Dagblaðið Vísir - DV - 18.10.1999, Blaðsíða 18

» menning
■ '&Ík
MÁNUDAGUR 18. OKTÓBER 1999
Guðmundur Helgason og Katrín Á. Johnson dansa í verki Ólafar Ingólfsdóttur, Maðurinn er alltaf einn.
DV-myndir Teitur
Dansveisla
PS...
Frábærir dómar
Sinfóníuhljómsveit íslands lætur ekki
sitja við Menningarverðlaun DV heldur
sankar að sér frábærum dómum um geisla-
diska sína með verkum eftir Jón Leifs og Si-
belius. í októberhefti BBC Music Magazine
fá upptökur
hennar á Si-
belius fjórar
stjörnur fyrir
flutning og
hljóm og í Hl-
FI News fær
flutningurinn
fyrstu ein-
kunn en upp-
takan ekki alveg eins hátt eða A-B. Um
flutning hljómsveitarinnar á „Ofviðrinu"
eftir Sibelius segir þar: „Tónlistin er fram-
úrskarandi vel flutt: skarplega leiknar
hendingar og mjög líflegar - hlustið bara á
hvemig Sakari endurskapar hvininn í vind-
inum í upphafi Stormsins."
Umsögnin um geisladiskinn Dettifoss
með verkum Jóns Leifs í tímaritinu Classic
CD er sérstaklega ánægjuleg fyrir hljóm-
sveitina. Diskurinn lendir í sérvali tímarits-
ins og fær fyrstu einkunn hæði fyrir hljóm-
gæði og fLutning: Fimm stjömur!
Fyrirsögnin í Classic CD er „Aldarminn-
ing Leifs reynist íslensk skyldukaup", síðan
segir:
„Jón Leifs (1899 -1968) er meðal virtustu
tónskálda íslands. Hann hlaut þjálfun sína í
Þýskalandi og hlotnaðist að halda tónleika i
hjarta evrópsks tónlistarlífs fyrir stríð ...
Eins og viö vitum af fyrri upptökum Naxos
er það fátt sem Sinfóníuhljómsveit íslands
getm- ekki gert, og Jón Leifs lætur hana
gera næstum allt í óviðjafnanlegum orgel-
konsert sínum (þar er einleikari Björn
Steinar Sólbergsson, innskot umsjm.). Djúp-
ir klasar í bassanum, tortímandi drunur í
fjórföldum pákmn og gríðarmikill hljóma-
gangur sem birtist í samhliða þríhljómum
eru erfíð raun fyrir hvaða hljómsveit sem
er. Eitt sinn sló verkið í gegn en hefur í
raun aldrei fundið sér sess; nú er kjörið
tækifæri bjóða aftur velkomið þetta upp-
hafha, alvarlega og oft djúphugula tónverk."
Undir þetta ritar Simon Trezise. Og við
óskum Sinfóníuhljómsveitinni innilega til
hamingju.
íslenski dansflokkurinn býður nú upp á dans-
veislu í Borgarleikhúsinu: þrjú dansverk eftir
íslenska danshöfunda við tónlist íslenskra tón-
listarmanna. Þessi rammíslenski velgjörningur
færir okkur heim sanninn um það hversu frá-
bæra danslistamenn við eigum hér á landi (ég
tala nú ekki um tónlistarmenn) og hvet ég alla
dansunnendur til að sjá sýninguna.
Fyrsta verk kvöldsins, NPK, er eftir Katrínu
Hali. Verkið er að sögn höfundar „vinna með
flæði hreyfinga, mismunandi andrúmsloft, til-
fmningar og tengsl milli dansara". Heitið er
táknrænt. NPK er nafn á nærandi áburði fyrir
plöntur sem getur líka
orðið að öflugu
sprengiefni og
dansverkið ein-
kennist af mýkt
og hlýju samhliða
geysilegum
krafti. Sýningin
er full af lífí
vegna sífelldra 5
breytinga í
hraða,
formi og
styrk.
Dúett-
arnir í
upp-

hreyfmgu dansaranna. Þetta fallega samspil
birtist einnig í dúett Katrínar Á. Johnson og
Chad Adam Bantner; þótt tengslin milli þeirra
væru oft ósýnileg voru þau samt sterk.
í lok verksins brýtur höfundur algjörlega upp
fyrra form. Gamansemin fær aðgang að sviðinu
og einn dansarinn byijar að mæla af munni
fram. Atriðið er virkilega flott en það er stutt í
að textinn hverfi út í tómið og tapi tilgangi sín-
um. Tónlistin, sem var sérstaklega samin af
Skárr’en ekkert fyrir þetta verk, er mjög áhuga-
verð. Einkanlega eru þung vélarhöggin úr
Áburðarverksmiðjunni undir fyrsta hluta verks-
ins áhrifamikil.
Töfrar hins smáa
Annar hluti sýningar-
Á. * innar er dansverkið Mað-
urinn er alltaf einn eftir
Ólöfu Ingólfsdóttur. Það er
gerólíkt því fyrra og leið mér eins og ég væri
mætt í Vesturbæjarlaugina eftir að hafa verið
stödd á ströndinni í Strandvörðum þegar ég
byrjaði að horfa á það. Maðurinn er alltaf einn
er verk hversdagsins. Töfrar þess liggja í hinu
smáa sem svo auðvelt er að láta sér sjást yflr.
Uppbygging verksins fær mann til að finnast
maður sitja á lestarstöð og horfa á mannlífið
streyma hjá. Dansaramir birtast og hverfa af
sviðinu, algerlega hver í sínum heimi og virðast
fátt eiga sameiginlegt. Engin tengsl eru milli
þeirra innbyrðis, né þeirra og áhorfandans. En
þó að dansararnir virðist í fyrstu að vera hver
með sinn stíl má greina hjá þeim sameiginlegt
stef sem tengir þá saman.
Tónlistin við verkið er mjög einhæf. Það
ásamt margbreytileika verksins gerir sýning-
una krefjandi fyrir áhorfandann. Tónlistin er
samt falleg og eins og dansinn er hún full af lífi
þegar vel er að gáð.
Fórnarlamb sjóræningja
Þriðja verkið, Æsa, ljóð um stríð, er dansleik-
verk samið af Láru Stefánsdóttur dansara, Þór
Tulinius leikara og tónhöfundinum Guðna
Franzsyni. Verkið fjallar um Tyrkjaránið 1627
og lýsir örlögum einnar konu í hópi fórnar-
lamba sjóræningjanna. Handritið er á flestan
hátt vel unnið en mætti vera
hnitmiðaðra, sérstaklega
miðkaflinn sem gerist i
Alsír. Hlutverk konunn-
ar er sérstaklega sterkt;
það byggir á ffábærlega
vel sömdum hreyfingum
sem tjá tilfinningar eins
og ást móður á bami
snertingu og
hafi
synmgarmnar eru
sérstaklega gríp-
andi og var það
ekki síst dúeti
Camerons Cor-
bett og Júlíu
Gold sem
vakti athygli
mína. Það
endurspegl-
ast einhver
óendanleg
mýkt og við-
kvæmni í
sínu, niðurlægingu þrælsins, sársauka fæðandi
konu og sálarangist móður sem bam er tekið
frá. Hlutverk sjóræningjanna er leikið og mynd-
ar skemmtilegt mótvægi við önnur hlutverk
sem era túlkuð með dansi. Textinn einkennist af
gamansömum orðaleikjum á ensku og íslensku
og alvarlegri vangaveltum um „sannleikann"
sem má nota til að réttlæta gerðir ræningjanna.
Pétur Einarsson leikari og Chad Adam Bantner
dansari koma þessum hlutverkum vel til skila.
Dans
Sesselja G. Magnúsdóttir
Hildur Óttarsdóttir dansari sýnir tilþrif í
hlutverki hinnar ógæfusömu íslensku konu. Sá
galli er þó á túlkun hennar að líkamleg tjáning
á hlutverkinu nær ekki til andlitsins. Þannig
verður til dæmis sálarangist nýbakaðrar móður
sem sér á eftir bami sinu ekki nógu sannfær-
andi. Aðrir dansarar stóðu sig reglulega vel. Jó-
hann Freyr Björgvinsson sýndi sannfærandi
persónusköpun i hlutverki eiganda konunnar,
Katrín Ingvadóttir var áhrifamikil í hlutverki
bamsins og Cameron Corbett átti góða spretti
sem Alsírbúi.
Sögusvið Æsu er ýmist ísland eða Alsír og ná
tónlist, lýsing, búningar og hreyfmgar að skapa
á sterkan hátt stemninguna á hverjum stað.
Búningarnir eru einstaklega vel gerðir, fallegir
og táknrænir. Tónlist Guðna Franzsonar er
virkilega skemmtileg, en í eksótískum dúett
Katrínar Ingvadóttur og Cameron Corbett
fer hún þó eitthvað út af sporinu. Þar brýt-
ur harður og kraftmikill nútíma teknó
trommutaktur upp þá austrænu stemningu
sem annars einkenndi atriðið.
íslenski dansflokkurinn sýnir i Borgar-
leikhúsinu:
NPK
Danshöfundur: Katrín Hall
Tónlist: Skárr’en ekkert
Búningar: Helga I. Stefánsdóttir
Sviðsmynd: Katrín Hall/Sviðsmyndir ehf.
Maðurinn er alltaf einn
Danshöfundur: Ólöf Ingólfsdóttir
Tónlist: Hallur Ingólfsson
Búningar: Áslaug Leifsdóttir
Æsa: Ljóð um stríð
Danshöfundur: Lára Stefánsdóttir í samstarfi
við Pars pro toto
Leikhöfundur: Þór Tulinius
Tónlist: Guðni Franzson
Búningar: Þórunn María Jónsdóttir
Sviðsmynd: Ragnhildur Stefánsdóttir
Lýsing: Elfar Bjarnason
Margmiðlunarefni í íslensku
Undanfarin ár hafa stúdentaskipti milli
landa stóraukist, ekki síst vegna aðildar ís-
lenskra háskóla að Nordplus- og Sókrates-
áætlununum. Margir erlendu stúdentanna
koma ekki hingað til lands til að leggja
stimd á íslensku sem erlent tungumál held-
ur til að læra ýmsar aðrar greinar. Þeir
hafa átt þess lítinn kost að þjálfa sig í ís-
lensku til að búa sig undir dvölina hér enda
koma þeir oft frá skólum sem bjóða ekki
upp á íslenskukennslu. Nú er I sjónmáli nú-
tímalegt kennsluefni sem kemur til móts
við þennan hóp og reyndar alla sem vilja
læra íslensku, hæði á eigin vegum og undir
stjóm kennara.
Þetta er margmiðlunarefni fyrir byrjend-
ur í íslensku, unnið á vegum Stofnmiar Sig-
urðar Nordals, þar sem nemendur geta lært
undirstöður málsins og kynnst landi og
þjóð. Það er hluti af þriggja ára verkefni
fimmtán háskólastofnana í Evrópu sem
Stofnun Sigurðar Nordals tekur þátt í og
hefur að markmiði að búa til margmiðlun-
arefni fyrir byrjendur í Norðurlandamál-
um, flæmsku, grísku, ítölsku og portú-
gölsku. Verkefiiið kallast á ensku „Small is
Beautiful - Language
Mobility: A Pilot for
Multimedia Package for
Academic Purpose" og
er stjórnað af Háskólan-
um í Hull. Menntamála-
ráðuneytið og Háskóli
íslands hafa styrkt ís-
lenska hlutann af verk-
efninu og er þess vænst
að þeim hluta verði lok-
ið á næsta ári, fáist
nægjanlegt fjármagn
innanlands til verksins.
Fyrir skömmu voru
hér kvikmyndatöku-
menn frá Hull til að taka
þann hluta margmiðlunarefnisins sem verð-
ur á lifandi myndum. Kvikmyndatökumar
fóru fram 1 Háskóla íslands og á ýmsum
stöðum í Reykjavík, aðallega í miðborginni
og leikararnir Helga Vala Helgadóttir (á
mynd) og Valur Freyr Einarsson léku aðal-
hlutverkin.