Jakobs úr
Gamla Testamentinu. Verkið er einkar vand-
virknislega unnið af hendi höfundar en það var
samið árið 1984 og frumflutt af Pétri Jónassyni.
Verkið lætur ekki mikið yfir sér, fyrir utan síð-
asta þáttinn, dreymandi og svífandi, þar sem
hljómur gítarsins fékk notið sín til hins ýtrasta
i meðhöndlun Einars. Hann flutti verkið af
stakri kostgæfni og miklu öryggi í síðasta þætt-
inum, þar sem englarnir þustu um háloftin í
miklu stuði.
En ef eitthvað er himneskt þá er það tónlist
Bachs; sá böggull fylgir þó skammrifi að ekkert
var varla kominn niður fyrstu nótnasíðuna
þegar mér varð ljóst að þetta var einstæður við-
burður. Þegar hann var búinn stökk ég bak-
sviðs og spurði óðamála: „Hvar lærðir þú eig-
inlega?“ Þá reyndist hann hafa verið einn af
siðustu nemendum Rhosinu Lhevine, eigin-
konu Josefs Lhevines; bæði voru þau meðal
fremstu píanóleikara Rússlands um miðbik ald-
arinnar og bestu píanókennarar Julliard tón-
listarskólans í New York þar sem Paik lærði.
Þennan mann verð ég að fá til íslands, hugsaði
ég. Og hér er hann kominn! Þetta er dásamleg
byijun á vetrinum fyrir mig því hitt verkið,
Scheherazade eftir Rimsky-Korsakov, gefur
Sigrúnu Eðvaldsdóttur konsertmeistara gott
tækifæri til að láta ljós sitt skína.“
Er sinfónían risaeðla
- Gagnrýnendur voru mjög ánægðir með
fyrstu tónleika vetrarins fyrir viku en hörm-
uðu hve aðsóknin var léleg. Ætli sinfóníu-
hljómsveitir séu orðnar eins konar risaeðlur í
tónlistarlífi nútímans sem muni deyja út smám
saman?
„Það er stórhætta á því ef við vökum ekki á
verðinum," segir Saccani. „Þess vegna er ekki
nóg að auka gæðin stöðugt heldur verðum við
að huga að markaðssetningu. Við framleiðum
afurð sem er til dæmis í harðri samkeppni við
sjónvarpið, máttugasta miðil samtímans, tölv-
ur, net og aðra nútímatækni sem heillar ungt
fólk. Við keppum við þessa miðla, ekki aðeins
um peninga fólks heldur tíma og við verðum að
sannfæra það um að það hafi sérstaka ástæðu
til að kjósa okkur! Við verðum að taka mið af
þessu þegar við setjum saman efnisskrá og
vera handviss um að hvert einasta verk höfði
til sem flestra áheyrenda okkar. Þó að mér
finnist gular skyrtur fallegar væri fáránlegt af
mér að reyna að selja þær í landi þar sem gul-
ar skyrhir þykja ljótar!" segir Saccani og rífur
í skyrtubrjóst sitt - sem reyndar er blátt. „Fólk-
ið verður að fá það sem það vill heyra!“
má útaf bera ef svo á að vera. Verkið sem Ein-
ar flutti var Prelúdía, Fúga og Allegro í Es dúr
BWV 998 og var prelúdían einstaklega fagur-
lega mótuð af yfirvegun, svo að virkilega jaðr-
aði við það himneska. Fúgan fór einnig vel af
stað en einstaka hnökrar virtust setja gítarleik-
arann svolítið útaf laginu og missti hún við það
flugið þótt í heild væri mótunin vel úthugsuð,
Allegróið var ágætlega leikið þó tempóið væri
heldur óstöðugt.
Eftir hlé var komið að Sónatinu breska tón-
skáldsins Lennox Berkeleys. Þetta er afar
Tónlist
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
áhugavert og áheyrilegt verk, samið árið 1957,
og eru þar áhrif spænskrar gitartónlistar alls-
ráðandi. Alltaf er jafn skemmtilegt að uppgötva
sér áður óþekkt verk þegar þau eru af slíkum
gæðum og kynnt á þann hátt sem gert var á
þessum tónleikum. Það á ekki síst við um verk-
ið sem kom þar á eftir, Draum Merlins eftir
rússneska tónskáldið Nikita Koshkin. Þar sæk-
ir tónskáldið sér innblástur í goðsögnina um
Sannarlega er reynt að koma til móts við
sem flesta með fjölbreyttu úrvali í vetur, allt
frá nútímatónlist til óperutónleika i Laugar-
dalshöll. Næsta haust fer hljómsveitin svo í
aðra tónleikaferð sina um Bandaríkin og það
eru aðeins hljómsveitir á heimsmælikvarða
sem fá slík tækifæri. Saccani hvetur styrktar-
aðila til að sýna hljómsveitinni sérstakan
áhuga af því tilefni.
Um tónlistarhús
Ekki er hægt að ræða svo við aðalstjórnanda
Sinfóníuhljómsveitar tslands að ekki sé minnst
á tónlistarhús. Rico Saccani finnst Háskólabíó
hafa verið hljómsveitinni gott skjól gegnum
árin, en í vetur fagnar hún fimmtugsafmæli
sínu og það er kominn timi á sérhannað hús
fyrir hana. „Landið þarf tónlistarhús,“ segir
hann, „og borgin þarfnast kennileitis - eins og
óperuhúsið í Sidney er kennileiti þeirrar borg-
ar.“
Blaðamaður stillir sig um að benda honum á
Hallgrímskirkju, en Saccani heldur áfram og
segir að nú sé rikisstjórnin búin að samþykkja
að byggja tónlistarhús, aðeins sé óvíst hvar eigi
að byggja það og hvenœr. „Og svo skilst mér að
eitt smáatriði enn sé óljóst, nefhilega
hvemig eigi að borga fyrir það,“ segir
Saccani og brosir. „En ég held að nauðsyn-
legt sé að þetta verði fjölnota hús þar sem
líka verði hægt að setja upp óperur. Þetta
hús verður að heppnast vel því þegar það
er komið upp þá verður ekki aftur snúið.“
- Heldurðu að þú lifir að sjá þetta hús?“
„Ég veit auðvitað ekki hvort ég lifi til
morguns," svarar Saccani og skellihlær.
„En ef ég verð ennþá á róli i veröldinni og
fær um að stjóma hljómsveit þá vona ég
að mér bjóðist að stjórna þar. Af því ég þekki
nú Háskólabíó svona náið, út í hvern kima í
kjaflaranum!"
Arthúr konung og blandar saman við eigin tón-
listararfleifð, því rússnesk nostalgía svífur yfir
vötnum í draumi galdrakarlsins. Við þessa
blöndu og stórkostlegan flutning Einars, þar
sem hárfinar styrkleikabreytingar og blæbrigði
hittu beint í hjartastað, var ekki laust við að
maður færi að gmna að einhverjir álagafjötrar
væru fólgnir í tónlistinni sjáifri. Þessi flutning-
ur er að mati undirritaðrar óumdeildur há-
punktur kvöldsins.
Homenaje á Tarrega eftir Turina kom næst á
eftir og var það ágætlega leikið þó flutningur-
inn væri aðeins í daufari kantinum fyrir hið
suðræna temperament, líkt og sálin fylgdi ekki
alltaf með. Svipaða sögu er að segja um Cor-
doba eftir Albéniz; þótt spilamennskan hafi
verið vönduð saknaði maður svolítið hitans.
Hið seiðandi Asturias eftir sama höfund var
aftur á móti snilldarlega leikið; ástin á tónlist-
inni skein í gegnum ömggan flutninginn. í
syrpu af snyrtilegum útsetningum Einars á
nokkrum vel völdum lögum eftir Lennon og
McCartney, eftir lok formlegrar efnisskrár,
kom berlega í ljós að Einar Kristján er ekki
bara snjafl gítarleikari heldur músíkant fram í
fingurgóma.
Ritþing Guðrúnar
$
Helgadóttur
IRitþing Guðrúnar Helgadóttur verður í
Menningarmiðstöðinni Gerðubergi á laugar-
daginn kl. 13.30-16.00. Ritþing eru hliðstæða
Ivið sjónþingin og hófu göngu sína fyrr í ár.
Þeim er ætlað að veita innsýn í feril þekktra
íslenskra rithöfunda með það fyrir augum að
líta á framlag þeirra og rifia upp farinn veg.
Á ritþinginu mun Guðrún
segja frá ferli sínum með
aðstoð tveggja spyrla og
stjórnanda, auk þess sem
lesið verður úr verkum
hennar.
Guðrún er einn vinsæl-
asti rffhöfundur landsins
og hefur verið það síðan
hún kom eins og frískur
gustur inn á íslenskt bók-
menntasvið með sinni fyrstu bók, Jóni Oddi
og Jóni Bjama, 1974. Meðal vinsælla bóka
hennar síðan má nefna í afahúsi, Pál Vil-
hjálmsson, Sitji guðs englar, Ástarsögu úr
fiöllunum, Englajól, Ekkert að þakka og leik-
| ritið Óvita. Guðrún fékk verðlaun Fræðslu-
ráðs Reykjavíkur fyrir sína fyrstu bók og
hefur síðan fengið fiölmargar viðurkenning-
ar bæði hér heima og erlendis.
Stjómandi ritþingsins er Illugi Jökulsson
rithöfundur, spyrlar eru Hildur Hermóðs-
dóttir bókmenntafræöingur og Eyþór Arn-
alds, framkvæmdastjóri Íslandssíma. Að-
gangur er 500 kr.
Nýr tónleikasalur á ísafirði
Á sunnudaginn verður vígður nýr sér-
hannaður tónleikasalur í viðbyggingu við
Tónlistarskóla ísafiarðar, réttu ári eftir að
fyrsta skóflustungan var tekin að bygging-
unni. Hann er teiknaður af Vilhjálmi Hjálm-
arssyni, arkitekt hjá Teiknistofunni Óðins-
torgi, en Stefán Einarsson verkfræðingur átti
einnig aðild að hönnuninni varðandi hljóm-
gæði hans. Ber öllum, sem reynt hafa hljóm-
inn, saman um að hann sé mjög fagur.
Salurinn mun rúma um 150 manns, þar er
gert ráð fyrir fullkominni aðstöðu til hljóð-
upptöku í framtíðinni, eða um leið og fest
hafa verið kaup á stólum, tækjabúnaði og
konsertflygli. Verður salurinn einnig leigður
út til tónleika, funda og annarra viðburða.
Söfnun fyrir flyglinum hefst strax og tekist
hefur að afla fiár til kaupa á stólum í salinn.
Til að flýta fyrir stólakaupum hefur stjórn
Tónlistarfélagsins ákveðið að bjóða vinum og
velunnurum að „kaupa" sér stól eða stóla
fyrir 20.000 krónur stykkiö.
Vígsluhátíðin á sunnudaginn
hefst kl. 13.30 með hátíðlegri
vígsluathöfn þar sem flutt verða
ávörp og tónlist og sr. Magnús
Erlingsson sóknarprestur bless-
ar salinn og gefúr honum nafn.
Sunnukórinn og barnakór Tón-
listarskólans syngja undir stjórn
Margrétar Geirsdóttur, Hulda
Bragadóttir og Beáta Joó leika
saman á píanó og orgel, Herdís
Jónasdóttir og Þórunn Kristjáns-
dóttir syngja ný lög eftir Jónas Tómasson og
þau Guðný Guðmundsdóttir fiðluleikari og
Peter Maté píanóleikari flytja „Hjarðmeyna"
eftir Ragnar H. Ragnar (á mynd).
Um kl. 15.15 verður trúðasýning fyrir börn
í salnum og er það leikhópurinn Morrinn
sem þar kemur fram. Kl. 16, 17 og 18 verða
svo þrennir mismunandi nemendatónleikar í
salnum þar sem boðið verður upp á ýmiss
konar söng og hljóðfæraleik. Hljómsveit skól-
ans og lúðrasveit skólanna á ísafirði og Bol-
ungarvík leika, söngnemendur flytja dúetta
úr óperum, eldri píanónemendur og harm-
óníkunemendur koma fram, unglingakórinn
syngur ásamt ýmsum fleiri atriðum.
Kl. 21.00 verða í salnum hinir árlegu minn-
ingartónleikar um hjónin Sigríði og Ragnar
H. Ragnar. Þar leikur einn fremsti kammer-
tónlistarhópur landsins, Tríó Reykjavíkur,
sem skipað er Guðnýju Guðmundsdóttur
fiðluleikara, Gunnar Kvaran sellóleikara og
Peter Maté píanóleikara. Aðgangur að tón-
leikunum er ókeypis en takmarkaður vegna
sætafiölda svo að þeir sem vilja komast á tón-
leikana þurfa að vitja miða á skrifstofu Tón-
listarskólans sem fyrst. Hún er opin virka
daga kl. 13-16, síminn er 456 3926. Tónlistar-
skólinn og Tónlistarfélagið vonast til að sem
flestir bæjarbúar og velunnarar skólans noti
tækifærið, heimsæki skólann á sunnudaginn
kemur og njóti þess sem þar er í boði.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
Rico Saccani var lúinn eftir langa æfingu þegar myndin var tekin og spurði Ijósmyndarann hvort hann
gæti ekki borið vaselín á linsuna til að smyrja í hrukkurnar! DV-mynd Hilmar Þór
Fram í fingurgóma